اثبات بی گناهی در دادگاه
وکیل سرپرستی فرزند
بهمن ۲۴, ۱۴۰۲
وکیل پرداخت بدهی
بهمن ۲۴, ۱۴۰۲
همان طور که قانونی برای اثبات وقوع جرم فرد شاکی وجود دارد،
روشهایی نیز قانون جلوی پای متهم قرار داده تا بتواند بی‌گناهی خود را اثبات نماید.
. البته این گونه نیست که بتوان برای بی‌گناهی متهم در همه دعاوی از روش‌های یکسانی استفاده کرد؛ بلکه در هر دعوا برای اثبات بی گناهی باید از روش‌های خاصی استفاده نمود.
راه‌های اثبات بی گناهی، با توجه به ادله اثبات دعوا در امور کیفری، متفاوت بوده و متهم می‌تواند از طریق وکیل حق‌گرا با ارائه دلیل و یا به چالش کشیدن دلایل ابرازی شاکی، عدم وجود یکی از عنصر مادی، معنوی و قانونی جرم را اثبات کرده و خود را از اتهام، تبرئه نماید.
راه‌های اثبات بی گناهی، با توجه به ادله اثبات دعوا در امور کیفری، متفاوت بوده و متهم می‌تواند از طریق وکیل حق‌گرا با ارائه دلیل و یا به چالش کشیدن دلایل ابرازی شاکی، عدم وجود یکی از عنصر مادی، معنوی و قانونی جرم را اثبات کرده و خود را از اتهام، تبرئه نماید.
در بسیاری از موارد به افراد اتهامی وارد می‌شود که اگر نتوانند بی گناهی خود را در دادگاه اثبات کنند، محکوم به مجازات می‌شوند. به همین دلیل هم ارائه ادله و مدارک مستند و روش اثبات بی گناهی از اهمیت بسیاری برخوردار است. اما متاسفانه در بسیاری از موارد افراد به دلایلی همچون عدم آگاهی از حقوق قانونی خود یا عدم شناخت قوانین مختلف و تصبره‌های آن نمی‌توانند به حق خود در دادگاه برسند و در نتیجه بی‌گناهی متهم اثبات نمی‌شود.
در ارتباط با راه های اثبات بی گناهی متهم، باید به این نکته توجه شود که با توجه به تنوع ادله اثبات دعوا در دعاوی کیفری، راه‌های اثبات بی گناهی نیز متعدد بوده و استفاده ازهر کدام از این راه‌ها، مستلزم ارائه مدارک مخصوص به آن نیز می‌باشد. اما، به طور کلی، برای اثبات تمامی این راه ها، لازم است تا شرایط اثبات بی گناهی، وجود داشته باشند که در تمامی جرایم، یکسان می‌باشند.
برای اثبات بی گناهی متهم روش‌های متعددی وجود دارد و بکارگیری هر یک از این روش‌ها ملزم به بودن شرایط خاصی است. برای آنکه بتوان تصمیم گرفت باید از چه روشی استفاده کرد در مرحله اول باید عناصر جرم مشخص شود. یک جرم باید از نظر سه عنصر قانونی، مادی و معنوی اثبات شود و می‌توان با استفاده از اثبات عدم وجود حتی یکی از این عناصر، به اثبات بی گناهی فرد دست پیدا کرد.
عناصر قانونی جرم در ماده ۶۶۸ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی می گوید، وجود عنصر قانونی یک عمل زمانی اثبات می‌شود که در قانون انجام یک کار و یا ترک آن جرم شناخته شده باشد. برای آنکه بتوان اثبات کرد فرد بی گناه است باید عدم وجود یکی از این عناصر همچون عنصر قانونی جرم را ثابت کرد. متهم لازم است در دادگاه اثبات کند که برای عمل انجام شده یا عدم انجام یک عمل، جرمی مشخص نشده و مجازاتی برای آن وجود ندارد. همچنین در صورتی که مجازات نسخ شده باشد نیز لازم است این مسئله در دادگاه اثبات شود. این گونه روش‌ها برای اثبات عدم وجود عنصر قانونی جرم بیشتر در دعاوی حقوقی اتفاق می‌افتد.
