رسیدگی جرایم اینترنتی در دادگاه
ثبت سند خودرو، اجباری یا اختیاری
مرداد ۱۴, ۱۳۹۹
دادخواست چیست
مرداد ۱۴, ۱۳۹۹
جرایم اینترنتی چیست
در ایران سابقه جرم اینترنتی یا جرم رایانه ای به جعل اسکناس توسط یک کارگر چاپخانه و یک دانشجو در سال 1378 بر می گردد . جرم رایانه ای یعنی جرمی که با استفاده از فناری کامپیوتری رخ دهد . یعنی کسی با استفاده از کامپیوتر اقدام به انجام اعمال مجرمانه ای مانند بدست آوردن اطلاعات شخصی دیگران کند. جرم رایانه‌ای در قانون تعریف نشده است و تنها به بیان انواع و مصادیق آن اکتفا شده است.قانون جرایم رایانه‌ای در سال ۱۳۸۸ برای تعیین مصادیق استفاده مجرمانه از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. جرم رایانه‌ای به جرمی گفته می‌شود که در فضای مجازی، با سوءاستفاده از یک سامانه رایانه‌ای و برخلاف قانون انجام می‌شود.
جرایم اینترنتی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ دسته نخست جرایم سنتی مانند کلاهبرداری، سرقت و جعل است که با استفاده از رایانه انجام می‌شود و دسته دوم نیز جرایم نوظهوری مانند جرایم علیه صحت و تمامیت داده‌ها است که با ورود رایانه به جوامع، ایجاد شده است. گاهی در انجام جرم، رایانه فقط نقش یک وسیله را دارد و در مواردی نیز ارتکاب جرم توسط رایانه موضوعیت پیدا می‌کند. در مجموع باید گفت که در این دسته از جرایم، رایانه امکان وقوع جرم در بستری جدید را که (فضای مجازی) نامیده می‌شود، فراهم می‌کند.
بر این اساس می‌توان گفت که هر جرمی که قانونگذار به صراحت، رایانه را به منزله موضوع یا وسیله جرم و جزو رکن مادی آن عنوان کرده باشد و رایانه در عمل به عنوان وسیله ذخیره یا پردازش یا انتقال ادله جرم استفاده شده باشد، جرم رایانه‌ای محسوب می‌شود. در نظام حقوقی داخلی، نه در قوانین کیفری عام و نه در قوانین متفرقه و خاص نظیر قانون تجارت الکترونیک مصوب سال ۱۳۸۲ یا قانون جرایم رایانه‌ای مصوب سال ۱۳۸۸ هیچ تعریفی از اصطلاح جرایم رایانه‌ای ارایه نشده اما در حقوق بسیاری از سازمان‌ها و کشورهای دنیا، تعاریف مختلفی از این اصطلاح ارایه شده است.
رسیدگی جرایم رایانه‌ای
در خصوص اینکه جرایم اینترنتی در کدام دادگاه‌ها قابل رسیدگی و تعقیب است، باید گفت که مطابق مواد ۳۰ و ۳۱ قانون جرایم رایانه‌ای و اینترنتی، پلیس فتا و قوه قضاییه موظف است به تناسب ضرورت، شعبه یا شعبی از دادسراها، دادگاه‌های عمومی و انقلاب، نظامی و تجدیدنظر را برای رسیدگی به جرایم رایانه‌ای اختصاص دهد. قضات دادسراها و دادگاه‌های مذکور باید از میان قضاتی که آشنایی لازم به امور مربوط به رایانه دارند، انتخاب شوند. همچنین در صورت بروز اختلاف در صلاحیت، حل اختلاف مطابق مقررات قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی خواهد بود.دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم رایانه‌ای و فناوری ارتباطات موسوم به دادسرای جرایم رایانه (ناحیه ۳۱ تهران) تنها مرجع فعال در زمینه رسیدگی به جرایم رایانه‌ای است. این دادسرا مسئولیت رسیدگی به جرایم مربوط به تخلفات در حوزه فضای مجازی را به عهده دارد. این دادسرای تخصصی با هدف رسیدگی به جرایم رایانه‌ای و فناوری اطلاعات و ارتباطات، رسیدگی به پرونده‌های شرکت‌های هرمی و شکایات مربوط به جرایم ارتکابی در فضای مجازی ایجاد شده است.
