مجازات سرقت حدی
مجازات نزول خواری
بهمن ۱۸, ۱۴۰۱
شکایت خیانت در امانت
بهمن ۱۸, ۱۴۰۱
سرقت، جرمی است که از گذشته رخ میداده از این رو همیشه مورد توجه قانون گذاران بوده است.
هم در قانون مجازات قدیم و هم در قانون مجازات اسلامی جدید برای جرم سرقت مقرراتی وضع شده است.
سرقت از رایج‌ترین جرائم کیفریست که در صورت وجود شرایط و ارکان خاصی محقق می‌شود پس بسته به شرایط قانون، مجازات‌های خاصی برای آن در نظر گرفته است.
مجازات حدی، یکی از انواع مجازات‌های اصلی پیش‌بینی شده، در قانون مجازات اسلامی است ، مجازات‌های حدی، به آن دسته از مجازات‌هایی گفته می‌شود که مقدار و نوع آنها، در فقه اسلامی مشخص شده است و طبق همان مجازات مشخص شده، اعمال خواهند شد.
مجازات حدی، یکی از انواع مجازات‌های اصلی پیش‌بینی شده، در قانون مجازات اسلامی است ، مجازات‌های حدی، به آن دسته از مجازات‌هایی گفته می‌شود که مقدار و نوع آنها، در فقه اسلامی مشخص شده است و طبق همان مجازات مشخص شده، اعمال خواهند شد.
سرقت
سرقت به معنای ربودن مال دیگری بدون اجازه او است بر اساس قانون سرقت به دو نوع تعزیری و حدی تقسیم می‌شود و سرقت حدی و تعزیری دو موضوع مجزا از یکدیگر هستند که هر کدام قانون مخصوص به خود را دارند. ”سرقت حدی و سرقت تعزیری مجازات متفاوتی نیز دارند.“
در قانون سرقت به دو دسته سرقت تعزیری و سرقت حدی تقسیم می‌شود . تفاوت این دو نوع سرقت در شرایط تحقق و در نتیجه مجازات آن است.
تفاوت سرقت تعزیری و سرقت حدی
تفاوت حد و تعزیر را می‌توان گفت که سرقت حدی، سرقتی است که شرایط و مجازات آن، در شرع مقدس، بیان شده است. ماده 268 قانون مجازات اسلامی، بیان می‌دارد، در صورتی که سرقت، دارای تمامی شرایط گفته شده باشد، موجب حد خواهد بود:به موجب ماده 14 قانون مجازات اسلامی، «مجازات‌های مقرر در این قانون، چهار قسم است که شامل حد، قصاص، دیه و تعزیر می باشد.»
قانون گذار، در ماده 15 این قانون، حد را این گونه تعریف کرده است، «حد، مجازاتی است كه موجب، نوع، ميزان و كيفيت اجرای آن، در شرع مقدس، تعيين شده است.»
ماده 18 قانون مجازات اسلامی نیز به تعریف تعزیر، پرداخته است: «تعزير، مجازاتی است كه مشمول عنوان حد، قصاص يا ديه نيست و سرقت تعزیری، سرقتی می‌باشد که شرایط سرقت حدی را نداشته باشد، به موجب قانون در موارد ارتكاب محرمات شرعی يا نقض مقررات حكومتی، تعيين و اعمال می‌گردد.
نوع، مقدار، كيفيت اجرا و مقررات مربوط به تخفيف، تعليق، سقوط و ساير احكام تعزير به موجب قانون، تعيين می‌شود.»
سرقت حدی
سرقت حدی که دارای مجازات حدی، یعنی مجازاتی که نوع، میزان، نحوه اعمال و سبب آن، در شرع مشخص شده، می‌باشد، یکی از انواع سرقت بوده که قانونگذار، به تبعیت از شرع، آن را پیش‌بینی کرده و قاضی، هیچ گونه اختیاری در کاهش یا افزایش مجازات آن، ندارد. سرقت حدی جزو حدود الهی است و دارای حد و حدودی می‌باشد.
حدود جمع کلمه حد است و در معنای لغوی ، حد به معنای منع است. سرقت حدی یا سرقت مستوجب حد ، سرقتی با مجازات حدی است که در قانون شرایط و مجازات آن به طور دقیق بیان شده است . حد در لغت به معنای منع است . مجازات حدی هم به عنوان یک مجازات اصلی ، با هدف منع مرتکب در نظر گرفته شده است.