به عنوان مثال، چنانچه، شخصی علیه یک سایت، به دلیل عدم ارسال به موقع کالا، اعلام اتهام کلاهبرداری کند، مسئول مربوطه با اثبات اینکه این عمل، جرم نبوده و دعوا، یک دعوای حقوقی است، می تواند اثبات بی گناهی نماید.
عنصر مادی جرم، عملی محسوب می‌شود که فرد به انجام آن یا عدم انجام آن متهم شده است. به طور مثال فردی متهم به قتل شده؛ بنابراین عنصر مادی جرم او قتل است. برای آنکه بتوان عدم وجود عنصر مادی را اثبات کرد لازم است شخص و وکیل او بتوانند عدم ارتکاب به قتل را در دادگاه ثابت کند. برای آنکه بتوان عدم وجود عنصر مادی را اثبات کرد فرد باید دلایلی مطرح کند که بیان کننده عدم وجود عنصر مادی باشد؛ به عنوان مثال فرد باید بتواند ثابت کند شخصی که مقتول شناخته می‌شود گم شده و به قتل نرسیده است.
به عنوان مثال، در اتهام قتل، یکی از راه‌های اثبات بی گناهی مرتبط با عنصر مادی، آن است که متهم اثبات کند که مقتول گم شده، همچنان زنده می‌باشد؛ یا اینکه، اگرچه، فلان مال به سرقت رفته، اما با توجه به حضور متهم در محلی دیگر در شب سرقت، فعل مادی ربودن مال، توسط متهم، انجام نگرفته است. واقعیت عمل انجام شده به گونه‌ای نبوده که شاکی در دادگاه بیان کرده است.
عنصر مادی جرم، همان عمل ارتکابی متهم می‌باشد. به عنوان مثال، ربودن مال، عنصر مادی جرم سرقت بوده، کشتن یک فرد، عنصر مادی جرم قتل و دستکاری در سند رسمی و تغییر آن، عنصر مادی جرم جعل سند می‌باشد. اثبات بی گناهی از طریق اثبات عدم وجود عنصر مادی، بدین صورت می‌باشد که متهم بتواند ثابت کند که عمل مجرمانه به طور کلی، اصلا انجام نگرفته یا اینکه در صورت انجام گرفتن، متهم، مرتکب آن نشده است.
عنصر معنوی یک جرم، هدف و اراده انجام آن جرم به حساب می‌آید. برای اثبات عدم وجود عنصر معنوی باید قصد فرد از ارتکاب جرم، نتیجه آن و علم شخص به موضوع بررسی شود. مثلا باید در دادگاه ثابت شود شخص نمی‌دانسته این کار جرم بوده و یا قصد و هدف خاصی از انجام این جرم نداشته است. برای آنکه بتوان عدم وجود عنصر معنوی را اثبات کرد باید موارد آن به اثبات برسد؛ یعنی شخص ثابت کند قصد رفتار مجرمانه‌ای نداشته، به موضوع عالم نبوده و در این کار قصد نتیجه وجود نداشته است. یکی از دلایلی که می‌تواند عدم وجود عنصر معنوی را ثابت کند نداشتن اراده هنگام ارتکاب به جرم است.
منظور از عنصر معنوی، به طور کلی، به معنای اراده ارتکاب جرم است. اجزای تشکیل دهنده این عنصر، عبارتند از: علم به موضوع (مانند اینکه در قتل، مرتکب بداند آن موجودی که به آن تیراندازی می کند، یک انسان است)؛ قصد رفتار مجرمانه (مثال، متهم با اراده خود، مال را ربوده باشد) و قصد نتیجه (به عنوان نمونه، در جرم قتل، قصد داشته تا کشتن یک فرد که نتیجه است، محقق شود) اثبات بی گناهی از طریق اثبات عدم وجود عنصر معنوی جرم، بدین صورت است که متهم بتواند عدم وجود یکی از موارد علم به موضوع، قصد رفتار مجرمانه و یا قصد نتیجه را اثبات کند. بنابراین، از راه‌های اثبات بی گناهی، آن است که تهم اثبات نماید که در هنگام ارتکاب جرم، مجنون و فاقد اراده بوده است. یا اینکه در لحظه تیراندازی، فکر می‌کرده که موجودی که به آن، تیراندازی کرده، حیوان بوده و نه انسان.
