ختم پرونده و ختم رسیدگی
عدم رضایت زوج برای طلاق توافقی
فروردین ۲۷, ۱۴۰۴
ختم پرونده و ختم رسیدگی یک اصطلاح حقوقی است که به طور کلی معنای آن پایان یافتن مراحل قانونی یک پرونده و بررسی آن می‌باشد.
زمانی که دعوای حقوقی یا کیفری ، در مراجع قضایی مطرح می‌گردد ، دادگاه با رعایت تشریفات قانونی ، اقدام به رسیدگی به پرونده نموده و در نهایت، حکم یا قرار صادر می‌کند .
ختم رسیدگی
اصطلاح ختم رسیدگی در مواردی بکار برده شده است که دادرسی به مفهوم دقیق واژه منتفی است. به عنوان مثال در ماده ۱۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه بعد از ایجاد سازش بین طرفین ختم رسیدگی را اعلام نموده و گزارش اصلاحی صادر می‌نماید، در حقیقیت اگر سازش در دادگاه واقع شود و یا طرفین نسبت به سازش واقع شده در خارج از دادگاه اقرار نمایند.قاضی پس از شنیدن دفاعیات متهم و مطالعه پرونده و ادله ارائه شده، با صدور رای، در مرحله نخستین (بدوی) ختم رسیدگی اعلام می‌نماید. به این طریق مراحل رسیدگی دعوی کیفری، در دادسرا و دادگاه نخستین پایان می‌یابد. دادگاه تنها براساس ماده ۱۸۴ قانون مزبور، با احراز سازش، رسیدگی را ختم و گزارش اصلاحی صادر می‌نماید.
بنابراین در این شرایط دادرسی به مفهوم دقیق واژه انجام نمی‌شود. البته در عرف قضایی اصطلاح ختم رسیدگی در مفهوم ختم دادرسی نیز بکار می‌رود. در امور حسبی بدلیل آنکه علی القاعده دادرسی به مفهوم دقیق واژه انجام نمی‌شود، دادگاه به هرگونه بازجویی و اقدامی که جهت کشف حقیقت لازم است، مبادرت و سپس در طرف دو روز تصمیم خود را اعلام می‌نماید.
وقتی داور ختم رسیدگی را اعلام کرد، مانند محکمه است و دیگر نمی‌تواند دلیل جدید یا ادعای جدیدی بپذیرد و باید مبادرت به صدور رای کند و در یک فرصت یک هفته‌ای رای بدهد. در مورد داور هم مساله به همین شکل است.
ختم پرونده
ختم پرونده، زمانی است که اقدامات مأموران صلاحیتدار به پایان می‌رسد و اقدام دیگری به استناد مستندات آن پرونده مقدور نیست، زیرا پرونده مختومه شده‌است. فرآیند خاتمه پرونده‌های قضایی پس از رضایت شاکی اهمیت ویژه‌ای دارد.رضایت شاکی به عنوان یکی از فرآیندهای مهم در اتخاذ تصمیمات دادگاهی، تأثیر بسزایی در مختومه شدن پرونده‌ها دارد. پروسه ختم پرونده پس از رضایت شاکی نه تنها به تسهیل فرایندهای قضایی کمک می‌کند، بلکه به حفظ حقوق هر دو طرف دعوی نیز می‌انجامد.
مراحل پس از ختم رسیدگی
در صورتی که در جریان رسیدگی یکی از طرفین دعوی در تمام مراحل رسیدگی حضور نداشته باشد، رای غیابی صادر می‌گردد. محکوم غایب تحت عنوان واخواهی میتواند مجددا رسیدگی را به جریان اندازد.همچنین محکومینی که در خصوص رای صادره از دادگاه کیفری اعتراض داشته باشند می‌توانند تحت عنوان تجدیدنظر و فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی در مراجع بالاتر قضائی اقدام نمایند. مرحله واخواهی و تجدیدنظرخواهی و اعاده دادرسی جز مراحل رسیدگی به دعوی کیفری می‌باشند، اما برای طی کردن این مراحل، باید یکسری شرایط و دلایل خاص وجود داشته باشد.
مراحل ختم پرونده
دریافت رضایت شاکی:پس از اینکه شاکی خواهان رضایت و پایان پرونده است، نخستین مرحله دریافت رسمی این رضایت است. شاکی میتواند از طریق تنظیم یک نامه رسمی یا امضای فرم‌های مخصوص، رضایت خود را اعلام کند.
ثبت رضایت در دادگاه:
پس از دریافت رضایت، وکیل شاکی یا خودش باید این موضوع را به دادگاه اعلام کند. این اقدام معمولاً شامل ارائه مستندات قانونی است که نشان‌دهنده رضایت شاکی می‌باشد.
