حکم ازدواج صوری

جرم سرقت تعزیری

قوانین تغییر جنسیت

ازدواج صوری به مقاصد مختلف صورت می‌پذیرد که از عمده اهداف آن مهاجرت و اخذ ویزا، گرفتن وام ازدواج، قول نامه خانه و گرفتن انتقالی به شهر دیگر و ازدواج مجدد بعد از سه طلاقه شدن و ... است .
گاهی افراد ناآگاه بدون هیچ پیش زمینه‌ای به این جریان تن داده و خود را به دردسر می‌اندازند! این امر امکان دارد هم در معامله و هم در ازدواج صورت بگیرد. شاید در فیلم‌ها یا کتاب‌ها دیده باشید موضوع ازدواج صوری را که شخص جهت اجرای وصیتنامه پدر و دستیابی به مال وصیت شده با ظاهر سازی ازدواج می‌کند. یا به اجبار و فشار خانواده و برای مخفی ماندن مشکلات جنسی از این روش استفاده می‌کنند.

فهرست حکم ازدواج صوری

ازدواج صوری چیست؟ دلایل ازدواج صوری شرایط ازدواج صحیح ازدواج صوری صحیح است؟ حکم قانونی ازدواج صوری تفاوت ازدواج سفید با ازدواج صوری ازدواج صوری جرم است؟ طلاق صوری مجازات ازدواج صوری

ازدواج صوری چیست؟

صوری به معنای صورت سازی و ظاهر سازی بر خلاف واقعیت است. گفته می‌شود شخص، معامله صوری انجام داد به این معنی است که جهت فرار از دیون با ظاهر سازی، اموال خویش را فروخته که به طور مثال معامله صوری برای فرار از مهریه است.
در نکاح صوری هم طرفین تصمیم به ازدواج ندارند. در صورتی معامله و ازدواج صحیح است که طرفین تصمیم جدی و واقعی داشته باشند. در صورتی که غیر از این باشد آن عمل باطل و فاسد خواهد بود نکاح صوری یک ازدواج دروغین و غیرشرعی بوده که در صورت وجود ادله و مستندات قانونی مبنی بر صوری بودن ازدواج ازلحاظ قانونی نیز این ازواج باطل می‌باشد .

دلایل ازدواج صوری

•مهاجرت : تعریف کلاسیک ازدواج صوری در ایران بیشتر درباره بحث مهاجرت است و معمولا زنانی که قصد مهاجرت دارند به محض این که متوجه می‌شوند مردان تبعه آن کشور می‌توانند با زنان بیگانه ازدواج کنند ، صرفا برای گرفتن تابعیت آن کشور اقدام به نکاح صوری می‌کنند.
• کسب درآمد : در موارد که نکاح صوری با وعده پرداخت پول و برای گرفتن اقامت انجام می‌شود ، معمولا فردی که قصد ازدواج با مقیم و تبعه یک کشور بیگانه را دارد بر اساس قانون هر کشوری باید تا چند سال تحت نظر فردی باشد که به صورت صوری با او ازدواج کرده است تا در تحقیقات و مصاحبه‌های انجام شده صوری نبودن ازدواج تایید شود. بنابراین نکاح صوری در این گونه موارد تبدیل به یک منبع درآمد بی‌دردسر برای تبعه آن کشور می‌شود.
پس یکی از دلایل مهم ازدواج صوری برای خروج از کشور و مهاجرت به کشور دیگر است. همچنین ممکن است به دلیل فشار های خانوادگی و… باشد.
• سربازی یا مشاغل و یا دانشگاه: برخی از مشاغل شرط استخدامی را شاغل بودن اعلام می‌کنند یا محل خدمت سربازی افراد متاهل را در نزدیکی محل زندگی قرار می‌دهند و همچنین به دلیل متعهل بودن با انتقالی به راحتی موافقت می‌کنند که همین امر باعث می‌شود برخی از افراد برای بهره‌مندی از این مزایا به صورت صوری ازدواج کنند
• بهره‌مندی از نظام تامین اجتماعی : در این گونه موارد زن با مردی مسن که تصور میکند نزدیک به احتضار است ازدواج میکند تا بعد از فوت او از حقوق بازنشستگی و بیمه او بهره‌مند شود.
• قرض و بدهی : نکاح صوری به منظور بازپرداخت قرض و بدهی زن و مردی ثروتمند است.
خرید یا اجاره منزل: در برخی آپارتمان‌ها شرایط به گونه‌ای هست که خانه را به فرذ مجرد نمی‌دهند و فرد برای به دست آوردن این خانه دست به نکاح صوری می‌زند.
گرفتن وام: به دلیل این که وام ازدواج نسبت به بقیه وام‌ها دارای مبلغ و شرایط بازپرداخت بهتری هست
• سه طلاقه شدن : در بحث سه طلاقه شدن ، زن دیگر نمی تواند با شوهر خود ازدواج کند مگر این که با مردی به عنوان محلل ازدواج کند و از او طلاق بگیرد و سپس به عقد شوهر قبلی در آید ، ازدواج با محلل را معمولا به صورت صوری انجام می‌دهند.
• رسیدن به آزادی : برخی از افرد به منظور رها شدن از فشار خانواده و دور شدن از آن‌ها به صورت صوری ازدواج می‌کنند تا بعدا طلاق بگیرند و به آزادی برسند.
• مخفی کردن ترنس بودن یا همجنسگرایی: افراد همجنس‌گرا و ترنس‌ها برای این که از زیر بار فشار خانواده خارج شوند با شخصی که از مشکلشان مطلع است به صورت صوری ازدواج می‌کنند تا از محیط خانواده دور شده و بتوانند به راحتی با فرد مورد علاقه خود رابطه داشته باشند

