اجرا سفته الکترونیک
دی ۴, ۱۴۰۱ورشکستگی و قوانین حقوقی
دی ۴, ۱۴۰۱
انواع طلاق راه حلهای قانونی برای خاتمه دادن به زندگی مشترکی است که دیگر ادامه آن زندگی امکان پذیر نیست. زندگی مشترک و پیوند زناشویی و هماهنگی بین زوجین همیشه به حصول آرامش و احساس خوشبختی منجر نمیشود. بنابراین زوجینی که بنا به دلایل گوناگون میخواهند از یکدیگر جدا شوند، طلاق را انتخاب میکنند. اما انواع طلاق، راه حلهای گوناگونی دارد که میتوان از منظرهای مختلف آنها را مورد بررسی قرار داد. روانشناسان و مشاورین خانواده تلاشهای زیادی در حفظ نظام خانوادهها دارند، اما باز هم برخی از شرایط و یا مشکلات، قابل تحمل نبوده و افراد را مجبور به طلاق میکنند.
طلاق و انواع آن
طلاق به معنای رهایی، آزاد کردن و … میباشد و در واقع پیمان زناشویی را بر هم زدن است بر طبق قانون طلاق احوال شخصیه است. به این معنی که پیروان ادیانی که در قانون اساسی به رسمیت شناخته شدهاند میتوانند بر طبق دین خود طلاق بگیرند و از هم جدا بشوند اما طلاق بر طبق مذهب شیعه از اختیارات مرد است.
ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی مقرر داشته که:
« مرد میتواند هر وقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد.»
البته طلاق گرفتن این روزها به این راحتی نیست و تشریفات خاص خود را که شامل جلسات مشاوره، گرفتن گواهی عدم سازش و تعیین حق حقوق زن را باید طی کند. اما زن در شرایطی خاص و با اثبات عسر و حرج یا شرایط ضمن عقد میتواند از طریق دادگاه و حتی با عدم رضایت مرد، طلاق بگیرد در واقع در این جا با تحقق شرایط، دادگاه مرد (زوج) را به طلاق اجبار می کند.
انواع طلاق که هر کدام از این موارد باید شرایط خاص آن بررسی شود.
1- طلاق به درخواست مرد
مرد برای این که همسرش را طلاق بدهد باید به دادگاه درخواست گواهی عدم امکان سازش بدهد و پس از آن درصورتی که به دادگاه ثابت کند که امکان ادامه زندگی مشترک برای او وجود ندارد ، این گواهی به او اعطا میشود در این فاصله او باید در جلسات داوری شرکت کرده و همه حق و حقوق زن من جمله مهریه ، نفقه نحله و از این قبیل را به او بپردازد. در شرایطی میتوان طلاق به درخواست مرد را به صورت غیابی و بدون حضور زن انجام داد.
2 -طلاق به درخواست زن
طلاق از طرف زن به دو روش امکان پذیر است، یکی این که وکالت در طلاق در شروط ضمن عقد، یا در اصطلاح عرفی ، حق طلاق داشته باشد و دیگری این که به استناد داشتن شرایط عسر و حرج یا شرایط دیگر ، از دادگاه حکم طلاق بگیرد که در این راه میتوان از مشاوره وکیل خانواده استفاده کرد.
از جمله مواردی که زن میتواند دادخواست طلاق کند زمانیست که شخصی 4 سال تمام غایب و مفقود الاثر باشد زن او میتواند تقاضای طلاق دهد که این طلاق به صورت غیابی انجام میشود. یکی از موارد دیگر طلاق برای ازدواج مجدد همسر است که طبق قانون حمایت از خانواده، مرد با داشتن همسر نمیتواند ازدواج مجدد نماید. طبق بند ۱۲ شروط دوازدهگانه عقدنامه اگر زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید، برای زن حق طلاق ایجاد میشود و میتواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
3 - طلاق توافق
طلاق توافق که با رضایت هر دو طرف انجام میشود که باید تشریفات خاص خود را طی کند و پس از آن میبایست از دادگاه ، تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش کنند. معمولا در طلاق توافقی قبل از مراحل دادگاه هر دو طرف سر مسائل مختلف از جمله حضانت فرزندان، مهریه ، اموال و ... تصمیم میگیرند.
- طلاق غیابی
طلاق به شکل غیابی زیر مجموعه طلاق به درخواست زن و یا طلاق به در خواست مرد است.طلاق غیابی یعنی طلاق بدون حضور یکی از زوجین انجام میشود
اگر در زمان مشخص شده توسط دادگاه، شخص حضور پیدا نکند. یا ابلاغیه به دستش نرسیده باشد یا لایحهای ارسال نکرده باشد. 20 روز بعد از صدور ابلاغیه در صورت عدم حضور، حکم طلاق غیابی صادر میشود.
