اجراییه غیابی چیست
مطالبه سفته سفید امضا
مرداد ۲۸, ۱۴۰۴
دادخواست تلافی خسارت
شهریور ۱, ۱۴۰۴
اجراییه غیابی چیست پرسشی مهم در حوزه حقوقی است که بسیاری از محکوم‌علیه‌ها و حتی خواهان‌ها در روند اجرای احکام دادگاه با آن روبه‌رو می‌شوند. در سال ۱۴۰۴ و بر اساس آخرین تغییرات قوانین و بخشنامه‌های قوه قضاییه، موضوع اجراییه غیابی و تفاوت آن با دادنامه غیابی اهمیت بیشتری یافته است. در این مقاله به صورت جامع و کاربردی، تمامی جوانب این موضوع از تعریف تا اعتراض و واخواهی بررسی می‌شود و به سوالات متداول کاربران نیز پاسخ داده خواهد شد. همچنین نقش وکیل متخصص در این فرآیند مورد تأکید قرار می‌گیرد.
فهرست مطالب مقاله اجراییه غیابی چیست
تعریف اجراییه
اجراییه دستوری است که از سوی دادگاه صادر می‌شود تا رأی صادره وارد مرحله اجرا گردد. زمانی که دادنامه قطعی یا لازم‌الاجرا شود، دادگاه به درخواست ذی‌نفع اجراییه صادر می‌کند. در سال ۱۴۰۴ بر اساس قوانین جدید، صدور اجراییه نیازمند ثبت در سامانه ثنا و ابلاغ الکترونیکی است.
در صورتی که دادنامه به صورت غیابی صادر شده باشد، اجراییه آن نیز به عنوان «اجراییه غیابی» شناخته می‌شود. این موضوع باعث طرح پرسش‌های حقوقی و پیچیدگی‌های اجرایی در دادگاه‌ها می‌شود.
اجرای رای غیابی حقوقی
در دعاوی حقوقی مانند مطالبه وجه، تخلیه یا الزام به تنظیم سند رسمی، اگر خوانده در دادگاه حاضر نشود و رأی صادره غیابی باشد، امکان صدور اجراییه پس از قطعیت رأی وجود دارد. تا زمانی که مهلت واخواهی یا تجدیدنظر سپری نشده باشد، اجرای کامل حکم ممکن نیست.
به موجب بخشنامه‌های سال ۱۴۰۴، اجرای موقت بعضی از احکام غیابی حقوقی نیز در شرایط خاص امکان‌پذیر است، به شرطی که تامین مناسب از سوی خواهان سپرده شود.
اجرای رای غیابی کیفری
در پرونده‌های کیفری، مانند محکومیت به جزای نقدی یا مجازات‌های تعزیری، اجرای حکم غیابی شرایط ویژه‌ای دارد. بر اساس ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری، محکوم‌علیه غیابی می‌تواند ظرف ۲۰ روز واخواهی کند. بنابراین اجراییه کیفری غیابی تنها پس از انقضای این مهلت قابلیت اجرا خواهد داشت.
در سال ۱۴۰۴ و مطابق با آخرین قوانین، برخی مجازات‌ها مانند حبس تعزیری درجه هفت و هشت، جزای نقدی و خدمات عمومی رایگان به صورت سریع‌تری قابلیت اجرا پیدا کرده‌اند.
درخواست اجرای رای غیابی
برای دریافت غیابی بودن اجراییه، خواهان یا ذی‌نفع باید به واحد اجرای احکام مراجعه کرده و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست خود را ثبت کند. تمامی مراحل از طریق سامانه ثنا و ابلاغ الکترونیک انجام می‌شود.
بدون ثبت درخواست، اجراییه صادر نخواهد شد و صرفاً صدور حکم کافی برای شروع اجرا نیست.
اجراییه غیابی در چه مواردی جایز است
- وقتی دادنامه به صورت غیابی صادر شده باشد.
- مهلت واخواهی یا تجدیدنظر به پایان رسیده باشد.
- حکم از نظر قانون قطعی و لازم‌الاجرا باشد.
- خواهان درخواست صدور اجراییه داده باشد.
بر اساس اصلاحات سال ۱۴۰۴، در برخی دعاوی فوری، امکان صدور غیابی بودن اجراییه موقت نیز فراهم شده است.
اعتبار اجراییه غیابی
اعتبار اجراییه وابسته به اعتبار دادنامه‌ای است که بر اساس آن صادر شده است. اگر دادنامه غیابی با واخواهی نقض شود، اجراییه نیز از اعتبار ساقط خواهد شد. بنابراین اعتبار غیابی بودن اجراییه مشروط به عدم اعتراض مؤثر محکوم‌علیه است.