سرقت حدی در فقه به این صورت تعریف شده است: "ربودن مخفیانه معادل ۴.۵ نخود طلای مسکوک متعلق به غیر با هتک هرز توسط شخص بالغ و عاقل و مختار در غیرسال قحطی که مرتکب پدر مالباخته نباشد" . این تعریف، تعریفی است که فقها از سرقت حدی ارائه کردند، قانون گذار نیز شرایط سرقت حدی را مشخص کرده است.
شرایط سرقت حدی
سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد مستوجب حد است. این جمله به آن معناست که تمام شرایط باید باهم وجود داشته باشند نبود تنها یکی از شرایط موجود مجازات حدی را لغو می‌کند و مشمول تعریف یکی از سرقت‌های تعزیری مجازات خواهند شد قانون گذار در ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی جدید، شرایط سرقت حدی را مشخص کرده است. این شرایط از قرار زیر است:
• شی مسروق شرعا مالیت داشته باشد؛ یعنی مالی که دزدیده می‌شود باید از نظر حقوقی ارزش مالی داشته باشد وگرنه سرقت حدی محسوب نمی‌شود.
• مال مسروق در حرز باشد؛ حرز یعنی مکان مناسبی که عرفا مال در آن از دستبرد محفوظ می‌ماند، مانند گاو صندوق
• سارق هتک حرز کند، هتک یعنی از میان برداشتن.
•هتک حرز یعنی از بین بردن محل نگهداری مال، مانند باز کردن یا شکستن قفل گاو صندوق
• سارق مال را از حرز خارج کند؛ یعنی بعد از هتک حرز، خود سارق باید مال را از آن خارج کند تا سرقت حدی محسوب شود.
برای مثال در صورتی که الف قفل گاو صندوقی را باز کند و ب مال را از گاو صندوق بردارد، سرقت حدی محسوب نمی‌شود؛ زیرا طبق این ماده برای شکل گرفتن سرقت حدی، سارق خودش باید هتک حرز کند و خودش باید مال را از حرز خارج کند.
• سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.
• هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.
• صاحب مال از سارق نزد مراجع قضایی شکایت کند.
• صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.
• سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.
• ارزش مال مسروق در زمان خارج کردن از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.
• مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد . یعنی سرقت حدی فقط برای اموال خصوصی است و سرقت اموال عمومی، یک جرم متفاوت از سرقت حدی است.
• مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق درنیاید.
• مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.
• مال مسروق، خودش یک مالی که قبلا سرقت یا غصب شده است نباشد.
* طبق قانون سرقت در صورتی که تمام شرایط مقرر در ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی را داشته باشد، مستوجب حد؛ یعنی مجازات آن حد است.
مشارکت در جرم سرقت حدی
جرم سرقت حدی به صورت مشارکتی نیز قابل وقوع است و امکان اینکه چند نفر با یکدیگر و به صورت شریکی اقدام به سرقت اموالی کنند، وجود دارد؛ در این صورت باید سهم هر یک از سارقان به اندازه چهار و نیم نخود طلای مسکوک بوده باشد.
چنانچه یکی از شرکا یا صاحب حق، بیشتر از سهم خود دزدی کند و مازاد بر سهم وی به حد نصاب لازم رسیده شود، سرقت حدی محقق شده و مجازات آن برای هر یک از سارقین به صورت مستقل اجرا خواهد شد.
مجازات سرقت حدی
مجازات حدی به مجازات‌هایی گفته می شود، که به دلیل سختی و مشقتی که دارند، باعث می‌شوند، مردم از انجام کارهای مخلاف عرف، منع و محدود شوند، که این موضوع، نوعی بازدارندگی از جرم را سبب می‌شود . منابع تعیین مجازات حدی، فقه اسلامی، آیات قرآن، روایات و سیره پیامبران و ائمه می‌باشد.
بنابراین، با سایر مجازات‌ها که قانون گذار تعیین کرده، متفاوت است . با توجه به اینکه مجازات این نوع از سرقت، قطع عضو و در مواردی اعدام است، قانون گذار، برای تحقق جرم سرقت حدی، بر لزوم وجود تمام شرایط ماده 268، تاکید می‌ورزد.
اهمیت این مساله، به اندازه‌ای است که مطابق قانون، اگر تنها یکی از شرایط مورد نظر قانون گذار، در ماده 268 قانون مجازات اسلامی جدید، وجود نداشته باشد، سرقت مستوجب حد نخواهد بود و مشمول سرقت تعزیری می‌گردد.
