نحوه اجرای حکم تعلیق مجازات
حکم تعلیق مجازات به این معناست که دادگاه صادر کننده حکم می تواند اجرای تمام یا قسمتی از حکم و مجازات تعیین شده را برای مدت یک تا پنج سال و با توجه به شرایطی به تاخیر اندازد. تعلیق مجازات عبارت از این است که اجرای تمام یا قسمتی از مجازات در مورد محکوم‌علیه با شرایط خاصی معلق شود.
تعلیق مجازات در مورد محکوم علیه با شرایط خاصی است که وکیل تمامی شرایط را با نسبت به پرونده شما بررسی میکند. از همین رو، دادگاهی که حکم صادر میکند، اجرایی کردن مجازات مذکور در دادنامه را بنابرشرایطی که در پرونده موجود است و به جهت اصلاح و تربیت مجرم، به تاخیر می‌اندازد.
تعلیق مجازات در مورد محکوم علیه با شرایط خاصی است که وکیل تمامی شرایط را با نسبت به پرونده شما بررسی میکند. از همین رو، دادگاهی که حکم صادر میکند، اجرایی کردن مجازات مذکور در دادنامه را بنابرشرایطی که در پرونده موجود است و به جهت اصلاح و تربیت مجرم، به تاخیر می‌اندازد.
تعلیق مجازات
تعلیق مجازات به این معناست که دادگاه صادر کننده حکم می‌تواند اجرای تمام یا قسمتی از حکم و مجازات تعیین شده را برای مدت یک تا پنج سال و با توجه به شرایطی به تاخیر اندازد. با توجه به شرایطی و برای مدتی معین و به منظور اصلاح و تربیت مجرم به تاخیر می‌اندازد.هدف تعلیق مجازات
تعلیق مجازات با هدف دادن فرصت دوباره به مجرمان برای برگشتن به زندگی عادی اجتماعی انجام می‌شود. در این امر، قاضی دادگاه صادرکننده حکم قطعی، این اختیار را دارد که با توجه به شرایط پرونده مجرم، اجرای تمام یا بخشی از مجازات متهم را برای تاریخ معینی معلق کرده و آن را به تأخیر بیندازد.موضوع مهمی که در این زمینه باید به آن توجه داشته باشید این است که تعلیق اجرای مجازات شرایطی مانند عدم داشتن سوء سابقه مؤثر کیفری دارد و تنها در صورتی‌که تمام شرایط فراهم باشد امکان تعلیق وجود دارد.
انواع تعلیق مجازات
تعلیق اجرای مجازات کیفری به دو نوع تقسیم می‌شود که در هر پرونده، ممکن است یکی از انواع این حکم تعلیقی صادر شود. براساس ماده 48 قانون مجازات اسلامی، تعلیق اجرای حکم مجازات ممکن است به صورت ساده یا مراقبتی باشد.1. تعلیق ساده
در حکم تعلیقی ساده، مجرم تنها موظف است که در مدت زمان تعلیق، مرتکب جرم دیگری نشود. به عبارت دیگر، حکم تعلیق مجازات ساده، پس از صدور حکم تعلیقی، تنها الزامی که برای مجرمی که حکم مجازات وی تعلیق شده، ایجاد می‌شود این است که در طی مدت تعلیق مجازات، مرتکب جرم دیگری نشود. اگر متهم در زمان تعلیق مجازات، مرتکب جرم دیگری شود، حکم تعلیقی لغو خواهد شد.
2. تعلیق مراقبتی
در تعلیق مراقبتی فرد موظف است که علاوه بر احتراز از ارتکاب جرم، الزامات و تدابیری که به وسیله دادگاه تعیین شده است را نیز رعایت نماید. این تدابیر بر اساس ماده 42 قانون مجازات اسلامی عبارت است از حضور به موقع در زمان و مکان تعیین‌شده توسط مقام قضایی یا مددکار اجتماعی ناظر، ارائه اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل‌کننده نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی، اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جابه‌جایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائه گزارشی از آن به مددکار اجتماعی و کسب اجازه از مقام قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور.
علاوه بر این، بر اساس ماده 43 قانون مجازات اسلامی «در تعلیق مراقبتی، دادگاه صادرکننده قرار می‌تواند با توجه به جرم ارتکابی و خصوصیات مرتکب و شرایط زندگی او موارد دیگری مانند حرفه‌آموزی، درمان بیماری یا اعتیاد و… را از مرتکب تقاضا نماید.»
ثبت درخواست تعلیق مجازات
مراحل و نحوه تعلیق اجرای مجازات در زمان اجرای حکم به این صورت است که خود فرد یا قاضی یا دادستان اجرای احکام، پس از تحمل یک سوم مجازات توسط مجرم، می توانند مطابق ماده 46 قانون مجازات اسلامی درخواست تعلیق اجرای حکم را به دادگاه ارائه دهند. در نتیجه، متوجه این موضوع خواهیم شد که اولین مرحله از تعلیق اجرای مجازات، ثبت درخواست این موضوع است. این درخواست باید به دادگاه صادرکننده حکم قطعی فرستاده شود.البته این موضوع را نیز مورد توجه داشته باشید که در جرائم تعزیری درجه سه تا هشت، خود دادگاه این اختیار را دارد که در حین صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال تعلیق نماید و نیازی به تحمل یک‌سوم مجازات نیست.