- طلاق عاطفی
طلاق عاطفی نیز یکی از انواع طلاق است اما قوانین و احکام حقوقی در آن مطرح نیست و رای دادگاه نیز در آن دخیل نمیباشد. اگر سردی میان روابط زناشویی به وجود بیاید و زن و مرد دیگر میل و اشتیاقی نسبت به یکدیگر نداشته باشند، روابط عاطفی میانشان کمرنگ میشود و در نهایت طلاق عاطفی اتفاق میافتد. اینکه زوجین یکدیگر را درک نکنند و نشاط زندگیشان از بین برود، پایههای طلاق عاطفی را بنا میکند و صمیمیتشان را از بین میبرد.
از جمله نشانههای طلاق عاطفی، میتوان به مواردی همچون کم شدن یا نبود روابط عاطفی، بی تفاوت زوجین نسبت به هم، وقت گذرانی خارج از خانه، نداشتن روابط جنسی، بیاعتمادی به یکدیگر، کاهش وابستگی زوجین، به رخ کشیدن اشتباهات و بسیاری مسائل دیگر اشاره کرد.
در اکثر مواقع ابتدا بین زوجین طلاق عاطفی رخ میدهد و بعد از گذشت مدتی تصمیم به انجام یکی از انواع طلاقهای قانونی میگیرند که برای انتخاب یکی از انواع طلاق که دردسر کمتری داشته باشد، میتوانند از وکیل خانواده دفتر حقوقی حق گرا کمک و مشاوره بگیرند.
در قانون مدنی یک دسته بندی کلی برای طلاق آمده که همه انواع طلاق را در بر میگیرد.
طلاق بائن
به طلاقی گفته میشود که برای مرد که حق طلاق با او بوده است و پس از ثبت طلاق مرد حق رجوع به زن را ندارد به عبارت دیگر پس از ثبت طلاق بائن امکان ادامه زندگی و اجازه رجوع برای مرد وجود ندارد. (ماده ۱۱۴۴ قانون مدنی)
مگر اینکه مجدد عقد کنند و صیغه عقد میانشان جاری گردد. در این شرایط زن مجاز است که دوباره مهریه جدید و شرایط تازهای را برای عقد خود در نظر بگیرد
طلاق رجعی
این طلاق، از انواع و اقسام طلاق است و طلاقی است که مرد میتواند در طول مدت عده به زن رجوع کند و زندگی مشترکشان را از سر بگیرند . پس از اتمام عده ، حق رجوع از بین میرود . اکثر طلاق هایی که ثبت میشود از نوع طلاق رجعی است مگر این که در قانون ذکر شده باشد که از نوع بائن است.
به بیان دیگر طلاق رجعی، هرگاه مردی تقاضای طلاق کند و رای صادر شود و طلاق ثبت گردد. اگر زن دوشیزه یا یائسه نباشد و طلاق پس از سه بار ازدواج نباشد طلاق رجعی است در ایام عده میتواند به زن رجوع کند بدین معنی که طلاق را بر هم بزند.
- در دوران عده، زن حق ازدواج نداشته و هیچ مردی حق ندارد با او ازدواج کند
- در دوران عده مرد نمیتواند با خواهر زن خود ازدواج کند .
- در طلاق رجعی زن در مدت عده حق نفقه دارد که در طلاق بائن چنین حقی ندارد یا اگر در مدت عده، مرد فوت نماید زن از او ارث میبرد لیکن در طلاق بائن چنین نیست.رجعی بودن طلاق در مواردی به نفع زن میباشد
انواع طلاق بائن
1- طلاقی که قبل از نزدیکی و شروع زندگی زناشویی واقع شود.
در طلاق بائن غیرمدخوله، اگر زوجین خیلی زود به این نتیجه برسند که امکان زندگی با یکدیگر را ندارند، قبل از شروع زندگی زناشویی میتوانند از طلاق بائن استفاده کنند. در حقیقت قبل از برقراری رابطه جنسی اگر زوجین از هم جدا شوند، طلاق بائن تلقی میشود و زن میتواند نصف مهریه خود را مطالبه کند.
اگر زوجه در هنگام طلاق باکره باشد نوع طلاق در رای دادگاه بائن غیر مذخوله است و نوع طلاق در سند طلاقی هم که از سوی دفترخانه به تبعیت رای دادگاه صادر میشود نوع طلاق آن است. ثمره این نوع طلاق امکان پاک کردن شناسنامه زن و شوهر از ازدواج و طلاق قبلی و شناسنامه با نامه محضر و رای دادگاه توسط ثبت احوال تعویض میشود.