شرایط ازدواج صحیح

طبق ماده 190 قانون مدنی، هر معامله و قراردادی برای صحت نیاز به 4 پیش شرط اساسی داشته که بدون هر یک از این موارد عقد صحیح و نافذ نیست. با توجه به این که ازدواج نوعی قرارداد حقوقی، شرعی و از جهاتی مالی میان زن و مرد است که آن دو را به یکدیگر پیوند داده و سنگ بنای خانواده را تشکیل می‌دهد؛ پس عقد نکاح هم مشمول این ماده می‌شود.شرایط صحیح بودن ازدواج:
1-قصد و رضای طرفین قصد اولین و مهم‌ترین شرط برای صحت یک معامله و یا قرارداد محسوب می‌شود، به گونه‌ای که فقدان آن به راحتی موحب بطلان قرارداد خواهد شد. قصد طبق مواد 190 و 191 قانون مدنی به معنای خواسته‌ای درونی است که باید به گونه‌ای ابراز شود، حال یا با لفظ یا با فعل باشد.
پس فردی که فاقد قصد باشد و در شرایط خواب، بیهوشی، مستی و… و اقدام به انعقاد عقد و یا قراردادی کرده باشد، طبق ماده 195 قانون مدنی، باطل است.
2-اهلیت و عقلانیت طرفین اهلیت در یک تعریف حقوقی به معنای شایستگی است که قانون به افراد می‌دهد تا با آن بتوانند صاحب حق شده و آن را اجرا کنند و در مقابل وظایفی نیز برگردن بگیرند. شخص اهل، در اصطلاح باید دارای بلوغ، رشد و عقل باشد؛ این سه واژه بدین معنا هستند که فرد باید به سن بلوغ رسیده باشد، بتواند در مسائل مالی همسو با عقلانیت پیش رفته و همچنین دیوانه و مجنون نباشد.
قانون مدنی هیچ محدودیتی برای ازدواج سفیه قرار نداده، زیرا ازدواج را بیشتر یک عقد غیر مالی می‌داند؛ اما ازدواج غیر بالغ و مجنون را تحت شرایطی صحیح می‌داند که دارای شرایط خاصی باشد.
3-نکاح عقد نکاح باید دارای موضوع و جهت معینی باشد؛ یعنی زن و مرد که طرفین عقد نکاح به حساب می‌آیند، باید کاملاً مشخص باشند، پس ازدواج با شخص مجهول صحیح نیست. ماده 1067 قانون مدنی به این مورد اشاره کرده است.اشتباه در یکی از طرفین نکاح، حق فسخ ازدواج را برای طرف مقابل تحت شرایطی ایجاد خواهد کرد. اگر در نکاح صوری، رابطه جنسی وجود داشته باشد نامشروع و زنا خواهد بود.
4-جهت مشروع جهات هر نوع قراردادی از جمله نکاح، باید مشروع باشد؛ یعنی زن و شوهر باید برای یک هدف مقدس با یکدیگر ازدواج کنند و اگر هدف نهایی‌شان از ازدواج با یکدیگر هدفی غیرمشروع باشد، ازدواج میان آن‌ها باطل است.