مجازات سرقت حدی، دارای چند مرحله است و بین کسی که برای بار اول مرتکب این جرم شده‌اند و کسی که برای مرتبه دوم یا چندم اقدام به ارتکاب این جرم کرده است تفاوت وجود دارد. از این جهت مجازات سرقت حدی برای بار اول ، مجازات سرقت حدی برای بار دوم، مجازات سرقت حدی برای بار سوم و مجازات سرقت حدی برای بار چهارم متفاوت است.
انواع مجازات سرقت حدی
همان طور که گفته شد، موجب، میزان و نوع مجازات حدی در شرع مشخص شده و حتی قاضی در صدور حکم، نمی‌تواند در آن، تغییری ایجاد کند. نوع مجازات حدی، بستگی به جرم صورت گرفته دارد و به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
برخلاف تصور عموم که فکر می‌کنند، مجازات مستوجب حد، فقط شلاق می‌باشد، در واقعیت امر، این چنین نیست. به همین دلیل، به معرفی انواع مجازات حدی می‌پردازیم:
اعدام : در جرائمی مانند جرم زنا با محارم، فاعل در جرم لواط
شلاق : تعداد ضربات شلاق، در هر جرم حدی متفاوت است. برای نمونه، در حد مسکر ( استفاده از مشروبات الکلی) تعداد ضربات شلاق، 80 ضربه است.
قطع کردن انگشت و دست و پا : برای مثال، حد مجازات سرقت برای بار اول، قطع کردن چهار انگشت دست راست سارق است .
تبعید : "به معنای طرد فرد، از محل زندگی خود و الزام وی به سکونت در مکان خاص در موارد مذکور در قانون است، به نحوی که به طور مستمر تحت مراقبت باشد" مانند، مجازات حدی برای جرم محاربه
جرم سرقت حدی براساس دفعات تکرار
مجازات سرقت حدی برای بار اول
اگر سارق برای بار اول مرتکب جرم سرقت حدی شود مجازات او قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است. قطع انگشتان به گونه‌ای است که انگشت شست و کف دست باقی بماند. در صورتی که سارق دست راست نداشته باشد، بر حسب مورد قاضی برای او یکی از مجازات‌های تعزیری را در نظر خواهد گرفت.مجازات سرقت حدی برای بار دوم
اگر سارق یک بار مرتکب جرم سرقت حدی شود و بابت آن مجازات شود، اما برای بار دوم نیز دست به ارتکاب این جرم بزند، مجازات او متفاوت است .طبق قانون مجازات سارق در مرتبه دوم ارتکاب سرقت حدی قطع پای چپ از پایین برآمدگی است به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند. مانند مجازات سرقت حدی برای بار اول ، اگر سارق پای چپ نداشته باشد، بر حسب مورد قاضی برای او یکی از مجازات‌های تعزیری را در نظر خواهد گرفت .
مجازات سرقت حدی برای بار سوم
اگر دست راست سارق برای بار اول و دست چپ سارق برای بار دوم ارتکاب جرم سرقت حدی ، قطع شود ، به مجازات سرقت حدی برای بار سوم محکوم خواهد شد . مجازات سرقت حدی برای مرتبه سوم ، حبس ابد است . البته در شرایطی امکان عفو متهم هست .مجازات سرقت حدی برای بار چهارم
اگر سارق برای بار چهارم نیز اقدام به سرقت حدی کند، مجازات او اعدام خواهد بود. حتی اگر این سرقت را در زندان انجام دهد باز هم به اعدام محکوم خواهد شد.* تبصره مجازات سارق حد مطابق تبصره ۱ ماده 278 اگر سارق یا دزد که مرتکب جرم سرقت حدی است، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت‌های تعزیری می‌شود.
به عبارت دیگر و تمثیلا، اگر برای اجرای قطع پای چپ سارق، کاشف بعمل بیاید که سارق پای چپ خود را در اثر تصادف از دست داده و پا ندارد، پای راست او قطع نشده و عضو دیگر، جایگزین آن عضو نمی‌شود.
* تبصره ۲ ماده ۲۷۸ مقرر می‌دارد، در مورد حبس ابد، بعنوان مجازات سرقت حدی و سایر حبس‌هایی که مشمول عنوان تعزیر نیست، هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری آزادی او را مصلحت بداند، با عفو، ایشان از حبس آزاد می‌شود.همچنین مقام رهبری میتواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید.
