انواع جرایم تعزیری
مهر ۳۰, ۱۴۰۲وصول اجاره معوقه
مهر ۳۰, ۱۴۰۲
طلاق یک حلال شرعی اما منفورترین آن نزد خدا است. در جامعه نسبت به طلاق واکنشهای منفی وجود دارد و با وجود افزایش چشمگیر آن همچنان به عنوان عملی ناپسند شناخته میشود.
با افزایش آمار انواع طلاق به احتمال زیاد در میان اطرافیان و آشنایان خود با این پدیده مواجه شدهاید. گاهی در برخی موارد شنیدهایم که مردی زنش را طلاق داده و بعدا به او آشتی کرده است. اما در تمامی طلاقها بعد از جاری شدن عقد جدایی، امکان آشتی و برگشت دوباره وجود ندارد، زیرا
انواع طلاق، قوانین خاص خود را دارد.
همان طور که میدانید برداشتن پیوند ازدواج را طلاق گویند. طلاق مانند ازدواج با خواندن صیغه، صورت میگیرد، اما برخلاف ازدواج، جزء ایقاعات است؛ یعنی یک طرفه است و به طور معمول تنها از سوی مرد انجام میشود. طلاق به دو صورت رجعی و بائن قابل اجرا است.
طلاق رجعی
یکی از انواع طلاق، طلاق رجعی است که به درخواست مرد اجرا می شود.چگونگی آن به این شکل است که بعد از طلاق و در زمان مدت عده طلاق زن، مرد میتواند به همسر خود رجوع کرده و بدون اینکه لازم باشد مجدد صیغه نکاح را بخواند، با او زندگی کند. بازگشت مرد در این نوع طلاق به همسر خود کاملا با اختیار و اراده خود او صورت گرفته و زن نمیتواند تحت هر عنوان مانع از بازگشت و رجوع او شود.
به عبارت دیگر در طلاق رجعی شوهر حق دارد که در زمان عده به زن رجوع کند. زن در ایام عده همچنان مانند همسر مرد است و حتی مرد باید به همسر خود نفقه نیز بپردازد. فقط و فقط در زمان عده، تمایل خود را به ادامه زندگی با زن اعلام میدارد، بدون این که نیاز به خواندن مجدد صیغه ازدواج باشد.
همان طور که گفته شد، مرد میتواند در طول سه ماه عده پس از طلاق، مجدداً به همسرش رجوع کند. همچنین اگر مرد همسرش را طلاق داد، امکان رجوع از طلاق و برگشتن به زندگی مشترک را در طول بازه زمانی مشخص شده وجود دارد.
زوجین تا یک ماه پس از شروع مجدد زندگی مشترک باید این موضوع را به دادگاه اطلاع دهند، تا پروندهای که برای طلاق دارند مختومه اعلام شود.
باید توجه شود که مرد همیشه نمیتواند بعد از طلاق به همسر سابق خود رجوع کند. درواقع رجوع تنها برای مصادیق طلاق رجعی امکان پذیر است.
فلسفه طلاق رجعی
دلیل وجودی چنین حکمی این است که پیوندهای عاطفی میان زن و شوهر گاهی پس از وقوع طلاق سبب تمایل ایشان به بازگشت به زندگی مشترک میشود. قانونگذار با این کار عملا راه را برای بازگشت به زندگی مشترک هموارتر کرده است.
در دوران عده اگر مرد به همسرش تمایل قلبی یا لفظی داشته باشد؛ و این تمایل را نشان دهد، طلاق از نوع رجعی محسوب میشود. زوجین ممکن است به خاطر اختلافاتی که بین آنها وجود دارد برای جدایی و طلاق اقدام کنند؛ اما پس از چند وقت از این اقدامشان پشیمان شوند و قصد شروع دوباره زندگی مشترک را با هم داشته باشند. در طلاق رجعی مرد میتواند تا مدت زمان مشخصی پس از طلاق دوباره برای شروع زندگی مشترک رجوع کند. البته برای رجوع از طلاق شرایط خاصی وجود دارد که زوج و زوجه باید به آنها توجه داشته باشند.
اما در شرایطی که طلاق بائن بین زوجین اتفاق افتاده باشد رجوع از طلاق ممکن نیست؛ و برای ازدواج مجدد زوج و زوجه باید مجدداً مراحلی که برای شروع یک زندگی مشترک لازم است را طی کنند.