ازدواج صوری صحیح است؟

اصلی‌ترین چیزی که نبود آن در نکاح صوری به وضوح احساس می‌گردد، قصد ازدواج می‌باشد. ممکن است لفظ «بله» که در نکاح صوری بیان می‌گردد، بیانگر قصد و رضایت طرفین باشد؛ ولی نیت درونی و حقیقی طرفین عقد خلاف آن را اراده می‌کند.
برای درست بودن عقد ازدواج لازم است که طرفین قصد واقعی و جدی داشته باشند اما در ازدواج صوری طرفین شکل و ظاهر ازدواج را برای رسیدن به مقاصد خود رعایت می‌کنند و در واقع زن و شوهری را بین خود قبول ندارند و قانون و شرع هم چنین پیوندی را قبول ندارد زیرا قصد جدی در ازدواج وجود نداشته و طرفین صرفا ظاهر‌سازی می‌کنند.
در خصوص بطلان این نوع عقد ماده ۲۱۸ قانون مدنی بیان می‌دارد: «هرگاه معلوم شود که معامله به قصد فرار از دین به طور صوری انجام شده، آن معامله باطل است.»
علاوه بر این مورد، نکاح صوری هم خوانی با قواعد شرعی دین اسلام ندارد و به نوعی ازدواج غیر شرعی محسوب می‌شود. بر اساس ماده ۲۳۳ قانون مدنی، از جمله شروطی که باعث بطلان عقد می‌گردد، شرط خلاف مقتضای ذات عقد می‌باشد که در این مورد ویژه می‌توان به قرار عدم اجرای تکالیف زوجیت که زن و شوهر قبل از نکاح با همدیگر بسته‌اند، اشاره نمود.
لازم به ذکر است که تکالیف زوجیت، اموری از جمله رابطه زناشویی هستند؛ بنابراین شرط عدم برقراری رابطه زناشویی، خلاف مقتضای ذات عقد نیست و باعث بطلان عقد ازدواج نمی‌گردد.

حکم قانونی ازدواج صوری

این گونه ازدواج دروغین است و غیرشرعی محسوب می‌شود. در صورتی که دلایل موجه مبنی بر صوری بودن یک نکاح پیدا گردد، آن ازدواج به لحاظ قانونی باطل خواهد بود.

تفاوت ازدواج سفید با ازدواج صوری

بعضی افراد تصور می‌کنند ازدواج سفید همان ازدواج صوری است در حالی که کاملا برعکس هست. منظور از ازدواج سفید، تشکیل زندگی مشترک بین زن و مرد به صورت غیررسمی است. در این نوع از ازدواج دو طرف بدون هیچگونه تعهدی نسبت به یکدیگر، زیر یک سقف رفته و همانند کسانی که به صورت رسمی ازدواج نموده‌اند، رابطه زناشویی برقرار می‌کنند.
در این سبک از زندگی هیچگونه صیغه عقد و محرمیت جاری نشده و همچنین ثبت رسمی نیز وجود ندارد. البته این روش زندگی با فرهنگ و قوانین جامعه‌ی ایران همخوانی ندارد.