مداوای جانی بعد ازاجرای حد
برای مداوای جانی بعد از اجرای حد نیز، آنچه مورد حمایت قانونگذار است، اجرای مجازات است و نه آثار و تبعات به جای مانده آن، به این ترتیب اجرای مجازات که همان قصاص عضو است.
در بندهای الف و ب مورد حمایت قانونگذار قرار گرفته است و هرگاه فردی در اجرای مجازات دست و یا پای خود را ازدست داد، میتواند با بهره گیری از نیروی متخصص در راستای بهبود وی کوشید و این امر در ماده قانون مجازات اسلامی مورد حمایت قانونگذار قرار گرفته است که به موجب آن مداوای عضو پس از اجرای قصاص جایز است و هدف از آن قطع عضو سارق و نه مقطوع العضو ماندن اوست بنابراین مانعی برای صدور جواز پیوند عضو وجود ندارد.
شرایط اجرای مجازات حدی
به موجب ماده 217 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، "در جرایم موجب حد، مرتکب در صورتی، مسئول است که علاوه بر داشتن علم، قصد و شرایط مسوولیت کیفری، به حرمت شرعی رفتار ارتکابی نیز آگاه باشد." یعنی مرتکب جرم، علاوه بر اینکه باید عاقل و بالغ باشد، لازم است،بداند جرمی که انجام داده است، علاوه بر اینکه برای وی مسئولیت کیفری به دنبال دارد ، یک عمل حرام شرعی نیز هست.
بنابراین، در شرایطی که جرمی با مجازات حدی ، مثل سرقت یا زنا ، به وقوع پیوسته باشد و متهم، ادعا کند در انجام جرم، آگاهی و عمد نداشته است و یا ادعا کند که به زور شکنجه و تهدید، اقرار کرده است ، در صورتی که قاضی احتمال بدهد، متهم حقیقت را می گوید ، ادعای متهم را بدون نیاز به شاهد و سوگند می پذیرد و مجازات حدی اعمال نخواهد شد.
البته به موجب ماده 219 قانون مجازات اسلامی: "دادگاه نمی‌تواند کیفیت، نوع و میزان حدود شرعی را تغییر یا مجازات را تقلیل دهد یا تبدیل یا ساقط نماید. این مجازات‌ها تنها از طریق توبه و عفو به کیفیت مقرر در این قانون، قابل سقوط، تقلیل یا تبدیل است."
شرط دیگر برای اجرای مجازات حدی، آن است که فعل ارتکابی مرتکب، لزوما در دایره جرایم موجب حد قرار بگیرد. قانون مجازات اسلامی از 11 جرم حدی نام برده است، که شامل زنا، لواط، تفخیذ، مساحقه، قوادی، قذف، سب نبی، مصرف مسکر، سرقت، محاربه، بغی و افساد فی الارض می‌شود. در خصوص جرایم حدی که در قانون مجازات از آنها نام برده نشده است، بر اساس منابع معتبر اسلامی و فتاوای معتبر، حکم قضیه صادر می‌شود.
وکیل سرقت حدی در تهران
سرقت حدی بعنوان یکی از انواع جرائم حدی که شامل حد زنا، حد لواط، حد قذف، حد مساحقه، حد محاربه، حد شرب خمر است، جزو موارد مبتلابه دعاوی کیفری بوده است. در صورت وجوع چنین جرمی، فردی که مورد سرقت قرار گرفته است، میتواند با کمک وکیل سرقت، طرح دعوا نزد مراجع انتظامی و یا دادسرا و یا درخواست از آنان به جهت حضور در محل وقوع جرم، شکایت کیفری و رسیدگی را آغاز نماید.
بر این اساس فرد شاکی می‌بایست با ادله‌ای که با راهنمایی وکیل جمع‌آوری کرده، اثبات کند سرقت دارای تمامی شرایط مذکور در ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی را دارا می‌باشد و در غیر اینصورت چنین سرقتی حدی نخواهد بود.
رسیدگی به چنین جرمی بر طبق اصول دادرسی کیفری، ابتدائا با محاکم محل وقوع جرم و یا محلی است که فرد سارق در آنجا دستگیر می‌شود. وکالت در اینگونه دعاوی نیازمند دانش، تجربه و تخصص می‌باشد. وکیل دفتر حقوقی حق‌گرا با اشراف کامل و وقوفی که بر قوانین جزایی و شرع مقدس دارند، همواره بهترین دفاع و لوایح ممکنه را در محاکم ایراد می‌نمایند. برای دریافت مشاوره با وکیل سرقت حدی و شرح جزئیات پرونده با وکیل حق‌گرا تماس بگیرید.
