خسارات بر هم زدن نامزدی
اثبات کلاهبرداری
بهمن ۱۳, ۱۴۰۲
وکیل سرپرستی فرزند
بهمن ۱۳, ۱۴۰۲
بر هم زدن نامزدی یا به عبارت دیگر خراب کردن نامزدی بدون وجود دلیل موجه،
بر اساس ماده
1035 قانون مدنی
امکان مطالبه خسارات بر هم زدن نامزدی
را به وجود آورده است.
در قانون مدنی سابق امکان مطالبه خسارت نامزدی که به صورت عمدی بر هم خورده مورد پیش‌بینی قرار گرفته و حکم آن بیان شده بود؛ اما این قانون اصلاح شده و امکان مطالبه خسارات بر هم زدن نامزدی به شیوه دیگری امکان پذیر خواهد بود .
در قانون مدنی سابق امکان مطالبه خسارت نامزدی که به صورت عمدی بر هم خورده مورد پیش‌بینی قرار گرفته و حکم آن بیان شده بود؛ اما این قانون اصلاح شده و امکان مطالبه خسارات بر هم زدن نامزدی به شیوه دیگری امکان پذیر خواهد بود .
فهرست خسارات بر هم زدن نامزدی
نامزدی انواع برهم خوردن نامزدی مطالبه خسارات بر هم زدن نامزدی دادخواست مطالبه خسارات ناشی از برهم زدن نامزدینامزدی
دوران نامزدی دورانی است فی ما بین خواستگاری تا انعقاد عقد نکاح که در این دوران هدایای بین طرفین یا خانواده‌ها رد و بدل می شود که در قانون مدنی نیز این دوران با عنوان دوران نامزدی شناخته شده است نامزدی از نظر قانون با عقد نکاح کاملا متفاوت است و مطلقا آثار نکاح را ندارد. نامزدی حاصل خواستگاری مرد و موافقت زن برای ازدواج و توافق آنها برای ازدواج با یکدیگر است. آنچه باید توجه داشت اینکه حتی اگر قرارداد مکتوب در خصوص وعده ازدواج و نامزدی نوشته شده باشد و بر سر مسائل مالی مثل مهریه و امثالهم هم توافق شده باشد باز هم این نامزدی و قرارداد الزام آور نیست.
طبق ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی: وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت نمی‌کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخته شده باشد. بنابراین هریک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده میتواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خسارت نماید.
انواع برهم خوردن نامزدی
با تحقق نکاح، دوران نامزدی پایان می‌پذیرد و با ایجاد علقه زوجیت قوانین و مقررات حاکم بر روابط زوجین متفاوت از قوانین مربوط به دوران نامزدی است. در صورت عدم تحقق نکاح، برهم خوردن نامزدی و امتناع از وصلت به سه طریق ممکن است
• انصراف از نامزدی: طرفین با تراضی از نامزدی عدول کرده و به آن پایان می‌دهند.
• برهم‌زدن یک‌طرفه نامزدی
• فوت یکی از طرفین یا هر دوی آنها.
در صورت به‌هم‌خوردن نامزدی تنها موضوعی که نیاز به تعیین تکلیف دارد و ممکن است، ایجاد اختلاف کند، هدایا هستند. معمولا این هدایا در این دوران بین طرفین در راستای وصلت منظور تبادل شده‌اند. بند یک از ماده ۴ قانون ۱۰۳۷ می‌گوید دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به دعاوی ناشی از «نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن» را دارد.
مطالبه خسارات بر هم زدن نامزدی
واقعیت این است که در ذات حقوقی هدیه‌ای که در دوران نامزدی داده می‌شود، پیچیدگی خاصی وجود دارد. شاید بتوان به زبان ساده پیچیدگی ذات این هدایا را اینطور بیان کرد: هدایای دوران نامزدی، بخششی بدون شرط و شروط است که در صورت عدم جاری شدن عقد ازدواج، این بخشش، از بین میرود و هدایا بار دیگر به کسی که آنها را داده است، تعلق خواهد گرفت. هر یک از نامزدها میتواند، در صورت بهم خوردن وصلت منظور هدایایی را که به طرف دیگر یا والدین او، برای وصلت منظور داده است، مطالبه کند. اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا نگاه داشته می‌شود. مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد. برای روشن شدن موضوع ضروری است، بین اموال تفکیک قائل شویم و بر اساس آن قابلیت استرداد یا عدم قابلیت استرداد هدایا را مشخص کنیم.