بررسی قانونی رضایت:
قاضی مسئول پرونده موظف است که رضایت شاکی را مورد بررسی قرار دهد و اطمینان حاصل کند که این رضایت آزادانه و بدون هیچگونه فشاری ابراز شده است. در این مرحله، ممکن است قاضی سوالاتی را از شاکی و متهم بپرسد.
صدور رأی:
پس از تأیید رضایت، قاضی دستور مختومه شدن پرونده را صادر می‌کند. این رأی در واقع به منزله پایان دادن به دعوی کیفری و برقراری صلح بین طرفین است.
ثبت رأی در پرونده:
مرحله نهایی شامل ثبت رأی قاضی در سوابق پرونده و اطلاع‌رسانی به نهادهای مربوطه است. این امر ضرورت دارد تا از هرگونه سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود و سوابق قضایی به‌روزرسانی شود.
مختومه
یکی از آثار قطعی شدن حکم صادره، این است که رسیدگی توسط دادگاه، خاتمه پیدا کرده و دیگر دادگاه، در خصوص آن دعوی، رسیدگی مجدد انجام نمی‌دهد که این موضوع، تحت عنوان اعتبار امر مختومه، شناخته می‌شود.بر اساس ماده بند 6 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که دعوای مطرح شده در دادگاه، قبلا بین همان افراد یا قائم مقام آن‌ها، رسیدگی شده و در خصوص آن، حکم قطعی صادر شده باشد، در این زمان پرونده، اعتبار امر مختومه پیدا کرده. در نتیجه، رسیدگی مجدد به همان دعوی، امکان پذیر نخواهد بود.
مختومه شدن پرونده
مختومه شدن پرونده یک اصطلاح حقوقی است که به معنای پایان یافتن مراحل قانونی یک پرونده می‌باشد. این حالت میتواند به دلایل مختلفی همچون صدور رأی نهایی، توافق میان طرفین، یا عدم وجود ادله کافی برای ادامه روند قانونی صورت گیرد.مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معنا است که پس از تکمیل رسیدگی به آن، توسط دادگاه یا دادسرا، بنا به دلایلی، رسیدگی به آن، خاتمه یافته یا پرونده به تشخیص مرجع رسیدگی کننده برای تکمیل تحقیقات، به مرجع دیگری ارسال شده است.
تفاوت ختم رسیدگی و ختم دادرسی
قانون گذار در قوانین کنونی از جمله مواد ۳۷۴ و ۴۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری، اصطلاح‌های ختم دادرسی و ختم رسیدگی را در یک معنا به کار برده است و این دو اصطلاح از لحاظ مفهوم و آثار حقوقی با هم تفاوتی ندارند.ختم رسیدگی و ختم دادرسی یک معنی می‌دهد ولی ختم جلسه رسیدگی دادگاه معنی دیگری دارد و با ختم رسیدگی به پرونده متفاوت است.
دلایل مختومه شدن پرونده
یکی از اصلی ترین و مهم‌ترین دلایل مختومه شدن پرونده در دادگاه‌ها، این است که به دلیل تکمیل تحقیقات، رسیدگی به پرونده، به صورت دائمی یا موقتی، در آن مرجع خاتمه یافته و در پی آن، رای صادر شده است.علاوه بر این، در قانون ، مواعدی تحت عنوان مواعد مرور زمان کیفری تعقیب و رسیدگی تعیین شده است که بر اساس آن، برخی از جرایم، در صورتی که از تاریخ وقوع جرم تا مهلت های مشخص شده مورد تعقیب کیفری قرار نگرفته باشند، رسیدگی به آن پرونده توسط دادگاه، موقوف شده و دادگاه، پرونده را مختومه می‌نماید.
زمانی که دادگاه، صلاحیت ذاتی یا محلی برای رسیدگی به پرونده را ندارد، می‌بایست قرار عدم صلاحیت صادر نموده و پرونده را به مرجع صلاحیت دار ارجاع بدهد. در این موارد نیز، ممکن است دادگاه پس از صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را مختومه نماید.
همچنین ، یکی دیگر از دلایل مختومه شدن پرونده، این است که در دعاوی کیفری که در دادسراها مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. بنا به دلایلی ، همچون پایان یافتن تحقیقات لازم توسط دادسرا و مواردی از این قبیل، پرونده، برای ادامه رسیدگی و صدور حکم، به مرجع دیگری، از قبیل دادگاه کیفری ارسال شده و سپس، پرونده در دادسرا، مختومه گردد.
مدت زمان اعلام مختومه شدن پرونده
زمانی که دادگاه، موضوع را مورد بررسی قرار داده و رسیدگی به آن پایان یافت، یا بنا به دلایل دیگر همچون تکمیل تحقیقات در خصوص پرونده، به مرجع صلاحیت دار ارجاع داده شد، پرونده را مختومه اعلام می‌نماید.لذا نمی توان مدت زمان مشخصی برای مختومه شدن و صدور رای در مورد پرونده تعیین نمود و این موضوع ، بستگی به دادگاه ، نحوه رسیدگی آن و شلوغ یا خلوت بودن شعبه دارد .
