انواع مجازات محاربه در قانون
مجازات جرم افترا به دیگران
اسفند ۲۷, ۱۴۰۳
مجازات استفاده از پاسپورت جعلی
فروردین ۹, ۱۴۰۴
انواع مختلف مجازات محاربه در قانون برای فرد محارب در نظر گرفته شده. عمل محاربه و افساد فی الارض را جنگ با خدا و رسولش نامیده‌اند.
هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد محارب محسوب نمی‌شود. ضمن آنکه محاربه در زمره جرایم مقید به نتیجه است و تحقق آن منوط به ایجاد ناامنی در محیط می‌باشد و چنانچه در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود رفتار مرتکب را نمی‌توان محاربه محسوب کرد.
هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد محارب محسوب نمی‌شود. ضمن آنکه محاربه در زمره جرایم مقید به نتیجه است و تحقق آن منوط به ایجاد ناامنی در محیط می‌باشد و چنانچه در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود رفتار مرتکب را نمی‌توان محاربه محسوب کرد.
محاربه
مُحاربه سلاح‌کشیدن به‌انگیزه ایجاد ترس در مردم. فقیهان کسی را که به‌وسیله سلاح، آشکارا مال مردم را می‌دزدد یا آنان را به اسارت می‌برد، محارِب می‌دانند.زمانی که امنیت عمومی و برقراری نظم و امنیت در جامعه با در دست داشتن سلاح و در شرایطی خاص باعث از بین رفتن امنیت جامعه شود و چیزی را به زور از فردی می‌گیرند.
محاربه یکی از جرایم بر علیه امنیت ملی شناخته میشود که در آن فرد با کشیدن سلاح به جان، مال و ناموس مردم اهانت کرده و باعث بروز ناامنی میشود.
جرم محاربه
یعنی، یک یا چند نفر، اقدام به کشیدن اسلحه، به قصد ارعاب و ترساندن یا به قصد گرفتن جان، مال، یا ناموس مردم، کنند و در این بین، با عمل خود، موجب ناامنی محیط شوند.
محاربه در فقه
منظور از محاربین در اصطلاح فقهی کسانی هستند که برای ترساندن مردم سلاح بیرون می آورند. منظور از ترساندن، ترساندن بمنظور قتل و گرفتن مال دیگران است. در فقه امامیه نیز محارب کسی است که سلاح به دست گیرد و ناامنی ایجاد کند. خدا ی متعال بعد از ذكر محاربه با خدا و رسول خدا می‌فرماید:
«...وَ یسْعَوْنَ فِی‌الْأَرْضِ فَساداً»
«...و در روى زمین دست به فساد مى زنند و(و با تهدید به اسلحه به جان و مال و ناموس مردم حمله مى برند)»
محاربه در قانون
در ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی بیان شده، محاربه به معنی کشیدن سلاح به قصد جان، مال و ناموس مردم است که باعث ایجاد ترس و وحشت در آنها میشود. از این رو راهزنان، قاچاقچی‌ها و سارق‌ها از جمله افراد محارب شناخته می‌شوند که باعث سلب امنیت یک جامعه می‌گردند.
شرط تحقق محاربه
اگر یک فرد با انگیزه شخصی با در دست داشتن سلاحی خاص به سوی یک یا چند نفر حمله کند، عمل او جنبه عمومی نخواهد داشت. علاوه بر این، اگر کسی به روی مردم سلاح کشیده اما باعث سلب امنیت نگردد، محارب شناخته نمی‌شود. در عمل محاربه، ایجاد ناامنی در جامعه یکی از شروط اصلی آن شناخته میشود.محارب
محارب، به شخصی که دست به سلاح برده و باعث ایجاد ضرر به آرامش مردم و یا ستاندن مالی از آنها شود و موجب ناامنی محیط گردیده، محارب می‌گویند. اگر کسی به روی مردم سلاح کشیده اما باعث سلب امنیت نگردد، محارب شناخته نمی‌شود. در عمل محاربه، ایجاد ناامنی در جامعه یکی از شروط اصلی آن شناخته میشود.سلاح در محاربه
سلاح اعم است از اسلحه سرد یا گرم که مصادیقی از آن در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی آمده است. بنابراین هرچیزی که در عرف به عنوان وسیله تهدیدآمیز علیه جان باشد سلاح محسوب میشود که تشخیص مصداق آن با قاضی رسیدگی کننده است. مطابق محاربه در قانون منظور از صلاح موارد ذیل است:۱- انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه بوکس.