2- طلاق یائسه.
زنان در مرحلهای از زندگی خود دیگر دچار عادت ماهیانه نمیشوند که این مسئله تحت عنوان دوران یائسگی شناخته میشود. اغلب زنان در این دوران دیگر توان بارور شدن را ندارند و بچه دار نمیشوند. دوره یائسگی معمولاً در سنین 40 تا 50 سالگی شروع میشود. اگر زنی این دوران را تجربه کرده باشد و شوهرش از او جدا شود، طلاقشان از نوع بائن شناخته شده و مرد دیگر اجازه رجوع به زن را ندارد
3- طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
طلاق خلع و مبارات، از انواع طلاق بائن است که به سبب کراهت زن از مرد (طلاق خلع)، و یا کراهت طرفین نسبت به یکدیگر (طلاق مبارات)، واقع میشود. بدین نحو که در رابطه با مهریه در طلاق بائن خلع، زن، باید مالی را که میتواند، عین مهریه، بیشتر یا کمتر از آن باشد را به مرد بدهد، تا او حاضر به طلاق دادن زن بشود و در نوع مبارات آن، مالی تا میزان مهریه را به مرد بدهد. در این نوع طلاق، مرد دیگر امکان رجوع به زن را ندارد؛ مگر اینکه زن بخواهد، مالی را که به مرد تملیک کرده است را پس بگیرد یا اصطلاحا، به آن مال، رجوع کند که در این صورت، مرد نیز حق رجوع را خواهد داشت.
4 -زن سه طلاقه
سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از این که وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح
جدید.”
بعد از ۳ بار طلاق متوالی زن بر مرد حرام میشود و نه تنها دیگر حق ازدواج با یکدیگر را ندارند بلکه طلاقشان نیز بائن بوده و مرد دیگر حق رجوع ندارد. در این صورت امکان ازدواج دوباره این زوج تنها در حالتی امکان پذیر است که زن با شخص دیگری ازدواج کرده و با او رابطه زناشویی داشته باشد. در این صورت چنانچه زن از آن مرد جدا شود، مجدداً میتواند با همسر اول خود که سه بار متوالی از هم طلاق گرفته بودند ازدواج کرده و از نو تشکیل زندگی دهند.
*
رجوع با هر عملی ممکن است حاصل شود و شرایط خاصی برای آن در نظر نشده است اما با این حال ثبت آن الزامی است که میتوانید در مورد انواع طلاق و رسیدگی به پرونده طلاق از وکیل دفتر حقوقی حقگرا کمک بگیرید.
انواع طلاق رجعی
1- طلاقی که با درخواست مرد باشد
طبق قانون مدنی، طلاق به اراده مرد میباشد و هر زمان که خواست، میتواند زن خود را طلاق بدهد. البته در هر حال برای طلاق باید به دادگاه مراجعه نمود و حکم طلاق تنها با رأی دادگاه پس از مراحل ارائه گواهی عدم سازش، مشاوره و ... صادر میشود، بنابراین طلاق به این سادگیها هم نیست. طلاق به درخواست مردان یکی از انواع طلاق است که تحت عنوان طلاق رجعی نیز شناخته میشود.
در این نوع طلاق چنانچه مدت عده زن به اتمام نرسیده باشد حق رجوع برای مرد وجود دارد. در حقیقت بدون نیاز به عقد مجدد، زوجین میتوانند دوباره برای زندگی مشترک به هم باز گردند. عده در این نوع طلاق به صورت زیر است:
- عده طلاق و عده فسخ نکاح سه طهر (یعنی 3 ماه پاک شده از حیض) میباشد. به جز مواردی که زن بنا به سن و سالی که دارد دچار یائسگی شود که در این شرایط عده او 3 ماه خواهد بود.
چون نوع طلاق به درخواست شوهر انجام میشود، فرصت پشیمانی به او نیز داده شده و اگر بخواهد که به زندگی مشترک بازگردد اختیار استفاده از طلاق رجوع را داشته و برای این اقدام نیازی به رضایت زن نیست.
2 -طلاق خلع و مبارات در صورتی که زن رجوع به عوض کند
طلاق خلع و مبارات که به دلیل کراهت و تنفر زن از مرد یا کراهت هر دوی زوجین اتفاق میافتد. در این نوع طلاق که از نوع بائن میباشد (قابلیت رجوع ندارد) اگر زن بعد از اینکه وجهی از اموال یا مهریهاش را به شوهرش بخشید، زن خود رجوع کند و آن اموال را از شوهر خود باز پس گیرد، طلاق بائن به طلاق رجعی تبدیل میشود و قابلیت بازگشت یا رجوع را دارد.