انواع طلاق رجعی
طلاق رجعی انواع گوناگونی دارد که متداول ترین آن طلاق از سمت مرد و طلاق توافقی میباشد. این به آن معنی است که زن و مردی که برای طلاق باهم توافق کردهاند، طلاق آنها به شکل طلاق رجعی است و مرد میتواند در مدت سه ماه عده بعد از جدایی، دوباره به همسرش رجوع کند. همچنین اگر مرد همسر خود را طلاق داد، امکان رجوع از طلاق و تشکیل دوباره زندگی مشترک را در مدت زمان مشخص شده دارد.
تفاوت طلاق رجعی و طلاق بائن
در طلاق بائن، زوجین برای همیشه از یکدیگر جدا میشوند و مرد باید به صورت کامل مهریه زن را بپردازد که در آن امکان بازگشت آقا به همسرش در زمان مشخص شده عده میسر نمیگردد.
نفقه، ارثیه، مهریه و حقوق دیگر در طلاق بائن به زن تعلق نخواهد گرفت. در طلاقی که خانم یائسه میشود و روابط زناشویی برقرار نمیگردد طلاق از نوع بائن یا طلاق دائم است.
در حالی که طلاق رجعی نوعی از طلاق است که در آن مرد در مدت زمان عده میتواند به همسر خود رجوع کند. البته برای رجوع در این مدت نیاز نیست صیغه مجدد جاری شود.
عده طلاق رجعی چند روز است؟
طبق ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی، عده یعنی از مدتی که تا انقضای آن، زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمیتواند شوهر دیگر اختیار کند. اما برای رعایت عده باید مدت آن را نیز بدانیم. عده اقسام گوناگونی مانند عده وفات، عده طلاق، عده فسخ نکاح و … دارد.
عده طلاق یا همان طلاق رجعی
ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی بیان میدارد: «عده طلاق و عده فسخ نکاح سه طهر است، مگر این که زن با اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او ۳ ماه است.» همچنین ماده ۱۱۵۳ قانون مدنی میگوید: «عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است.» به طور خلاصه، زن در حالت عادی باید ۳ طهر عده نگه دارد. اگر با وجود اقتضای سن، فرد عادت ماهیانه نمیشود، این مدت زمان ۳ ماه خواهد بود و اگر زن حامله است، تا پایان وضع حمل در عده خواهد بود.
مدت زمان عده طلاق رجعی
• زن باردار است:
تا وضع حمل باید عده نگه دارد.
• زن باردار نیست:
عادت ماهیانه ببیند: ۳ طهر
با اقتضای سن عادت ماهیانه نبیند: ۳ ماه
* منظور از طهر، زمان پاکی زن از عادت ماهیانه است.
شرایط خاص طلاق رجعی
در طلاق رجعی، زن نیاز است که بعد از طلاق عده را نگه دارد. البته دختر باکره نیازی به نگه داشتن عده ندارد. دختری که زمان ازدواج، رابطه زناشویی برقرار نکند، عده نخواهد داشت. در این حالت امکان بازگشت شوهر وجود ندارد.
طلاق زن یائسه، به عنوان طلاق بائن شناخته میشود و نمیتوانیم آن را در طلاق رجعی قرار دهیم، که برای برگشت زوج و زوجه نیاز به صیغه عقد و محرمیت مجدد هست.
در حالی که در طلاق رجعی تحت نظر مرد انجام خواهد شد و به خواندن مجدد صیغه نیازی نخواهد بود. تنها کافی است که مرد تمایلش را جهت برگشت از طلاق رجعی به زن خود نشان دهد.
شرایط و احکام مقبول بودن رجوع مرد به زن
- رجوع تنها در اختیار مرد است و در اصطلاح حقوقی ایقاعی است که تنها با اراده مرد رخ میدهد و زن نمیتواند آن را رد کند.
- این کار با هر فعل یا لفظی که نشاندهنده رجوع به ازدواج سابق باشد، رخ میدهد. مانند این که مرد دست زن را بگیرد و یا او را ببوسد و یا به او بگوید که دوستش دارد و یا اقدام به آمیزش با یکدیگر کنند.