وصول هزینه‌ها برای دریافت خسارت بر هم زدن نامزدی تنها مخارج صرف شده قابل مطالبه هستند به عنوان مثال هزینه اجاره خانه، دوختن لباس عروسی، برگزاری جشن نامزدی مخارج بسیار زیادی به همراه دارند که می توانید آن را دریافت کنید.
هدایا مصرف شدنی
اموال مصرفی اموالی هستند که امکان بقای عین با انتفاع از آن وجود ندارد. به عبارتی با استفاده از بین می‌روند. به عنوان مثال لوازم‌آرایش، خوراکی‌ها اعم از میوه، شیرینی، عطر و… جز این موارد هستند. اگر هدایا از این دسته اموال باشند، درصورتی‌که عین آنها موجود باشد، می‌توان استرداد آن را از طرف دیگر مطالبه خسارت کرد. در غیر این صورت امکان مطالبه خسارت قیمت وجود ندارد.
هدایا مصرف نشدنی
اموالی هستند که با انتفاع از بین نمی‌روند و قابلیت بقا دارند. هرچند ممکن است، با استفاده مکرر فرسوده شوند. اگر هدایا جز این دسته اموال باشند، مانند طلا و لباس چنانچه موجود باشند، عین آن باید بازگردانده شود. در غیر این صورت قیمت آن قابل مطالبه خواهد بود. اما اگر بدون دخالت و تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد، امکان مطالبه خسارت قیمت آن وجود ندارد. همچنین چون اصل بر عدم تقصیر است، اثبات تقصیر به‌منظور مطالبه خسارت قیمت به عهده هدیه‌دهنده است.
مطالبه هدایا در صورت فوت نامزد
مطابق ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی، اگر به هم خوردن نامزدی به دلیل فوت یکی از طرفین باشد، تنها می‌توان مطالبه هدایایی را که عین آنها موجود است، مطالبه کرد. در صورت تلف هدایا قیمت آنها قابل مطالبه نیست. از این حیث تفاوتی میان اموال مصرفی و غیر مصرفی وجود ندارد.
در خصوص سایر مخارجی که ممکن است، هر یک از طرفین در دوران نامزدی متقبل شده باشد، مانند هزینه‌های مراسم نامزدی، مسافرت و در نهایت برهم‌خوردن یک‌طرفه نامزدی قانون صریحی وجود ندارد و رویه قضایی نیز دراین‌خصوص واحد نیست. نکته حائز اهمیت این است که در این صورت تنها می‌توان مطالبه خسارات ناشی از هزینه‌های متعارف را خواستار بود. از این جهت هزینه مهمانی‌ها و مسافرت‌های غیرضروری و پرهزینه قابل مطالبه نیست.
تنها در یک رای، دادگاه درباره پس گرفتن هدیه های دوره نامزدی اعلام کرده «حسب ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی مادامی که نامزدی به هم نخورده و به طریق اولی رابطه زوجیت برپاست مطالبه و استرداد هدایای نامزدی را ممنوع ساخته است و در صورت متارکه میان زوجین، زوج می تواند جهت مطالبه به زوجه مراجعه نماید.» به بیان دیگر قاضی صادر کننده رای معتقد است اصولا هدیه های رد و بدل را هم نمی‌شود در دوره نامزدی پس گرفت و باید حتما متارکه صورت بگیرد تا بعد، بتوان هدیه داده شده را پس گرفت.