شرایط صدور قرار تعلیق مجازات
تعلیق اجرای مجازات دارای شرایطی بوده که از جمله آن، می‌توان به عدم سوء سابقه و موافقت دادگاه اشاره کرد. مطابق ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی، شرایط صدور این قرار، همان شرایط مربوط به قرار تعویق صدور حکم است که در ماده ۴۰ قانون ذکر شده‌است، این موارد عبارتند از:▢ وجود جهات تخفیف
▢ پیش‌بینی اصلاح مرتکب
▢ تحمل یک سوم مدت مجازات
▢ جبران ضرر و زیان
▢ برقراری ترتیبات جبران آن
▢ فقدان سابقه محکومیت کیفری مؤثر
▢ جرائم تعزیری درجه سه تا هشت
جرائم غیر قابل تعلیق
انواع جرائم غیر قابل تعلیق عبارتند از:■ جرایم حدّی مانند زنا، سرقت مسلحانه و مقرون به آزار، اسید پاشی، قتل عمد، سرقت از مسجد و سرقت از بانک
■ جرایمی که مجازات آنها قصاص است مانند قتل عمد، زنا و حدّ سرقت
■ جرایمی که مجازات آنها دیه است مانند ضرب و جرح عمدی
■ که مجازات آنها حد است مانند شرب خمر، آدم ربایی و رجم
■ جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
■ هرگونه آسیب به اموال عمومی در کشور
■ جرایم کیفری مانند قاچاق مواد مخدر و اعضای بدن انسان
■ جرایمی مانند فساد فی الارض و محاربه
جرائم علیه امنیت ملی، جرائم سازمان یافته، جرم مسلحانه، قاچاق مواد مخدر، تعزیر بدل از قصاص و جرائم اقتصادی و ... مشمول تعلیق نمی‌شوند
انواع اجرا تعلیق مجازات
تعلیق اجرای مجازات می‌تواند به دو صورت صادر شود:۱- ضمن صدور حکم دادگاه
۲- بعد از گذشت یک سوم مدت اجرای مجازات به درخواست دادستان یا قاضی اجرای حکم.
همچنین گفتنی است که صدور قرار تعلیق اجرای مجازات می‌تواند توسط دادگاه بدوی یا دادگاه تجدید نظر در مواردی که رای بدوی را نقض و اقدام به صدور رای می‌نماید، صادر شود.
شرایط تعلیق مجازات
در تعلیق مجازات، مطابق ماده 46 قانون مجازات اسلامی باید شرایطی رعایت شود. بر اساس این ماده، در جرایم موجب تعزیر درجه 3 تا ۸ دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق کند. در حالت وجود داشتن شرایط زیر صدور حکم را به مدت ۶ ماه تا دو سال به تعویق بیاندازد:□ وجود جهات تخفیف
□ پیش‌بینی کردن اصلاح مرتکب
□ جبران کردن ضرر و زیان یا برقرار کردن ترتیبات جبران
□ فقدان سابقه کیفری مؤثر
لغو تعلیق اجرای مجازات
صدور حکم تعلیق مجازت سبب می‌شود که متهم بتواند به حالت عادی زندگی اجتماعی خود بازگردد. با این حال، انجام برخی از اعمال توسط مرتکب، ممکن است منجر به صدور حکم الغا تعلیق شود. به همین منظور در این بخش، کلیه جزئیات مربوط به لغو تعلیق اجرای مجازات ارائه شده است.یکی از موارد لغو نحوه اجرای حکم تعلیق مجازات، آن است که فرد در مدت زمان تعلیق خود مرتکب جرم عمدی گردد. ماده 54 قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان می‌دارد «هرگاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، پس از قطعیت حکم، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده قرار تعلیق اعلام میکند.»
یکی از شرایط صدور حکم تعلیق، نداشتن سابقه کیفری مرتکب می‌باشد. بنابراین، چنانچه بعدا مشخص شود که فرد دارای سوء سابقه کیفری بوده است، حکم تعلیق وی ملغی می‌شود. ماده 55 قانون مجازات اسلامی در این رابطه بیان داشته است.
«هرگاه پس از صدور قرار تعلیق، دادگاه احراز نماید که محکوم دارای سابقه محکومیت کیفری مؤثر یا محکومیت‌های قطعی دیگری بوده است که در میان آنها محکومیت تعلیقی وجود داشته و بدون توجه به آن اجرای مجازات معلق شده است، قرار تعلیق را لغو میکند.»
