راههای اثبات عسر و حرج
اسفند ۱, ۱۴۰۳فرار تنصیف اموال در طلاق
اسفند ۶, ۱۴۰۳
نشر اکاذیب در فضای مجازی و تشویش اذهان عمومی از جمله جرایمی است که در سالهای اخیر با گسترش استفاده از اینترنت و شبکههای اجتماعی افزایش یافته است. این جرم میتواند پیامدهای قانونی جدی برای فرد مرتکب به همراه داشته باشد و نیازمند
وکیل حقگرا بوده تا از متهم دفاع کند.
انتشار اکاذیب
نشر، به معنای توضیع و پخش کردن است. اکاذیب، جمع کذب می باشد و به معنای دروغها، تشکیل شده است.
نشر اکاذیب و اشاعه اکاذیب جرمی است که بر اساس آن شخص اخبار دروغ و خلاف واقع را با سوءنیت و با علم به اینکه آنها دروغ هستند و پایه و اساس واقعی ندارند منتشر و یا بازنشر میکند و یا اینکه اظهاراتی را بهدروغ به مقامات نسبت میدهد.
جرم انتشار اکاذیب به سبب عنصر مادی خود که تنها با انتشار دروغ همراه با سوء نیت، تحقق مییابد، یکی از جرائم رایج در فضای مجازی میباشد.
از جمله تفاوتهای جرم نشر اکاذیب با افترا این است که در جرم افترا عمل مورد انتساب حتما باید جرم باشد در حالی که در نشر اکاذیب عمل انتسابی حتما جرم نیست.
قانون جرم نشر اکاذیب
قانون، عمل انتشار اکاذیب در فضای مجازی را جرم انگاری کرده است. جرمانگاری فرایندی است که به موجب آن قانونگذار فعل یا ترک فعلی را ممنوع و برای آن ضمانت اجرای کیفری وضع میکند.
با توجه به اصل ۷۱ قانون اساسی باید «در حدود مقرر در قانون اساسی» صورت گیرد و قانونگذار کیفری ایران نمیتواند خارج از حدود و معیارهای مذکور به جرمانگاری و اعمال محدودیت در حوزه حقوق و آزادیهای فردی بپردازد.
بر اساس قانون مذکور هرگاه شخصی با هدف ضرر رساندن به دیگری یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی آنچه را که کذب است از طریق رایانه و هر نوع دستگاه مخابراتی دیگر منتشر نماید و یا به نحوی در دسترس دیگران قرار دهد مستحق کیفر است.
تفاوت نشر اکاذیب با افترا
تفاوت اصلی بین جرم نشر اکاذیب و افترا در تعریف و شرایط تحقق آنها است:
●
تفاوت انتشار اکاذیب و افترا از نظر ماهیت
نشر اکاذیب: به انتشار یا پخش عمومی مطالبی که خلاف واقع بوده و برای آسیب زدن به آبرو یا منافع دیگران انجام میشود گفته میشود. این جرم زمانی رخ میدهد که اطلاعات نادرست با هدف ایجاد ضرر یا اختلال منتشر شوند.
افترا: عبارت است از انتساب عمل مجرمانه به شخصی به صورت دروغین، به طوری که این انتساب باعث خدشهدار شدن حیثیت و آبروی او شود. در افترا، متهم به فرد دیگری جرمی را نسبت میدهد که واقعیت ندارد.
●
تفاوت نشر اکاذیب و افترا از نظر قصد و هدف
نشر اکاذیب: هدف ممکن است به جز وارد کردن اتهام، شامل ایجاد تشویش یا خدشه به اعتبار شخص باشد. این جرم بیشتر به قصد نشر و پخش اطلاعات نادرست با هدف آسیب به حیثیت یا ایجاد مشکل برای دیگران است.
افترا: هدف اصلی، متهم کردن فرد به انجام جرم مشخصی است که در واقع اتفاق نیفتاده است. در افترا، شخص مورد اتهام، بهطور مستقیم با جرم نادرستی روبرو میشود.
●
تفاوت نشر اکاذیب و افترا از نظر میزان مجازات
نشر اکاذیب: مجازات جرم نشر اکاذیب مستند به ماده ۶۹۸ قانون مجازات و کاهش حبس تعزیزی، حبس از یک ماه تا یک سال و یا شلاق تا (۷۴) ضَربه میباشد.
افترا: مجازات جرم افترا مستند به ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی و قانون کاهش حبس تعزیری، حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه و یا تا (۷۴) ضَربه شلاق میباشد.
تفاوت نشر اکاذیب و هتک حیثیت
مهمترین تفاوتهایی که بتوان برای این دو برشمرد عبارتاند از:
- در انتشار اکاذیب، مطالب و موضوعات خلاف واقع و کذب منتشر میشود اما هتک حرمت دامنه وسیعتری از انتشار مطالب خلاف واقع دارد؛
- افشاء اسرار خصوصی افراد بهصورت توهینآمیز یکی از موضوعات جرم هتک حرمت میتواند باشد ولی انتشار اکاذیب این مورد را شامل نمیشود.
- نشر اکاذیب با استفاده از سامانههای مخابراتی و رایانهای در ارتکاب جرم است؛ شخص جرم را با استفاده از اینترنت، تلفن و نظایر آن مرتکب میشود ولی در هتک حیثیت ابزارها محدود به این موارد نیست؛
نحوه تحقق جرم انتشار اکاذیب
●
خلاف واقع بودن مطالب:
مطالب منتشره باید بهطور ثابت شده نادرست و برخلاف واقعیت باشند.
