عوامل تخفیف در مجازات
بهمن ۸, ۱۴۰۲اثبات کلاهبرداری
بهمن ۸, ۱۴۰۲
جهیزیه بخشی از وسایل زندگی است که طبق آداب و رسوم متدوال در ایران توسط خانواده عروس برای شروع زندگی به زوجین اهدا میشود. مالکیت این اموال بعد از شروع زندگی با دختر است و هر زمان که اراده کند میتواند آنها را استرداد و جمعآوری نماید.
زوجه تصور نکند بعد از ازدواج جهیزیه متعلق به هر دو است چرا که فروش جهیزیه توسط مرد دارای مجازات است.
چنانچه شوهر از بازگرداندن جهیزیه خودداری کند و نسبت به فروش آنها اقدام کند. به جرم فروش جهیزیه که مجازات بسیار سنگینی در پی دارد، مرتکب گردیده است.
جهیزیه
جهیزیه مجموعه اموال منقولی است برای استعمال یا تزئین زندگی مشترک که از سوی زن به منزل شوهر آورده می شود. آوردن جهیزیه در بیشتر مناطق ایران رسم کهنی است که عرف هر منطقه، شهر یا قوم نقش به سزایی در تفاوت آن دارد.
در واقع تهیه اسباب زندگی بر عهده شوهر است. اما در کشور ما بردن جهیزیه توسط دختر به منزل شوهر، امری شایع است. جهاز هدیهای است که خانواده دختر به او برای شروع زندگی میدهند، مالکیت جهیزیه برده شده متعلق به زن است.
در قانون مدنی ایران اشارهای به جهیزیه نشده است بدین دلیل که زن تکلیف قانونی و شرعی برای آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد.
در صورتی که مرد، جهیزیه را تهیه نکرده باشد، حق جمع کردن جهاز و جابجایی آن را ندارد.
به لحاظ این که آوردن جهیزیه به منزل مشترک توسط دختر در کشورمان امری شایع است و اختلافات ناشی از آن زیاد بوده به یکی از دعاوی مهم در دادگاه خانواده تبدیل شده است.
تهیه جهیزیه از سوی زن به منزله انصراف او از مالکیت نیست بلکه فقط به جهت زندگی مشترک، شوهر حق استفاده از آن را دارد و عرفا نیز چنین است مالکیت جهیزیه متعلق به زن است و شوهر حق استفاده دارد با این حساب و با در نظر گرفتن این که زن تکلیفی برای آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد، هر زمان که بخواهد میتواند جهیزیه را جمع نماید.
سیاهه جهیزیه
سیاهه جهیزیه، لیست تهیه شده توسط زوجه از وسایلی که با خود آورده و باید به امضای زوج برسد. البته این رسم بیشتر در زمان قدیم رواج داشته و امروزه افراد کمی سیاهه جهیزیه را مینویسند و درخواست امضا شدن سیاهه برای تایید دارند.
امضای زوج به سیاهه جهیزیه اعتبار میدهد، اما در صورتی كه اثر انگشت شوهر نیز در ذیل سیاهه اموال زن درج شود، این موضوع اعتبار این سند عادی را بیشتر خواهد كرد. در سیاهه اموال زوجه ذکر میشود که به عنوان مثال یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز و نظایر آن به عنوان جهیزیه تهیه شده است.
همچنین در این سیاهه اموال مشخصات جهیزیه توصیف میشود كه به عنوان مثال دارای چه ماركی است.
لازم به ذكر است تا زمانی كه شوهر این سیاهه اموال را امضا نكرده باشد و در ضمن دو نفر هم به عنوان شاهد زیر آن سیاهه اموال را امضا نكرده باشند، چنین سیاهه جهیزیهای اعتبار نخواهد داشت و در دعوای استرداد جهیزیه و برای جمع آوری جهیزیه معتبر نخواهد بود. بهتر است تا شهود امضاكننده ذیل اموال مربوط به جهیزیه، مذکر باشند و ترجیحاً از خویشانوندان زن نیز نباشند. گفتنی است پس از آنكه شوهر و آن دو شاهد زیر سیاهه جهیزیه را امضا كردند، این سیاهه حالت سند عادی را پیدا میکند که در زمان بروز اختلاف میتواند برای اثبات ادعای زن به کمک او بیاید.