ختم مذاکرات طرفین
ختم مذاکرات طرفین مقطعی از دادرسی است که تشکیل جلسه دادرسی دیگری لازم نباشد، اگرچه ممکن است که دادگاه آماده نمودن پرونده برای صدور رای قاطع را مستلزم اقداماتی از قبیل صدور قرار کارشناسی بداند. بنابراین ختم مذاکرات طرفین میتواند با مقطع ختم دادرسی منطبق نباشد.در حقیقت پس از ختم مذاکرات طرفین، چنانچه هیچگونه تحقیق و اقدام دیگری از قبیل صدور قرار کارشناسی و … لازم نباشد و بنابراین پرونده آماده صدور رای قاطع باشد مقطع ختم مذاکرات با مقطع ختم دادرسی منطبق می‌شود اما اگر بعد از ختم مذاکرات طرفین هر یک از اقدامات مزبور لازم باشد که مستلزم تشکیل جلسه نباشد، مقطع ختم مذاکرات محقق اما دادرسی خاتمه یافته شده قلمداد نمی‌گردد. قانونگذار در بند ج ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی اصطلاح ختم مذاکرات اصحاب دعوا را به کار برده‌اند.
دریافت پیام مختومه شدن پرونده
مشاهده پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معنا است که مرجع رسیدگی کننده ، با ملاحظه کلیه جوانب موضوع، اقدام به صدور رای در مورد پرونده نموده و طرفین دعوی، پس از دریافت پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه، می‌توانند اقدام به مشاهده رای در خصوص پرونده نمایند. همچنین، مختومه شدن پرونده در دادسرا، ممکن است به این معنا باشد که پرونده، به دادگاه کیفری ارسال شده است.مشاهده جزئیات پرونده مختومه
افرادی که پیامک مختومه شدن پرونده را دریافت می‌کنند، می‌بایست از طریق سامانه ثنا، اقدام به مشاهده جزئیات مربوط به پرونده نمایند. در حال حاضر، تمامی ابلاغیه‌های مربوط به دادگاه، از طریق سامانه‌ای تحت عنوان سامانه ثنا sana.adliran.ir ، به اصحاب دعوی ابلاغ می‌گردد.برای مشاهده جزئیات ختم پرونده، پس از دریافت پیامک، می‌بایست به حساب کاربری سامانه ثنا وارد شده و از قسمت ابلاغیه های جدید، وضعیت پرونده در خصوص مختومه شدن آن را ملاحظه نمود.
به جریان انداختن پرونده پس از ختم پرونده
بر اساس قانون ، در صورتی که رسیدگی توسط دادگاه ، ختم شده و حکم قطعی نیز صادر شده باشد، باز هم در برخی موارد، می‌توان دوباره پرونده را به جریان انداخته و نسبت به حکم دادگاه، اعتراض نمود. اما در خصوص اینکه چگونه می توان مجددا پرونده مختومه را به جریان انداخت، می‌بایست علاوه بر روش‌هایی، همچون تجدید نظر خواهی و واخواهی که برای اعتراض به احکام غیر‌قطعی هستند، به اعاده دادرسی نیز اشاره نماییم.اعاده دادرسی کیفری، بر اساس قانون، به این معنا است که اگر یکی از دلایل مذکور در قانون وجود داشته باشد ، می‌توان مجددا رسیدگی به پرونده مختومه را درخواست نمود. بر اساس قانون، در صورتی که رسیدگی توسط دادگاه، ختم شده و حکم قطعی نیز صادر شده باشد، باز هم در برخی موارد، می‌توان دوباره پرونده را به جریان انداخته و نسبت به حکم دادگاه، اعتراض نمود. اما در خصوص اینکه چگونه می‌توان مجددا پرونده مختومه را به جریان انداخت، می‌بایست علاوه بر روش‌هایی، همچون تجدید نظر خواهی و واخواهی که برای اعتراض به احکام غیر قطعی هستند، به اعاده دادرسی نیز اشاره نماییم.
اعاده دادرسی کیفری، بر اساس قانون، به این معنا است که اگر یکی از دلایل مذکور در قانون وجود داشته باشد، می‌توان مجددا رسیدگی به پرونده مختومه را درخواست نمود. مشاوره با وکیل حق‌گرا در این زمینه بسیار کمک کننده است. با کمک وکیل حق‌گرا می‌توانید از این مراحل، با آگاهی بیشتری در مسیر حقوقی خود قدم بردارید و از پیچیدگی‌های قانونی کاسته و حقوق خود را به‌درستی احقاق کنید.