- این اعمال و الفاظ باید حتما با قصد رجوع باشد. پس گرفتن دست یا بوسیدن زن بدون قصد رجوع از طلاق سبب تحقق رجوع به معنایی که گفتیم نخواهد شد.
- رجوع از طلاق هیچ تشریفات خاصی ندارد. به عنوان مثال نیازی به خواندن عقد خاص یا عقد ازدواج مجدد ندارد.
- حق رجوع به نظر اغلب حقوقدانان صرفا حق نبوده بلکه از قواعد امری است. یعنی حق رجوع توسط مرد قابل اسقاط نیست.
- انجام رجوع را نمیتوان به کس دیگری سپرد. تنها اعلام آن را مرد میتواند به دیگری بسپارد.
- از آنجا که رجوع امری شخصی است، ولی یا قیم فرد محجور نمیتوانند به جای او تصمیم گرفته و رجوع کنند.
- عدم ثبت واقعه رجوع باعث از بین رفتن رجوع نخواهد شد و طرفین زن و شوهر خواهند بود، حتی اگر آن را ثبت نکرده باشند. اما ثبت رجوع توسط مرد الزامی است و باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ رجوع آن را ثبت کند و الا منجر به محکومیت مالی یا زندان خواهد شد.
- مهلت و مدت زمان رجوع تا پایان عده زن خواهد بود. پس اگر پس از انقضای مدت عده مرد تمایل به زندگی مشترک با همان زن را داشته باشد، باید مجددا عقد ازدواج بین آنها جاری گردد.
شرایط طلاق رجعی
• زوجه در مدت عده در حکم همسر زوج است.
• زوج در مدت عده باید به زوجه نفقه پرداخت کند.
• هزینه فطره زن در این مدت به عهده مرد می باشد.
• نزدیکی در مدت عده معنی رجوع دارد، حتی اگر زوج قصد رجوع نداشته باشد.
• خواستگاری از زوجه در مدت عده جایز نیست.
• مرد حق ازدواج در مدت عده را ندارد. فقط در صورت کسب اجازه از دادگاه مجاز است.
• برای حج واجب زن به اجازه شوهر نیاز ندارد اما اگر حج مستحب باشد باید در طول عده نیز برای رفتن به حج، از مرد اجازه بگیرد.
• زن در مدت عده اجازه ترک خانه بدون رضایت مرد را ندارد.
• مرد در ایام عده رجعی نمیتواند زن را از منزل بیرون کند.
• تا زمان عده زن ، مرد نمیتواند با خواهر زن ازدواج کند.
• مرد برای ازدواج با برادرزاده یا خواهرزاده زن باید از او اجازه بگیرد.
• زنای هر کدام از زوجین در مدت عده در حکم زنای محصنه است.
• رابطه نامشروع بین زن و مرد دیگر باعث حرمت ابدی میان آن دو خواهد شد، زیرا زن همانند زن شوهردار است.
• اگر در مدت عده یکی از زوجین فوت کند، طرف مقابل از او ارث میبرد.
• هزینه دفن زوجه در این مدت به عهده شوهر است.
• اگر یکی از زوجین در طول عده فوت کند، طرف دیگر میتواند او را غسل دهد.
• در هنگام فوت مرد در مدت عده، زن باید عده وفات نگه دارد.
تعداد دفعات طلاق رجعی
مرتبه اولی که مرد به صورت یک طرفه از همسر خود جدا میشود نوع طلاق رجعی نوبت اول میشود. مرد تا سه مرتبه این امکان را دارد که پس از طلاق و پیش از پایان عده رجوع کند. بنابراین برای بار چهارم اگر بخواهند مجدد زندگی مشترک را آغاز کنند، باید به عقد نکاح هم درآیند. به عبارت دیگر در طلاق مرتبه سوم دیگر مرد حق رجوع ندارد و طلاق بائن است.
نفقه و اجرتالمثل در طلاق رجعی
از مهمترین آثار طلاق رجعی میتوان به پرداخت نفقه در مدت زمان عده زن اشاره کرد. در واقع پرداخت نفقه در این مدت برای مرد یک تکلیف است چرا که زن در این مدت، حکم زوجه مرد است.
در حالت کلی بعد از طلاق نیازی نیست که مرد نفقه همسر خود را پرداخت کند اما این اصل حالت استثنا دارد. یکی در مواردی است که طلاق از نوع رجعی بوده و زن در مدت عده است؛ در این صورت مرد مکلف است که تا پایان مدت زمان عده نفقه همسر خود را پرداخت کند. از طرف دیگر زن میتواند در این ایام در منزل شوهر خود بماند.