۲- انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک.
۳- انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سرنیزه های قابل نصب بر روی تفنگ.
۴- انواع اسلحه شکاری شامل تفنگهای ساچمه زنی، تفنگهای مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگهای ویژه شکار حیوانات آبزی.
بنابراین مواردی نظیر چوب سنگ شیشه ،شکسته قفل ،فرمان اسید و…. را نمی‌توان سلاح دانست و در صورت استفاده از اقلام مذکور، مرتکب، محارب محسوب نخواهد شد.
مجازات محاربه
مجازات محارب در مادّة 190 قانون مجازات اسلامی 1370 بیان شده است. به موجب این ماده: «حدّ محاربه و افساد فی‌الارض یکی از چهار چیز است:1- قتل
2- آویختن به دار
3- اوّل قطع دست راست و سپس پای چپ
4- نفی بلد.
این مجازات‌ها مبنای قرآنی داشته و در آیة 33 سورة مائده به آن اشاره شده است. براساس مادّة 191 این قانون هم «انتخاب هر یک از این امور چهارگانه به اختیار قاضی است، خواه کسی را کشته یا مجروح کرده یا مال او را گرفته باشد و خواه هیچ یک از این کارها را انجام نداده باشد. مواد 192 تا 196 این قانون هم راجع به ماهیت این حدود و کمیت و کیفیت اجرای هر کدام از این چهار مجازات مقرّراتی را بیان کرده است.
لایحة جدید مجازات اسلامی هم در تعیین مجازات محارب همین رویة فعلی را دنبال کرده است. مادّة 280 این لایحه به بیان مجازات محارب پرداخته و مادّة 281 هم انتخاب هر یک از مجازات‌های چهارگانه را به اختیار قاضی دانسته است.
پذیرش توبه در مجازات محاربه
توبه قبل از دستگیری، باز سبب نمى شود كه اگر قتلى از آنها صادر شده یا مالى را به سرقت برده‌اند، مجازات آن را نبینند؛ بلکه مجازات آن عمل را خواهند چشید و تنها مجازاتی که از آنها برداشته خواهد شد، تهدید مردم با اسلحه است.یعنی توبه‌ی محارب تنها تاثیرش در ساقط شدن "حق اللَّه" دارد، اما "حق الناس" بدون رضایت صاحبان حق ساقط نخواهد شد. این توبه با گواهى دو شاهد عادل، یا تغییر برنامه و روش زندگى خود كه آثار آن آشكار باشد و همچنین از طریق راه‌های دیگر قابل اثبات است.
انواع محاربه در قانون
یکی از مهم‌ترین جرایم علیه امنیت ملی در حقوق جمهوری اسلامی ایران محاربه است که در قانون مجازات اسلامی است.● اسلحه کشیدن برای ترسانیدن مردم
ماده ۱۸۳: هر کس که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم دست به اسلحه ببرد محارب فی الارض و مفسد فی‌الارض می‌باشد. براساس تبصره ۳ ماده فوق، میان سلاح سرد و سلاح گرم فرقی نیست.
● ریختن طرح براندازی حکومت اسلامی
ماده ۱۸۷: هر فرد یا گروه که طرح براندازی حکومت اسلامی را بریزد و برای این منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه کند و نیز کسانی که با آگاهی و اختیار، امکانات مالی مؤثر یا وسایل و اسباب کار و سلاح در اختیار آنها بگذارند محارب و مفسد فی‌الارض می‌باشند.
● برهم زدن امنیت از طریق سرقت مسلحانه و قطع‌الطریق
ماده ۱۸۶: هر گروه یا جمعیت متشکل که در برابر حکومت اسلامی قیام مسلحانه کند مادام که مرکزیت آن باقی است تمام اعضاء و هواداران آن، که موضع آن گروه یا جمعیت یا سازمان را می‌دانند و به نحوی در پیشبرد اهداف آن فعالیت و تلاش مؤثر دارند محارب‌اند اگرچه در شاخه نظامی شرکت نداشته باشند.