مطالبه خسارات معنوی
به‌هم‌خوردن نامزدی علاوه بر واردکردن خسارت مادی ممکن است، موجب تحمیل خسارت معنوی بر‌طرف دیگر شود. برهم‌زدن یک‌طرفه نامزدی و امتناع از وصلت، به‌تنهایی دلیل برای مطالبه خسارت محسوب نمی‌شود. به‌خصوص آن که قانون این حق را برای هر یک از طرفین قائل شده است.
تنها در صورت سوءاستفاده یکی از طرفین از حق مذکور در ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی مبنی بر حق امتناع از وصلت و برهم‌زدن نامزدی بدون دلیل موجه و صدمه به آبرو و اعتبار و عواطف طرف دیگر می‌توان مطابق با قواعد عمومی قانون مسئولیت مدنی تحت عنوان مطالبه خسارات معنوی ناشی از برهم‌زدن نامزدی اقامه دعوی کرد. تشخیص وارد بودن دعوی مذکور و متعاقبا محکومیت خوانده و مجازات آن با دادگاه صالح خواهد بود.
دادخواست مطالبه خسارت ناشی از برهم زدن نامزدی با توجه به شرایط فرد و نوع پرونده به شرح زیر است:
خواهان..................... (مشخصات مرد)
خوانده...................... (مشخصات زن)
وکیل یا نماینده قانونی وی................ (در صورت داشتن وکیل نام و نام خانوادگی و مشخصات وکیل درج گردند)
خواست، موضوع و بهای آن...................... تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر مبلغ ................... ریال بابت خسارت وارده ناشی از برهم زدن نامزدی، دلایل و منضمات دادخواست ......................
1. لیست مخارج
2. عنداللزوم تحقیق محلی و گواهی گواهان
شرح دادخواست
سلام با احترام به استحضار می رساند این‌جانب خواهان در تاریخ ..................... به اتفاق خانواده ام رسماً از دعوی خانم ............... خواستگاری نمودم.
پس از حصول موافقت ایشان مبنی بر انجام وصلت این جانب بنابر تقاضای عرف و آداب و رسوم موجود اقدام به برگزاری جشن نامزدی و همچنین صرف هزینه هایی در ارتباط با اجاره نمودن منزل جهت آغاز زندگی مشترک زوجین و خرید لباس عروس و امثال آن نمودم.
اینک ازآن‌جایی‌که خوانده محترم بدون وجود دلیل موجه شرعی و یا قانونی منصرف از ایجاد رابطه زوجیت گردیده است و دیگر تحت هیچ شرایطی حاضر به انجام وصلت مزبور نمی باشد، لذا با عنایت به تفسیر مشارالیه به استناد ذیل ماده 1035 قانون مدنی و قاعده فقهی لا ضرر و لا ضررانی فی السلام تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به جبران و پرداخت خسارات وارده ناشی از برهم زدن نامزدی با احتساب کلیه خسارات قانونی وارده اعم از هزینه دادرسی و غیره را دارم.
لازم به ذکر است که در صورت به هم زدن نامزدی هم زن و هم مرد می توانند برای استرداد هدایا، درخواست را به طرف مقابل خود داده و آن را در دادگاه ارائه نمایید.
مطابق ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی، اگر به هم خوردن نامزدی به دلیل فوت یکی از طرفین باشد، تنها می‌توان مطالبه هدایایی را که عین آنها موجود است، مطالبه کرد. در صورت تلف هدایا قیمت آنها قابل مطالبه نیست. از این حیث تفاوتی میان اموال مصرفی و غیر مصرفی وجود ندارد.
در خصوص سایر مخارجی که ممکن است، هر یک از طرفین در دوران نامزدی متقبل شده باشد، مانند هزینه‌های مراسم نامزدی، مسافرت و در نهایت برهم‌خوردن یک‌طرفه نامزدی قانون صریحی وجود ندارد و رویه قضایی نیز دراین‌خصوص واحد نیست. نکته حائز اهمیت این است که در این صورت تنها می‌توان مطالبه خسارات ناشی از هزینه‌های متعارف را خواستار بود. از این جهت هزینه مهمانی‌ها و مسافرت‌های غیرضروری و پرهزینه قابل مطالبه نیست.