●
نشر یا پخش عمومی:
برای تحقق این جرم، اطلاعات نادرست باید در سطح عمومی منتشر شده باشند و به یک یا چند نفر منتقل شوند.
●
قصد ضرر رساندن:
عنصر معنوی جرم شامل قصد یا نیت آسیب رساندن به شخص یا گروهی است که در اثر این نشر متضرر میشوند.
●
مطلق بودن:
جرم موضوع این ماده به لحاظ نتیجه از نوع جرائم مطلق است؛ به این معنا که صرف ارتکاب جرم برای تحقق آن کفایت میکند و نیازی به وقوع نتیجه خاصی مانند ضرر رسیدن به شخص مذکور نیست.
مجازات نشر اکاذیب رایانهای
- بر اساس قانون جرائم رایانهای مرتکب به مجازات حبس یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم میگردد که میزان جزای نقدی از پنج میلیون تا چهل میلیون ریال متغیر است. علاوه بر این درصورتیکه این امکان وجود داشته باشد قاضی مرتکب را به اعاده حیثیت از بزه دیده جرم نیز محکوم مینماید تا به نحوی ضرر معنوی وارده را جبران سازد؛
- نشریات و رسانههای مجازی که انتشار مطالب خلاف واقع از طریق آنها انجام میشود بر اساس قانون مطبوعات تا سلب مجوز قانونی فعالیت پیش میروند و از طرفی مشمول قانون جرائم رایانهای هستند و به کیفر مندرج در آن نیز محکوم میشوند.
- از عوامل تشدید مجازات، محتوای مطلبی است که بهصورت کذب منتشر و عرضه میشود و براین اساس چنانچه تغییر و تحریف بهصورت مستهجن باشد به دلیل آنچه عرفاً آسیب جدیتر محسوب میشود میتواند مصداق اشاعه فحشا نیز باشد و با جریحهدار کردن عفت و اخلاق عمومی از جرائم این حوزه نیز محسوب شود که طبیعتاً مجازات سنگینتری را به مرتکب تحمیل میکند.
- اگر کارمندان و کارکنان ادارهها و سازمانها یا نهادهای دولتی یا وابسته به دولت یا نهادهای عمومی و نیروهای مسلح و قوای سهگانه یا متصدیان یا متصرفان قانونی شبکههای رایانهای یا مخابراتی مرتکب جرم نشر اکاذیب شوند یا اینکه سامانههای رایانهای یا مخابراتی مورداستفاده در نشر اکاذیب، متعلق به دولت یا نهادها و مراکز ارائهدهنده خدمات عمومی باشند؛ یا درصورتیکه نشر اکاذیب بهصورت سازمانیافته یا در سطحی گسترده ارتکاب یافته باشد، مرتکب یا مرتکبان علاوه بر اعاده حیثیت به 16 ماه و یک روز تا دو سال حبس یا جزای نقدی بیش از 26 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات حبس و جزای نقدی محکوم خواهند شد.
وکیل دفاع نشر اکاذیب
وکیلِ دفاع از نشر اکاذیب در فضا مجازی، نقش حیاتی و مهمی دارد. وکیل دفتر حقوقی حقگرا با جمعآوری ادله و ارائه استراتژیهای دفاعی برای کاهش مجازات یا اثبات بیگناهی موکل تلاش میکند.
در صورتی که مدارکی را به همراهی وکیل به دادگاه ارائه دهید و اظهارات کتبی شما علیه طرف مقابل ثابت شود، به مجازات جرم انتشار اکاذیب محکوم نخواهید شد. زیرا نشر اکاذیب زمانی محقق میشود که متهم نتواند ادعای خود را ثابت کند.
مسئولیتهای وکیل در این زمینه از مراحل اولیه تشکیل پرونده تا پایان بسته به شرایط خاص هر پرونده متفاوت خواهد بود، اما به صورت کلی از چند روش استفاده میکند.
○
ادعای عدم سوء نیت
یکی از دفاعهای مؤثر این است که متهم بتواند نشان دهد که در هنگام انتشار مطلب سوء نیتی نداشته و هدف او آسیب رساندن به کسی نبوده است.
○
مستندات و شواهد واقعی بودن مطالب
اگر متهم مدارکی دال بر صحت مطالب منتشره داشته باشد، میتواند از آنها به عنوان دفاع استفاده کند. این مستندات میتواند شامل اسناد، گزارشها یا شهادت شهود باشد.
○
مذاکره با طرف مقابل
وکیل میتواند در مراحل اولیه، با طرف مقابل یا وکلای آنها وارد مذاکره شود تا در صورت امکان، به توافقی خارج از دادگاه دست یابد. این مذاکرات میتوانند شامل مباحث مربوط به جبران خسارت، عذرخواهی، یا توافق برای عدم پیگیری قانونی باشد.
○
بررسی عناصر جرم
باید بررسی شود که آیا تمام عناصر قانونی جرم نشر اکاذیب محقق شدهاند یا خیر. برای مثال، آیا انتشار مطلب از طریق ابزارهای عمومی انجام شده است و آیا تأثیر مستقیم بر اعتبار یا آبروی فرد مورد نظر داشته است.
○
استفاده از اصول آزادی بیان
در برخی موارد، ممکن است استناد به اصول قانون اساسی مربوط به آزادی بیان و حق اظهار نظر نیز در دفاعیه ذکر شود، بهویژه اگر مطالب منتشر شده جنبه انتقادی و عمومی داشته باشد و در راستای منافع عمومی باشد.