تفاوت دادنامه غیابی و اجراییه غیابی
دادنامه غیابی حکمی است که دادگاه در مرحله رسیدگی صادر می‌کند، در حالی که غیابی بودن اجراییه دستوری است برای اجرای همان حکم. جدول زیر این تفاوت را نشان می‌دهد:
| دادنامه غیابی | اجراییه غیابی |
|---|---|
| نتیجه رسیدگی دادگاه | دستور اجرای دادنامه |
| قابل واخواهی است | در صورت نقض دادنامه، بی‌اعتبار می‌شود |
| در مرحله صدور رأی | در مرحله اجرای حکم |
تفاوت اجراییه غیابی و حکم غیابی
حکم غیابی همان تصمیم قضایی دادگاه است که بدون حضور خوانده صادر شده است. غیابی بودن اجراییه زمانی صادر می‌شود که حکم غیابی قابلیت اجرا یافته باشد.
| حکم غیابی | اجراییه غیابی |
|---|---|
| تصمیم قضایی دادگاه | دستور اجرای آن تصمیم |
| قابل اعتراض با واخواهی | مشروط به قطعی شدن حکم |
| مرحله رسیدگی | مرحله اجرا |
نحوه اجرای حکم اجراییه غیابی
مراحل اجرای حکم غیابی به صورت زیر است:
- ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- صدور اجراییه توسط دادگاه
- ابلاغ اجراییه به محکوم‌علیه
- مهلت قانونی برای اجرای داوطلبانه
- اقدامات اجباری اجرای احکام (توقیف اموال، مسدودسازی حساب بانکی و...)
اشتباه در حضوری و غیابی بودن اجراییه
گاهی ممکن است دادگاه یا طرفین در تشخیص حضوری یا غیابی بودن حکم اشتباه کنند. در این صورت می‌توان از طریق واخواهی یا اعتراض به نحوه اجرای حکم اقدام کرد.
نداشتن ضامن برای اجراییه غیابی
در برخی موارد دادگاه اجرای حکم غیابی را منوط به معرفی ضامن می‌داند. اگر خواهان نتواند ضامن معرفی کند، اجرای حکم به تعویق می‌افتد. در سال ۱۴۰۴، ارائه ضمانت بانکی یا سپرده نقدی جایگزین ضامن حقیقی شده است.
زمان سپردن تامین مناسب در اجرای حکم غیابی
برای اجرای موقت حکم غیابی، خواهان باید تامین مناسب بسپارد. این تامین معمولاً قبل از شروع عملیات اجرایی و هم‌زمان با درخواست اجراییه دریافت می‌شود.
نمونه درخواست اجراییه غیابی
نمونه متن درخواست به شرح زیر است:
اینجانب ... به عنوان خواهان پرونده شماره ...، با توجه به صدور دادنامه غیابی شماره ... و قطعیت آن در تاریخ ...، تقاضای صدور و اجرای اجراییه غیابی وفق ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی را دارم.
اعتراض به اجراییه غیابی
محکوم‌علیه می‌تواند در مهلت قانونی به دادنامه غیابی اعتراض کند. در صورتی که واخواهی پذیرفته شود، اجراییه متوقف یا بی‌اثر خواهد شد. همچنین امکان طرح شکایت از عملیات اجرایی نیز وجود دارد.
مهلت اعتراض به اجراییه غیابی
بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری:
- در دعاوی حقوقی: ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی
- در دعاوی کیفری: ۲۰ روز در داخل کشور و ۲ ماه برای افراد مقیم خارج
قطعی شدن اجراییه
زمانی که مهلت‌های قانونی اعتراض و واخواهی پایان یابد و حکم در مراجع بالاتر نقض نشود، اجراییه قطعی و لازم‌الاجرا خواهد شد.
روش واخواهی با وکیل
واخواهی از دادنامه غیابی و اعتراض به غیابی بودن اجراییه نیازمند تسلط کامل به قوانین آیین دادرسی است. حضور وکیل متخصص باعث می‌شود اعتراض به موقع و صحیح ثبت شود و حقوق موکل ضایع نگردد.
سوالات متداول
- آیا هر حکمی غیابی باشد، اجراییه آن هم غیابی است؟ بله، اگر دادنامه غیابی باشد، اجراییه صادره نیز به همین عنوان شناخته می‌شود.
- آیا می‌توان جلوی اجرای اجراییه غیابی را گرفت؟ بله، با واخواهی در مهلت قانونی و ارائه دلایل موجه.
- آیا بدون ضامن هم می‌توان اجراییه گرفت؟ بله، ولی در موارد خاص تامین یا ضمانت لازم است.
مزیت وکیل دفتر حقوقی حق‌گرا
با توجه به پیچیدگی‌های اجراییه غیابی و آخرین تغییرات قوانین سال ۱۴۰۴، همراهی یک وکیل متخصص می‌تواند مسیر رسیدگی و اجرای حکم را بسیار آسان‌تر کند. دفتر حقوقی حق‌گرا با تیمی از وکلای مجرب در زمینه اعتراض به احکام غیابی، اجرای آراء و دفاع از حقوق موکلین، بهترین گزینه برای همراهی شما در مسیر دادرسی است.