در ارتباط با راه های اثبات بی گناهی متهم، باید به این نکته توجه شود که با توجه به تنوع ادله اثبات دعوا در دعاوی کیفری، راه‌های اثبات بی گناهی نیز متعدد بوده و استفاده ازهر کدام از این راه‌ها، مستلزم ارائه مدارک مخصوص به آن نیز می‌باشد. اما، به طور کلی، برای اثبات تمامی این راه ها، لازم است تا شرایط اثبات بی گناهی، وجود داشته باشند که در تمامی جرایم، یکسان می‌باشند.
شرایط اثبات بی گناهی
برای اثبات بی گناهی متهم روش‌های متعددی وجود دارد و بکارگیری هر یک از این روش‌ها ملزم به بودن شرایط خاصی است. برای آنکه بتوان تصمیم گرفت باید از چه روشی استفاده کرد در مرحله اول باید عناصر جرم مشخص شود. یک جرم باید از نظر سه عنصر قانونی، مادی و معنوی اثبات شود و می‌توان با استفاده از اثبات عدم وجود حتی یکی از این عناصر، به اثبات بی گناهی فرد دست پیدا کرد.
اثبات عدم وجود عنصر قانونی
عناصر قانونی جرم در ماده ۶۶۸ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی می گوید، وجود عنصر قانونی یک عمل زمانی اثبات می‌شود که در قانون انجام یک کار و یا ترک آن جرم شناخته شده باشد. برای آنکه بتوان اثبات کرد فرد بی گناه است باید عدم وجود یکی از این عناصر همچون عنصر قانونی جرم را ثابت کرد. متهم لازم است در دادگاه اثبات کند که برای عمل انجام شده یا عدم انجام یک عمل، جرمی مشخص نشده و مجازاتی برای آن وجود ندارد. همچنین در صورتی که مجازات نسخ شده باشد نیز لازم است این مسئله در دادگاه اثبات شود. این گونه روش‌ها برای اثبات عدم وجود عنصر قانونی جرم بیشتر در دعاوی حقوقی اتفاق می‌افتد.
به عنوان مثال، چنانچه، شخصی علیه یک سایت، به دلیل عدم ارسال به موقع کالا، اعلام اتهام کلاهبرداری کند، مسئول مربوطه با اثبات اینکه این عمل، جرم نبوده و دعوا، یک دعوای حقوقی است، می تواند اثبات بی گناهی نماید.
اثبات عدم وجود عنصر مادی
عنصر مادی جرم، عملی محسوب می‌شود که فرد به انجام آن یا عدم انجام آن متهم شده است. به طور مثال فردی متهم به قتل شده؛ بنابراین عنصر مادی جرم او قتل است. برای آنکه بتوان عدم وجود عنصر مادی را اثبات کرد لازم است شخص و وکیل او بتوانند عدم ارتکاب به قتل را در دادگاه ثابت کند. برای آنکه بتوان عدم وجود عنصر مادی را اثبات کرد فرد باید دلایلی مطرح کند که بیان کننده عدم وجود عنصر مادی باشد؛ به عنوان مثال فرد باید بتواند ثابت کند شخصی که مقتول شناخته می‌شود گم شده و به قتل نرسیده است.
به عنوان مثال، در اتهام قتل، یکی از راه‌های اثبات بی گناهی مرتبط با عنصر مادی، آن است که متهم اثبات کند که مقتول گم شده، همچنان زنده می‌باشد؛ یا اینکه، اگرچه، فلان مال به سرقت رفته، اما با توجه به حضور متهم در محلی دیگر در شب سرقت، فعل مادی ربودن مال، توسط متهم، انجام نگرفته است. واقعیت عمل انجام شده به گونه‌ای نبوده که شاکی در دادگاه بیان کرده است.