تنها در یک رای، دادگاه درباره پس گرفتن هدیه های دوره نامزدی اعلام کرده «حسب ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی مادامی که نامزدی به هم نخورده و به طریق اولی رابطه زوجیت برپاست مطالبه و استرداد هدایای نامزدی را ممنوع ساخته است و در صورت متارکه میان زوجین، زوج می تواند جهت مطالبه به زوجه مراجعه نماید.» به بیان دیگر قاضی صادر کننده رای معتقد است اصولا هدیه های رد و بدل را هم نمی‌شود در دوره نامزدی پس گرفت و باید حتما متارکه صورت بگیرد تا بعد، بتوان هدیه داده شده را پس گرفت.
مطالبه خسارات معنوی
به‌هم‌خوردن نامزدی علاوه بر واردکردن خسارت مادی ممکن است، موجب تحمیل خسارت معنوی بر‌طرف دیگر شود. برهم‌زدن یک‌طرفه نامزدی و امتناع از وصلت، به‌تنهایی دلیل برای مطالبه خسارت محسوب نمی‌شود. به‌خصوص آن که قانون این حق را برای هر یک از طرفین قائل شده است.
تنها در صورت سوءاستفاده یکی از طرفین از حق مذکور در ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی مبنی بر حق امتناع از وصلت و برهم‌زدن نامزدی بدون دلیل موجه و صدمه به آبرو و اعتبار و عواطف طرف دیگر می‌توان مطابق با قواعد عمومی قانون مسئولیت مدنی تحت عنوان مطالبه خسارات معنوی ناشی از برهم‌زدن نامزدی اقامه دعوی کرد. تشخیص وارد بودن دعوی مذکور و متعاقبا محکومیت خوانده و مجازات آن با دادگاه صالح خواهد بود.
دادخواست مطالبه خسارات ناشی از برهم زدن نامزدی
دادخواست مطالبه خسارت ناشی از برهم زدن نامزدی با توجه به شرایط فرد و نوع پرونده به شرح زیر است:
خواهان..................... (مشخصات مرد)
خوانده...................... (مشخصات زن)
وکیل یا نماینده قانونی وی................ (در صورت داشتن وکیل نام و نام خانوادگی و مشخصات وکیل درج گردند)
خواست، موضوع و بهای آن...................... تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر مبلغ ................... ریال بابت خسارت وارده ناشی از برهم زدن نامزدی، دلایل و منضمات دادخواست ......................
1. لیست مخارج
2. عنداللزوم تحقیق محلی و گواهی گواهان
شرح دادخواست
سلام با احترام به استحضار می رساند این‌جانب خواهان در تاریخ ..................... به اتفاق خانواده ام رسماً از دعوی خانم ............... خواستگاری نمودم.
پس از حصول موافقت ایشان مبنی بر انجام وصلت این جانب بنابر تقاضای عرف و آداب و رسوم موجود اقدام به برگزاری جشن نامزدی و همچنین صرف هزینه هایی در ارتباط با اجاره نمودن منزل جهت آغاز زندگی مشترک زوجین و خرید لباس عروس و امثال آن نمودم.
اینک ازآن‌جایی‌که خوانده محترم بدون وجود دلیل موجه شرعی و یا قانونی منصرف از ایجاد رابطه زوجیت گردیده است و دیگر تحت هیچ شرایطی حاضر به انجام وصلت مزبور نمی باشد، لذا با عنایت به تفسیر مشارالیه به استناد ذیل ماده 1035 قانون مدنی و قاعده فقهی لا ضرر و لا ضررانی فی السلام تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به جبران و پرداخت خسارات وارده ناشی از برهم زدن نامزدی با احتساب کلیه خسارات قانونی وارده اعم از هزینه دادرسی و غیره را دارم.
لازم به ذکر است که در صورت به هم زدن نامزدی هم زن و هم مرد می توانند برای استرداد هدایا، درخواست را به طرف مقابل خود داده و آن را در دادگاه ارائه نمایید.