سلامت جهیزیه
شوهر مسئول خرابی، نقص، گم شدن یا از بین رفتن هیچ یک از اموال زن نیست. مگر اینکه بطور عمدی باعث از بین رفتن آنها شود.از نظر حقوقی جهیزیه نزد شوهر امانت نیست مگر این که عنصر«سپردن»احراز شود.
بنابراین اگر شوهر در طول زندگی جهیزیه را بفروشد هرچند که باید عین یا مثل یا قیمت آنها را برگرداند ولی مرتکب «جرم خیانت در امانت» نشده است. بنابراین اگر جهیزیه را صورت برداری کردهاید و از شوهر رسید گرفتهاید به این معنی نیست که او امین جهیزیه شما شده است یا تضمین کرده است که اتفاقی برای آنها نیفتد.
این صورت برداری فقط برای ثابت کردن مالکیت زن مفید خواهد بود و در هنگام اختلاف به کمک زن خواهد آمد.البته طبق آرای دیوان عالی کشور، داشتن قبض رسید جهیزیه از مرد برای مطالبه آن به تنهایی کافی نیست بلکه زن باید ثابت کند که جهیزیه در منزل زن باقی است. فایده قبض رسید جهیزیه،این است که مرد نمیتواند نسبت به آن ادعای مالکیت کند.
محدوده تصرف شوهر در جهیزیه
با اینکه جهیزیه از اموال زن است اما در زندگی تحت تصرف و استفاده مشترک هردو نفر است. در قانون از حقی که شوهر نسبت به جهیزیه دارد تحت عنوان «اباحه تصرف» یاد شده است. اباحه تصرف یعنی اینکه شوهر تا زمان بقای زندگی مشترک،فقط حق استفاده از منافع این اموال را دارد.
بردن جهیزیه منزل توسط مرد
در این مرحله پرونده شکایت زوجه تشکیل گردیده و دادسرا تحقیقات اولیه را شروع میکند. در شرایطی که دلایل جهت انتساب یا اثبات جرم نسبت به متهم کافی نباشد. دادسرا نسبت به صدور قرار منع تعقیب اقدام میکند. در غیر این حالت دادسرا قرار جلب به دادرسی را صادر نموده. و بعد از صدور کیفر خواست پرونده را از دادسرا به دادگاه کیفری دو ارجاع میدهد. تا قاضی نسبت به انجام تحقیقات بیشتر اقدام نموده و حکم مجازات را صادر نماید.
خیانت در امانت با فروش جهاز
تعقیب شوهر به جرم خیانت در امانت برای جهیزیه در زمانی است که زوجین طلاق گرفتهاند یا در شرایطی جدا از یکدیگر زندگی میکنند یا به هر طریقی زوجه، زوج را ممنوع از تصاحب، تلف و استعمال کرده و زوجه جهیزیه را تحویل نگرفته و به زوج اخطار میکند که جهیزیه او را پس دهد.
در این زمان به وسیله اظهارنامه یا دادخواست استرداد جهیزیه با به صورت شفاهی یا ضمنی یا هر طریق دیگری که در دادگاه ثابت شود. از زمان آگاهی زوج از خواست و اراده زوجه، شرط استرداد باید از سوی زوج انجام شود و از این زمان زوج امین اموال زوجه محسوب میشود و تعدی و تفریط در اینجا مصداق پیدا میکند. در اینجا زوجه به عنوان شاکی باید اثبات کند که از زمانی که به زوج اطلاع داده است، مال در دست زوج امانت بوده و وی در حفظ یا نگهداری این اموال تعدی یا تفریط کرده یا آنکه با اقداماتی مثل استعمال، تصاحب، تلف و مفقود کردن آن، موجب ضرر مالک یا زوجه شده و اقدام او در این خصوص با سوء نیت همراه بوده که احراز این سوء نیت نیز با دادگاه است.