عنصر مادی جرم، همان عمل ارتکابی متهم می‌باشد. به عنوان مثال، ربودن مال، عنصر مادی جرم سرقت بوده، کشتن یک فرد، عنصر مادی جرم قتل و دستکاری در سند رسمی و تغییر آن، عنصر مادی جرم جعل سند می‌باشد. اثبات بی گناهی از طریق اثبات عدم وجود عنصر مادی، بدین صورت می‌باشد که متهم بتواند ثابت کند که عمل مجرمانه به طور کلی، اصلا انجام نگرفته یا اینکه در صورت انجام گرفتن، متهم، مرتکب آن نشده است.
اثبات عدم وجود عنصر معنوی
عنصر معنوی یک جرم، هدف و اراده انجام آن جرم به حساب می‌آید. برای اثبات عدم وجود عنصر معنوی باید قصد فرد از ارتکاب جرم، نتیجه آن و علم شخص به موضوع بررسی شود. مثلا باید در دادگاه ثابت شود شخص نمی‌دانسته این کار جرم بوده و یا قصد و هدف خاصی از انجام این جرم نداشته است. برای آنکه بتوان عدم وجود عنصر معنوی را اثبات کرد باید موارد آن به اثبات برسد؛ یعنی شخص ثابت کند قصد رفتار مجرمانه‌ای نداشته، به موضوع عالم نبوده و در این کار قصد نتیجه وجود نداشته است. یکی از دلایلی که می‌تواند عدم وجود عنصر معنوی را ثابت کند نداشتن اراده هنگام ارتکاب به جرم است.
منظور از عنصر معنوی، به طور کلی، به معنای اراده ارتکاب جرم است. اجزای تشکیل دهنده این عنصر، عبارتند از: علم به موضوع (مانند اینکه در قتل، مرتکب بداند آن موجودی که به آن تیراندازی می کند، یک انسان است)؛ قصد رفتار مجرمانه (مثال، متهم با اراده خود، مال را ربوده باشد) و قصد نتیجه (به عنوان نمونه، در جرم قتل، قصد داشته تا کشتن یک فرد که نتیجه است، محقق شود) اثبات بی گناهی از طریق اثبات عدم وجود عنصر معنوی جرم، بدین صورت است که متهم بتواند عدم وجود یکی از موارد علم به موضوع، قصد رفتار مجرمانه و یا قصد نتیجه را اثبات کند. بنابراین، از راه‌های اثبات بی گناهی، آن است که تهم اثبات نماید که در هنگام ارتکاب جرم، مجنون و فاقد اراده بوده است. یا اینکه در لحظه تیراندازی، فکر می‌کرده که موجودی که به آن، تیراندازی کرده، حیوان بوده و نه انسان.
اثبات بی‌گناهی در دادگاه با ادله
ادله اثبات دعوی در قوانینی مانند قانون آیین دادرسی مدنی / کیفری، قانون مجازات، قانون مدنی و برخی منابع فقهی تصریح شده است.سند اعم از رسمی و عادی، شهادت شهود، اقرار و سوگند ودر برخی مواردعلم قاضی به عنوان ادله اثبات دعوی همواره مورد توجه بوده است.
در این راستا دایره شمول مصادیق وطرق حصول علم برای قاضی گسترده تر از سایر ادله است که از آن جمله می توان به همین فیلم وعکس و..اشاره کرد،به عبارتی پیش از وضع قوانینی که به طور مشخص به ارزش اثباتی اطلاعات و محصولات فضای سایبری وتکنولوژی اشاره کند یکی از طرقی که ممکن بود در حصول علم برای قاضی موثر باشد دیدن فیلم و..بوده که این قاعده و رویه اکنون نیز بعضا مورد استفاده قضات خاصه در برخی جرایم که دایره شمول ادله اثبات همان ادله ی ۴گانه ی سنتی است قرار می گیرد.