پیشگیری اجتماعی از تخلفات فضای مجازی
حلقه مفقوده در انواع پیشگیری در ایران، پیشگیری اجتماعی است. این موضوع به‌خصوص درباره فناوری‌های وارداتی از کشورهای غربی بسیار چشمگیر است؛ به‌گونه‌ای که در ایران ابتدا یک فناوری، عمومی می‌شود و پس از به بحران رسیدن.پس از گسترده شدن فناوری‌های فضای مجازی تبعات استفاده نادرست از آن، تدابیری برای مقابله و پیشگیری‌های وضعی و اجتماعی اتخاذ می‌شود. به عنوان مثال، انتشار فیلم‌های مربوط به حریم خصوصی شهروندان در میان عموم از طریق برخی نرم‌افزارها، مقنن را وادار کرد تا قانون تشدید مجازات کسانی را که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز دارند، در سال ۱۳۸۶ به تصویب برساند.
در مورد جرایم رایانه‌ای و جرایم مرتبط با فضای مجازی نیز وضع به همین منوال است. در هر حال برای پیشگیری از این نوع جرایم، صرف‌نظر از پیشگیری‌های اجتماعی که همان آموزش شهروندان است، اقداماتی از قبیل اعمال فناوری‌های بازدارنده برای ایجاد محیط نظارتی مناسب، آگاهی از خطرات بالقوه امنیتی و روش‌های مقابله با آنها مفید به نظر می‌رسد. در حقیقت محور پیشگیری از این جرایم را می‌توان در مرحله نخست در فرآیند ارائه آموزش‌های لازم به شهروندان به‌خصوص کاربران جوان و نوجوان رایانه و اینترنت جست‌وجو کرد و در وهله دوم با تقویت و به‌روزرسانی امنیتی سامانه‌ها و ابزارهای رایانه‌ای مورد استفاده، از این نوع جرایم پیشگیری به عمل آورد.
موارد جرایم اینترنتی
موارد جرایم رایانه‌ای (جرایم اینترنتی) را می توان طبق قانون در موارد زیر دانست ، هر چند محدود به این چند مورد نیست :1 . دسترسی غیر مجاز به داده یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی
2 . شنود غیر مجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیر عمومی در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا امواج مغناطیسی یا نوری
3 . جاسوسی یارانه ای
4 . جعل رایانه ای
5 . تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی
6 . سرقت و کلاهبرداری مرتبط با رایانه
7 . جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی
8 . هتک حیثیت و نشر اکاذیب
9 . تولید ، انتشار یا در دسترس قرار دادن یا معامله داده ها یا نرم افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی
10 . فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده ای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی متعلق به دیگری
11. انتشار یا در دسترس قرار دادن محتویات آموزش دسترسی غیرمجاز ، شنود غیرمجاز ، جاسوسی رایانه ای و تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی
به دلیل اینکه تخلفات فضای مجازی بسیار گسترده است و برای رسیدگی به آنها نهادها و مراجع قانونی گوناگونی وجود دارد. این تخلفات از کلاهبرداری اینترنتی تا سرقت و تجاوز به حریم خصوصی و جعل داده‌ها و دیگر جرایم از این قبیل را دربرمی‌گیرد. در حالی که بسیاری از ما وقتی به مشکلی در فضای مجازی برمی‌خوریم، اطلاعات دقیقی از اینکه برای رفع آن به کجا رجوع و از چه طریقی اقدام کنیم، نداریم. در این زمان داشتن یک مشاور حقوقی و وکیل برای پیگیری شکایت و رسیدگی به پرونده به ما بسیار کمک می‌کند.