ازدواج صوری جرم است؟

اغلب اشخاص آگاهی در خصوص عواقب نکاح صوری ندارند و به هدف بهتر شدن شرایط فعلی خود به آن رو می‌آورند. ولی باید گفت که نکاح صوری را گونه‌ای تقلب نسبت به قانون می‌دانند و آن را جرم تلقی می‌کنند.
تقلب نسبت به قانون به معنای آن است که شخص با بهره‌گیری از وسایل و روش‌های قانونی، درپی رسیدن به هدفی غیرقانونی و نامشروع است که نوعی سوءاستفاده از حق نیز محسوب می‌شود. اصلی‌ترین ضمانت اجرای تقلب نسبت به قانون در خصوص نکاح صوری، باطل بودن ازدواج میان زن و مرد می‌باشد.
اگر زن و مرد به باطل بودن نکاح صوری میان خود عالم باشند و با این شرایط با یکدیگر رابطه جنسی برقرار نمایند، این رابطه مصداق زنا است و مشمول مجازات زنا خواهند شد. چنانچه فرزندی نیز از این ازدواج حاصل گردد، نامشروع محسوب می‌شود.
در مقابل چنانچه زن و مرد آگاه به ازدواج صوری باشند، ولی تصور کنند که از طریق این نکاح صوری رابطه جنسی میان‌شان مجاز می‌باشد، دیگر موضوع زنا و فرزند نامشروع به علت ناآگاهی ایشان از بین رفته و رابطه میان ایشان تبدیل به شبهه و فرزند حاصل از این نکاح نیز ولد شبهه به حساب می‌آید.

طلاق صوری

همچون ازدواج صوری، طلاق صوری نیز وجود دارد. افراد با طلاق صوری به جهت یک‌سری مزایای قانونی، اقدام به طلاق صوری می‌نمایند. برای مثال جهت معافیت فرزند از سربازی دست به چنین کاری بزنند. طلاق صوری همچون موارد دیگر باطل بوده و هیچ تاثیری نخواهد داشت. چرا که همانطور که بیان شد در کلیه امور حقوقی لازم می‌باشد طرفین نیت و قصد جدی و واقعی داشته باشند.

مجازات ازدواج صوری

در موضوع مجازات‌های قانونی، ازدواج‌های صوری وصف جزایی مشخص و خاصی با این عنوان نداریم. یعنی در قوانین جزایی، اینکه نکاح صوری را جرم دانسته باشند و تحت یک عنوان خاصی برای آن، مجازات در نظر گرفته باشند، جزایی وجود ندارد.
اما ذات و ماهیت این گونه اقدامات متقلبانه است و حسب مورد با تطبیق حکم موضوع می‌تواند به یکی از جرایمی که متقلبانه بودن رکن اساسی آن است، تطبیق داده شود. برای مثال، اگر اثبات شود این طلاق صوری برای بهره‌مندی از نظام تأمین اجتماعی پدری است که فوت شده است، ممکن است تحت مباحث قانون خاص کار و تأمین اجتماعی بحث شود، اما اثبات این موضوع یک امر و بررسی قضایی است.
هرگونه اقدامی که وصف متقلبانه داشته باشد و نسبت به قانون تقلب تلقی شود، حتما پیامد‌های خطرناکی را برای جامعه در‌پی خواهد داشت و طبیعتا این موضوع حتما جامعه را متأثر و به ویژه قداست نهاد خانواده را مخدوش می‌کند. و نظام‌های قانونی و اجتماعی تمام تلاش خود را برای استحکام بنای خانواده به عنوان رکن و سنگ بنای یک اجتماع در نظر می‌گیرند .
از آنجایی که نکاح صوری خطرات حقوقی و قانونی خود را دارد. و اگر ندانسته و از روی عدم آگاهی نکاح صوری انجام داده‌اید و درگیر مسائل حقوقی و قضایی آن شده‌اید می‌توانید با وکیل دفتر حقوقی حق‌گرا، ارتباط برقرار کرده و شرایط خود را توضیح دهید تا بهترین مشاوره حقوقی را دریافت کنید.