به عنوان مثال یکی از ادله ای که برای اثبات جرم زنا تعریف شده علم قاضی است که ممکن است طریق و مسیر حصول علم قاضی دیدن فیلم یا عکسی باشد که البته باید اصالت آن توسط کارشناس خبره تایید شود. پس از گسترش فضای اینترنت و اهمیت توجه به روابط ادله اثبات دعوی از شکل سنتی به شکل امروزی در آمده است.
از ادله می‌توان برای ثابت کردن بی گناهی استفاده کرد. به طور کلی ۶ راه برای اثبات بی گناهی وجود دارد:
اقرار :
اقرار اولین و مهم‌ترین روش برای اثبات بی گناهی است. اقرار به معنای این است که خود فرد به جرمی که مرتکب شده است اعتراف کند. اقرار یکی از مهم ترین دلایلی است که با آن می‌توان اتهام وارد شده را اثبات کرد. اما اگر متهم بتواند اثبات کند که اقرار در شرایط منطقی انجام نشده است مثلا تحت شکنجه بوده یا در لحظه اقرار دچار جنون بوده است، می‌تواند اقرار خود را پس بگیرد و از این طریق بی گناهی خود را اثبات کند.
اقرار باید به صورت لفظی گفته شود و یا نوشته شود .اقرار باید به گونه‌ای باشد که موضوع را بسیار شفاف و روشن بیان کند. اقراری که بیان می‌شود نباید ناشی از زور، تهدید و یا شکنجه باشد در غیر این صورت اعتباری نخواهد داشت. در این زمان دادگاه باید درباره متهم بررسی‌های دیگری انجام دهد. برای همه جرم‌ها تنها فرد کافی است که یک بار اقرار کند اما برای جرم‌هایی مثل سرقت ،خوردن شراب باید دو بار اقرار کرد و برای بعضی جرم‌های دیگر نیاز به چهار اقرار است. اگر فرد بعد از این که اقرار کرد دوباره جرم را منکر شود مجازات از وی برداشته نمی‌شود. البته در جرم‌هایی مثل قتل با منکر شدن فرد مجازات از اوبرداشته می‌شود و تحقیقات از سایر روش‌ها ادامه می‌یابد.
شهادت و استشهاد محلی:
شهادت دادن به معنای این است که افراد دیگری به وقوع جرم یا عدم وقوع جرم گواهی دهند. شهادت از جمله دلایلی است که برای کارهای کیفری مورد استفاده قرار می‌گیرد. شهادت همان خبرهایی است که افرادی غیر از طرف‌های دعوا آن را در جلوی قاضی بیان می‌کند. متهم هم می‌تواند از شهادت شهود برای اثبات بی گناهی خود استفاده کند (مثلا افرادی شهادت دهند که متهم در لحظه وقوع جرم در آن مکان حضور نداشته است) و هم می‌تواند شهادت شهودی که به نفع شاکی شهادت داده‌اند را نفی کند. مثلا به روشهایی اثبات بی گناهی کند که شهود شاکی دروغ گفته‌اند یا دارای صلاحیت‌های لازم برای شهادت دادن نمی‌باشند.
شاهدی که می‌خواهد در دادگاه شهادت دهد باید دارای ویژگی‌های باشد بلوغ عقلی رسیده باشد، از مسئله نفع و سودی نبرد، گدایی نکند، دشمنی با افراد نداشته باشد، ایمان و عدالت داشتن و ولگر نباشد. اگر شاهد ویژگی‌های بیان شده را برای شهادتی شرعی نداشته باشد شهادت و شنیده می‌شود و ارزشی که بیانات وی دارد را قاضی مشخص می‌کند. برای این که شاهدان بتوانند برای ثابت کردن بی گناهی به ما کمک کنند باید همه شاهدان یک موضوع یکسان را شهادت دهند. اگر با هم تفاوت داشته باشند دیگر این شهادت معتبر و قابل استناد نخواهد بود. اگر شاهد عذری را برای قاضی بیاورد که نمی‌تواند در دادگاه حاضر شود قاضی این مورد را می‌پذیرد. در این زمان شاهد باید به صورت صوتی و یا تصویری شهادت خود را به سمع و نظر دادگاه برساند. در بیشتر جرم‌ها نیاز به دو شاهد مرد است اما برای جرم‌هایی مثل لواط نیاز به چهار شاهد مرد است. برای جرم‌هایی که دیه دارند نیز باید یک مرد و یا دو زن برای اثبات ان شهادت دهند.