اگر طلاق در دوران عقد رخ دهد و زن و مرد زندگی زناشویی خودشان را شروع کرده باشند؛ مرد باید نفقه و اجرتالمثل زن را نیز به روز پرداخت کند تا بتواند از همسرش جدا شود.
مهریه در طلاق رجعی
مهریه در طلاق رجعی مانند مهریه در سایر انواع طلاق است. مرد برای طلاق باید مهریه همسر را طبق عقدنامه پرداخت کند. البته ممکن است در برخی موارد زوجه مهریه را بخشیده یا هبه کند که در اینصورت مرد از پرداخت مهریه بری میشود.
در این موارد نیز باید به نوع مهریه توجه شود اگر مهریه عندالمطالبه باشد، مبلغ آن باید توسط دادگاه به روز محاسبه شود و زوج آن مبلغ تعیین شده توسط دادگاه را به زوجه بپردازد. ولی اگر مهریه عندالستطاعه باشد، رقم مهریه با توجه به تمکن مالی زوج تعیین می شود و باید آن را بپردازد.
در صورتی که زن و مرد درخواست طلاق توافقی داشته باشند باید در مورد مسائلی مانند مهریه، نفقه، حضانت و … نیز به توافق برسند.
ارث زن در طلاق رجعی
زوج و زوجه در حالت کلی و در زمانی که ازدواج آنها از نوع دائم باشد از همدیگر ارث میبرند. زمانی که طلاق از نوع رجعی باشد و زن ایام عده را پشت سر بگذارد، زن و مرد از هم ارث میبرند. در این صورت اگر دارای فرزند باشند زن به میزان یک چهارم و اگر فرزند نداشته باشند، به مقدار یک سوم از اموال شوهر خود ارث میبرد. البته اگر مدت زمان عده زن به پایان رسیده باشد هیچکدام از زن و مرد از همدیگر ارث نمیبرند.
طلاق رجعی و ثبت آن در شناسنامه
براساس ماده 38 از قانون حمایت از خانواده صیغه طلاق در این حالت براساس مقررات جاری خواهدشد و صورت جلسه تنظیم می شود اما برای ثبت آن شرایطی لازم است. از جمله شروط این است که دو نفر باید به صورت کتبی شهادت بدهند که زن تا پایان مدت عده در منزل مشترک سکونت داشته است.
اگر رجوع در مدت عده انجام شود؛ صورت جلسه باطل خواهد شد؛ در غیراین صورت صورت جلسه به امضای زوجین، سردفتر و دونفر شاهد رسیده و طلاق به ثبت میرسد.
ثبت طلاق رجعی در شناسنامه دارای شروط زیر است:
- به پایان رسیدن عده
- رضایت زن به ثبت در شناسنامه
- استشهادیه دو شاهد مبنی بر سکونت زن در منزل مشترک در تمام طول مدت عده
طلاق رجعی چقدر طول میکشد؟
در واقع لازم است که بعد از طلاق زن به مدت ۳ ماه عده نگه دارد. در نتیجه علاوه بر مدت زمانی که برای طی مراحل اداری لازم است، مدت زمان عده نیز به زمانی که مدت طلاق رجعی طول میکشد اضافه خواهد شد. در این مسیر بهتر است که حتما از مشاور حقوقی حق گرا کمک بگیرید.
وکیل طلاق رجعی
پروسه طلاق بسیار زمانبر و فرساینده است. معمولا زوجین در طول فرآیند طلاق به لحاظ مالی، روحی و اجتماعی تحت فشار قرار میگیرند. در صورت وجود فرزند این شرایط پیچیدهتر نیز خواهد شد. بر همین اساس بهتر است پیش از اقدام به طلاق و در طول فرآیند طلاق حتما با یک وکیل طلاق مشورت کنید. در بسیاری از موارد افراد به دلیل عدم آگاهی نسبت به حقوق و تعهداتشان، متحمل زیانهای جبرانناپذیری میشوند. بنابراین برای جلوگیری از تضییع حقوق طرفین، بهتر است حتما از یک وکیل خبره دفتر حقوقی حق گرا کمک بگیرید.