بنابراین زن امکان مطالبه وجه پرداختی را از شوهرش دارد و میتواند در صورت باز پس گیری آن اموال امکان رجوع شوهر را ایجاد کند و بدون عقد به نکاح مجدد همسر سابق خود درآید.
*زن دوشیزه یا یائسه هم بعد از طلاق حق رجوع به آنچه بذل کرده ندارد
آثار طلاق رجعی
1. امکان رجوع شوهر به زن در مدت عده (ماده 1148 قانون مدنی)
2. حق زن در مطالبه نفقه در مدت عده (ماده 1109 قانون مدنی)
3. امکان توارث زوجین در صورت فوت یکی از آنها در مدت عده (ماده 943 قانون مدنی). بنابراین اگر شوهر در مدت عده فوت کند زن از او ارث میبرد.
4. در مدت عده رجعیه ازدواج مرد با دختر برادر یا دختر خواهر زن موکول به اجازه زن است.
5. در مدت عده رجعیه مرد نمیتواند با خوهر زن ازدواج کند.
6.ازدواج مرد قبل از به پایان رسیدن عده احتیاج به اجازه دادگاه دارد.
7. طبق شواهد عدیده و ماده 8 قانون امور حسبی مطلقه رجعیه در حکم زوجه دانسته شده است. این حکم آثار بسیاری دارد. مثلاً رابطه نامشروع زن در مدت عده در حکم رابطه داشتن زن شوهر دار است. پس اگر زن یا مرد مرتکب زنا شوند به مجازات زنای محصنه (سنگسار) محکوم میشوند. (ماده 85 قانون مجازات اسلامی)
8. زنای با زنی که در عده رجعیه است موجب حرمت ابدی میشود بر خلاف عده طلاق بائن (ماده 1054 قانون مدنی)
9. در مدت عده رجعیه چنانچه مرد 3 همسر دائم دیگر داشته باشد نمیتواند دیگری را به نکاح دائم خود درآورد.
10. ایجاد حرمت ابدی ناشی از نه طلاق که شش تای آن عدی (نوعی طلاق رجعی) باشد (ماده 1058 قانون مدنی)
نکات حقوقی در انواع طلاق
در طلاق به حکم دادگاه و به درخواست زن؛ اگرچه ما نمیتوانیم به اطلاق حکم ماده 1149 قانون مدنی مبنی بر حق رجوع یکطرفه مرد عمل نماییم، اما آنچه به نظر میرسد این است که طلاق به حکم دادگاه را طلاق رجعی است با این تفاوت که برای رجوع نیز رضایت زن باید جلب شود. منطقی است که رضایت زن جهت بازگشت به رابطهای که به درخواست وی منحل شده باید وجود داشته باشد، همانطور که رضایتش در انحلال وجود داشته و مؤثر واقع شده است.
طلاق به حکم دادگاه رجعی است، لیکن رجوع باید با توافق طرفین صورت گیرد که هم حکمی معارض با ماهیت طلاق نداده باشیم و هم اگر کدورتهای و اختلافات بین زوجین برطرف شد و زن شرایط را برای بازگشت به زندگی مشترک مساعد دید، امکان ادامه رابطه زناشویی وجود داشته باشد.این هم به نفع زن است و هم شوهر و هم مصلحت جامعه در آن رعایت میشود، مضافاً اینکه امکان سوء استفاده شوهر در این مورد به کلی منتفی میشود.
در هر صورت باید پذیرفت که از جهت قانونی و منطقی طلاق به حکم دادگاه و به درخواست زن نیز طلاق رجعی میباشد با این تفاوت که رجوع از آن باید به
توافق دو طرف برسد
سریعترین نوع طلاق
در پایان و با توجه به موارد گفته شده؛ در قانون مدنی ما راههای مختلفی برای طلاق وجود دارد که برای طلاق زن مواردی از جمله اثبات
عسر و حرج، شروط ضمن عقد، غیبت طولانی مدت مرد و… اما سریعترین نوع طلاق و بیدردسرترین راه برای طلاق، راهی بجز طلاق توافقی در قانون ما وجود ندارد.
با توجه به افزایش طلاق توافقی قانونگذار در قانون حمایت از خانواده به لزوم ارجاع به مراکز مشاوره خانواده حتی در طلاق توافقی اشاره کرده است.
با وجود این امر، بازهم طلاق توافقی در حال حاضر سریعترین راه برای جدایی در قوانین فعلی است. در طلاق توافقی هریک از زوجین در خصوص مهریه، فرزند مشترک و … توافق نموده و با وکیل خانواده مشروت کرده که به دستور دادگاه پس از مراجعه به مراکز مشاوره خانواده و سپس دادگاه طلاق صورت میگیرد.