سوگند:
متهم می‌تواند برای اثبات بی گناهی خود سوگند بخورد. سوگند به معنای این است که شخصی بنا به درخواست مدعی یا مدعی‌علیه به اسماء جلاله خداوند به هر زبانی سوگند یاد کند سوگند براساس قوانین جمهوری اسلامی همان گفته‌ای است که فرد برای ثابت کردن ادعای خود می‌گوید و در آن خدا را گواه همه چیز می‌گیرد. تا آنچه را که به موجب اقرار، شهادت و علم قاضی اثبات نشده است به اثبات برساند. شرایط سوگند خوردن این است که فرد عاقل و بالغ باشد و به اختیار خود سوگند بخورد یعنی نباید اجباری در میان باشد.
سوگند باید براساس هدف باشد و مبهم نباشد، هم چنین فرد باید سوگند را از روی یقین و با قطعیت بیان کند. سوگند را باید فرد یا لفظا بیان کند و یا در غیر این صورت باید ان را بنویسد. اگر فردی که سوگند یاد می‌کند شرایط قانونی درستی نداشته باشد و یا دادگاه تشخیص دهد که سوگند او دروغ است به آن استناد نمی‌شود .
علم قاضی:
بر اساس ماده ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی، قاضی اختیاراتی دارد که می‌تواند بر اساس شواهد و مدارک موجود با استفاده از علم و دریافت خود به وقوع جرم تهدید حکم دهد. برای ثابت کردن ادعا در امور کیفری می‌توان از علم قاضی استفاده کرد. برای تعریف درستی از علم قاضی باید بگوییم که اگر قاضی از سندهایی که برای او ارائه می‌شود یقین داشته باشد و در موارد دیگری که استناد به حکم همان علم قاضی است در این جا باید در حکم بیان شده دلیل‌های روشن و قابل استناد در حکم خود را صریحا بیان کند. مواردی که می‌توان گفت شامل علم قاضی می‌شود شامل بررسی محل، تحقیقات محلی، بررسی نظری‌های کارشناسان و … .
قسامه:
قسامه به معنای این است که افرادی به نفع متهم یا بر علیه وی اقدام به خوردن سوگند کنند. به طور کلی، قسامه در جرائم جنایی کاربرد دارد، یعنی جرائمی که آسیب جسمانی به افراد وارد کرده یا منجر به قتل شده باشد. قسامه صرفا در جنایات، یعنی جرایمی که علیه تمامیت جسمانی اشخاص انجام گرفته، کاربرد داشته و در جرایم دیگر، به کار نمی‌رود. در قسامه، شاکی، می‌تواند با استفاده از قسم خوردن خویشاوندان خود و با شرایطی، اتهام را اثبات کند.
تعداد سوگندها در قانون تعیین شده است. حد نصاب تعداد سوگندها برای جرم قتل عمد، ۵۰ سوگند می‌باشد. در حقیقت، ۵۰ نفر از خویشاوندان شاکی باید بر علیه متهم سوگند یاد کنند یا ۵۰ نفر از خویشاوندان متهم باید به نفع متهم سوگند یاد کنند یا خود متهم ۵۰ بار سوگند یاد کند و اتهام وارده را نپذیرد.
سند:
در قانون مجازات اسلامی، سند به عنوان یکی از دلایل اثبات جرم معرفی نشده است اما متهم می‌تواند با ارائه یک سند معتبر بی گناهی خود را اثبات کند و دادگاه هم آن را از متهم می‌پذیرد. متهم با استفاده از یک سند معتبر، بی گناهی خود را در مرجع کیفری، اثبات می‌کند. بنابراین، متهم می‌تواند، به عنوان مثال، با ارائه یک مبایعه نامه معتبر، در دادگاه کیفری، اثبات نماید که مالک ملک مورد شکایت شاکی بوده و در نتیجه، وی مرتکب جرم انتقال مال غیر نشده است.