همچنین در مطابق ماده 50 قانون مجازات اسلامی، هرگاه فردی بدون عذر موجه از دستورات دادگاه تبعیت نکند، دادگاه صادر کننده حکم قطعی می تواند به درخواست دادستان یا قاضی اجرای احکام، برای بار اول یک تا دو سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق را لغو نماید.
اجرای حکم تعلیق اجرای مجازات
قرار تعلیق اجرای مجازات باید مستند به قانون باشد و جهات موجهه آن نیز در حکم ذکر گردد، همچنین باید به محکوم علیه اجرای دستورات را تذکر دهد. (البته در قانون ضمانت اجرایی برای این امر پیش‌بینی نشده‌است.)قاضی اجرای احکام موظف است برای اجرای اقدامات ذکر شده در حکم محکوم‌علیه با نهادها و اشخاص مرتبط مکاتبه و دستورات لازم را بدهد همچنین در طی دوران تعلیق، از طریق مکاتبه با اشخاص مذکور و بازرسی‌های لازم بر اجرای حکم، نظارت و از اجرای حکم اطمینان حاصل نماید. اگر فرد در طی دوران تعلیق، مرتکب جرایمی که منجر به محکومیت می‌شود، نگردد پس از پایان دوره تعلیق مراتب به اداره سجل کیفری اعلام می‌شود و دستور داده می‌شود محکومیت تعلیقی از سابقه کیفری فرد بی‌اثر گردد.
همچنین ممکن است دادگاه برای اینکه جنبه ارعابی تعلیق مجازات را بیشتر کند، دستور دهد قبل از آزادی، فرد مدتی که معمولاً کوتاه است را در زندان یا یک پادگان نظامی طی کند در واقع با این کار فرد قدر آزادی خود را بهتر می‌داند و هم این امر را به او یادآور می‌شود که اگر لطف مقامات قضایی نبود، باید مدتی را در زندان سپری می‌کرد.
مطابق ماده ۵۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری: «در صورت تعلیق اجرای مجازات، قاضی اجرای احکام کیفری، محکومٌ علیه را احضار و در صورت عدم حضور بدون عذر موجه، جلب میکند و با حضور محکومٌ علیه، دستور یا دستورهای دادگاه، چگونگی اجراء و ضمانت عدم رعایت آنها را به وی تفهیم و ابلاغ می‌نماید.»
تاثیر اجرای حکم تعلیق مجازات
تاثیر حکم تعلیق مجازات در حق مدعی خصوصی پرونده: با توجه به ماده ۵۱ قانون مجازات اسلامی، لازم به ذکر است که حکم تعلیق در رابطه با حق مدعی خصوصی، هیچ گونه تاثیری نخواهد داشت. بنابراین بر اساس این ماده، نه تنها اجرای حکم تعلیق مجازات هیچ تاثیری نسبت به حق مدعی خصوصی ندارد، بلکه در این موارد حکم‌های مربوط به پرداخت خسارت و همچنین دیه اجرا خواهد شد.اگر فرد مدعی خصوصی از مجرم، دادخواست طلب ضرر و زیان داشته باشد و یا تقاضای دیه کند، حکم راجع به تعلیق مجازات در این موارد اثری ندارد و دادگاه بر اساس مقررات مربوطه نسبت به این موضوعات رسیدگی میکند. همچنین بر طبق ماده ۴۶، شرایط تعلیق همان شرایط تعویق در صدور حکم می‌باشد، و بر اساس بند پ ماده ۴۰ یکی از شرایط عمومی در رابطه با تعویق صدور حکم جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیباتی برای جبران می باشد، مشکلی در این مرحله پیش خواهد آمد. بدین صورت که در صورت برقرار بودن جبران ضرر و زیان و یا در صورت عدم جبران آن، موجبی برای ایجاد تعلیق در اجرای مجازات پیش نخواهد آمد که مشمول ماده ۵۱ گردد.
وکیل حکم تعلیق مجازات
اگر تقاضای تشکیل دادگاه برای تعلیق مجازات داشته باشند که با پرونده حقوقی در ارتباط باشند. مانند خود طرفین دعوی، وکیل یا نماینده قانونی یا قائم مقام فرد متقاضی دادگاه تجدید نظر.در دعاوی کیفری نیز خود محکوم علیه یا وکیل و یا نماینده قانونی او، و همچنین شاکی خصوصی یا نماینده قانونی او در دادستانی می‌توانند تقاضای دادگاه تجدید نظر در دعوی کیفری را داشته باشند.
افراد باید درخواست خود را درقالب لایحه، به دادگاه صادر کننده برای حکم قطعی ارائه نماید. اما تنظیم این لایحه متضمن رعایت نکاتی می‌باشد. وکیل دفتر حقوقی حق‌گرا با جمع‌آوری مستندات و مواد قانون و همچنین تنظیم لایحه درخواست تعلیق اجرای مجازات و پیگیری روند پرونده در دادگاه شما را همراهی میکند.