● نامزد شدن برای یکی از پست‌های حساس حکومت کودتا
ماده ۱۸۸: هر کس در طرح براندازی حکومت اسلامی خود را نامزد یکی از پست‌های حساس حکومت کودتا نماید و نامزدی او در تحقق کودتا به نحوی مؤثر باشد، «محارب» و «مفسد فی الارض» است.
ماده ۱۹۰: حد محاربه و افساد فی‌الارض یکی از چهار چیز است: ۱. قتل ۲. آویختن به دار ۳. اول قطع دست راست و سپس پای چپ ۴. نفی بلد (دیپورت)
ماده ۱۹۱: قاضی در انتخاب هر یک از این امور چهارگانه مخیر است.
● تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد برهم زدن امنیت کشور
ماده ۴۹۸: هر کس با هر مرامی، دسته، جمعیت یا شعبه جمعیتی بیش از دو نفر در داخل یا خارج از کشور تحت هر اسم یا عنوانی تشکیل دهد یا اداره نماید که هدف آن برهم زدن امنیت کشور باشد و محارب شناخته نشود به حبس از دو تا ده سال محکوم میشود.
ماده ۴۹۹: هرکس در یکی از دسته‌ها یا جمعیت‌ها یا شعب جمعیت‌های مذکور در ماده (۴۹۸) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می‌گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی‌اطلاع بوده است.
ماده ۴۹۹: در مورد کسانی که عضو نبوده بلکه صرفاً حامی دسته یا جمعیتی می‌باشند قابل اعمال نیست.
محاربه و افساد فی الارض
محاربه و افساد فی الارض هرچند شباهت دارند، ولی متفاوت هستند. هر محاربی، مفسد فی الارض تلقی میشود ولی هر مفسد فی الارضی، محارب نیست، مگر اینکه عمل او مسلحانه باشد. محاربه در لغت به معنای «جنگیدن» و افساد فی‌الارض به‌معنای «تباه‌کاری در زمین» است.جرم افساد فی الارض: هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایرکردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه‌ی فساد یا فحشا در حد وسیع شود، مفسد فی الارض به شمار رفته و به مجازات اعدام محکوم میشود.
به عبارت دیگر، جرم افساد فی الارض مجموعه‌ای از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، جرایم علیه اموال و نیز جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی را که به طور گسترده رخ داده‌اند و دارای نتایجی وسیع هستند، دربرمی‌گیرد. یعنی هر محاربی مفسد فی‌الارض است، اما هر مفسدی محارب نیست. مفسد و محارب دو مفهوم جداگانه‌اند افساد يا به مال تعلّق مى‌گيرد يا به عمل و این که گاهى نيز بر محاربه و سلب امنيّت و آسايش جامعه اطلاق مى‌گردد.
مجازات محاربه در قانون
بر اساس این ماده، چنانچه شخصی، مرتکب جرم محاربه شود و بدین ترتیب، با دست بردن به اسلحه به قصد ارعاب و ترساندن یا به قصد جان و مال و ناموس مردم، موجب سلب امنیت محیط گردد، به انتخاب قاضی، به صلب، اعدام، قطع دست راست و پای چپ یا نفی بلد، محکوم خواهد شد.ماده 17 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مقرر می‌دارد:"هر نظامی که برنامه براندازی به مفهوم تغییر و نابودی اساس نظام جمهوری اسلامی ایران را طراحی یا بدان اقدام نموده و به این منظور، جمعیتی تشکیل دهد یا اداره نماید یا در چنین جمعیتی شرکت یا معاونت موثر داشته باشد، محارب، محسوب میشود."
بر اساس این ماده، تشکیل جمعیت، به منظور براندازی و نابودی اساس نظام جمهوری اسلامی یا معاونت موثر در چنین جمعیتی یا شرکت در آن، در حکم محاربه بوده و مجازات محاربه، بر این افراد، اعمال خواهد شد.
مدت تبعید در جرم محاربه
اگر فردی به عنوان فرد محارب شناخته شده و به مجازات نفی محکوم گردد، در این صورت و با وجود توبه حداقل یک سال را در شرایط نفی بلد خواهد ماند و اگر از کار خود توبه نکند، تبعید او ادامه خواهد یافت.با توجه به ماده ۲۸۵ از قانون مجازات اسلامی، فردی که به مجازات نفی بلد محکوم شده باشد، تحت مراقبت بوده و امکان معاشرت یا مراودت با کسی را نخواهد داشت.