روش اثبات بی گناهی با دلیل و مدرک
به طور کلی دو روش برای اثبات بی گناهی وجود دارد :
1- ارائه دلیل و مدرک از سوی متهم: در این روش متهم دلایل و مدارکی دال بر اثبات بی گناهی خود به دادگاه ارائه می‌دهد.
2- رد دلایل ارائه شده از سوی شاکی: در این روش متهم فی نفسه به ارائه دلایل نمی پردازد بلکه برای اثبات بی گناهی خود دلایل و شواهد ارائه شده از سوی شاکی را به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که این دلایل و شواهد فاقد وجاهت و اعتبار قانونی می‌باشند.
مدارک و شواهدی که برای اثبات بی گناهی متهم به کار می‌روند متغیر است و به روش به کار رفته برای اثبات بی‌گناهی بستگی دارد.
مدارک برای اثبات بی گناهی متهم
یکی از چالش‌هایی که افراد در اثبات بی گناهی خود با آن مواجه می‌شوند پیدا کردن مدارک برای اثبات بی گناهی خود است. جمع‌آوری این مدارک کار مهمی خواهد بود نکته مشخصی که باید برای این منظور بدانید این است که نمی‌توان برای همه پرونده‌ها مدارک و شواهد یکسان و مشخصی در نظر گرفت و مدارک و مستندات هر پرونده‌ای با توجه به شرایط همان پرونده جمع‌آوری می‌شوند.
باید قبل از جمع‌آوری هرگونه شاهد یا مدرک و ارائه آن در دادگاه، با یک وکیل متخصص در زمینه اثبات بی گناهی مشورت کرده و به سوالات وکیل یک به یک پاسخ داده تا اطلاعات لازم را پیرامون جمع آوری مدارک، شواهد، نحوه صحبت در دادگاه و مستندات مورد نیاز از او دریافت نمایید. توجه کنید که همین اقدام کوچک و به ظاهر ساده می‌تواند شانس موفقیت شما را در پرونده افزایش دهد و بی گناهی شما را در دادگاه به اثبات محکمه دادگاه برساند. استفاده از این شرایط برای اثبات بی گناهی در دادگاه نیازمند دانش و تجربه حقوقی است، زیرا ارائه مدارک، شواهد و مواد قانونی مربوطه اهمیت دارد. بهتر است قبل از تصمیم گیری عجولانه، با وکیل دفتر حقوقی حق‌گرا در این حوزه مشورت کرده و در صورت لزوم، وکالت پرونده خود را به او بسپارید تا بهترین نتیجه در پرونده تضمین شود.
ثابت کردن بی گناهی در جلسه دادگاه
روش ها و چگونگی ثابت کردن بی گناهی در دادگاه به دو روش تقسیم می‌شود. هر کدام از این روش‌ها، با توجه به تنوع ادله اثبات دعوا در امور کیفری، خود، به راه‌های متنوعی تقسیم می‌شوند که این دو روش کلی، عبارتند از:
•ارائه دلیل از سوی متهم
در پاسخ به این سوال که چگونه بی گناهی خود را ثابت کنیم، اولین روش، ارائه دلیل از سوی متهم می‌باشد؛ یعنی، متهم، با استفاده از یکی از ادله قانونی، ثابت کند که مرتکب جرم نشده است. به عنوان مثال، شهود، شهادت دهند که متهم در لحظه ارتکاب جرم، در مکان دیگری حضور داشته است.
•به چالش کشیدن دلایل شاکی روش دیگری که با استفاده از آن می‌توان برای اثبات بی گناهی متهم اقدام نمود، به چالش کشیدن دلایل شاکی می‌باشد. در این روش، متهم، دلیلی ارائه نمی‌کند، بلکه ثابت می‌کند که دلیل ابرازی از سوی شاکی، فاقد اعتبار قانونی می‌باشد. به عنوان مثال، شهود معرفی شده توسط شاکی، شرایط قانونی شهادت شهود را ندارند و یا اینکه سند ابرازی وی، جعلی می‌باشد.