شکایت از شوهر برای فروش جهیزیه
امکان دارد در زمان اختلاف بین زوجین شوهر بدون اطلاع و نظر زن اقدام به فروش جهیزیه کند. از آنجایی که جهیزیه در طول زندگی در مالکیت زوجه است، زن میتواند برای این عمل به کمک وکیل خانواده حقگرا از شوهر خود شکایت کند. به طور معمول، قضات در دعاوی خانوادگی، در مواردی مثل جمع آوری جهیزیه، رای بر سرقت نمیدهند، اما این خطر نیز وجود دارد که حکم بر مجازات سرقت یا خیانت در امانت یا حکم بر مجازات فروختن جهیزیه توسط شوهر که حبس و جزای نقدی است، صادر گردد.
همچنین برای شکایت از شوهر که جهیزیه را فروخته است میتوان به عنوان شکایت برای «فروش مال غیر» نیز اقدام کرد. شکایت از فروش جهیزیه توسط شوهر، با ثبت شکواییه، امکان پذیر بوده و دادسرا و سپس، دادگاه کیفری دو، به آن، رسیدگی خواهند کرد.
شکایت از شوهر برای جمعآوری جهیزیه و فروش جهیزیه تحت عنوان خیانت در امانت عنوان درستی نیست و تنها در مواردی مصداق خواهد داشت که زن، به موجی اظهارنامه یا پیامک، مرد را امین اموال خود کرده باشد و فروش، بعد از امین کردن مرد، اتفاق افتد.
در غیر این صورت، چنانچه زوجه، با عنوان «فروش مال غیر» شکایت کند، نتیجه بخشتر خواهد بود؛ چراکه فروش مال غیر، مربوط به زمانی میشود که فردی، مالی که به دیگری تعلق دارد را بدون اذن و اجازه مالک، به شخص ثالثی انتقال دهد.
جرم شوهر برای فروش جهیزیه
اگر دادگاه شوهر را به جرم «فروش مال غیر» محکوم کند، مثل «کلاهبردار» با وی برخورد خواهد شد و همان مجازاتی که برای کلاهبرداری پیشبینی شده است برای این مجرمان هم در نظر گرفته خواهد شد.علاوه بر این باید عین مال یا در صورت نبودن عین مال، مثل یا قیمت آن را به زوجه برگرداند.
برای مجازات فروختن جهیزیه توسط شوهر، باید به قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد و مجازات جرم فروش مال غیر را مورد بررسی قرار داد. چراکه در اغلب موارد، فروش جهیزیه زن توسط شوهر، بر حسب ارکان جرم و تشخیص قاضی، از مصادیق فروش مال غیر لحاظ می شود و در صورتی که مرد، بدون اذن زن، مرتکب جرم فروش جهیزیه شود، به مجازات این جرم، یعنی فروش مال غیر، محکوم خواهد شد.
برای اثبات جرم، زوجه باید با داشتن سیاهه جهیزیه یا فاکتور خرید وسایل، در دادگاه مالکیت خود بر وسایل را اثبات کند و همچنین، اثبات نماید که فروش وسایل، بدون اذن او صورت گرفته است.
مجازات جرم فروش جهیزیه توسط مرد
در صورت تامین جهیزیه توسط زوجه به منظور آغاز زندگی مشترک، وی مالک جهیزیه بوده و شوهر فقط حق دارد از این لوازم بهره ببرد. و به هیچ وجه حق فروش جهیزیه و لوازم را نخواهد داشت.
چنانچه مردی بدون اذن زوجه وسایلی که با عنوان جهیزیه تهیه را به فروش رساند، مرتکب جرم فروش جهیزیه گردیده و زوجه حق دارد در مراجع قانونی توسط وکیل خانواده از شوهر طرح شکایت کند. بنابر قانون مجازات اسلامی هر عمل خلاف قانون که جرم شناخته شده است، مجازات دارد.
در اکثر موارد فروش جهیزیه زوجه توسط مرد بر مبنای ارکان جرم و صلاح دید قاضی جز مصادیق فروش مال غیر لحاظ میگردد. همچنین در شرایطی که شوهر بدون اجازه و رضایت زوجه به جرم فروش جهیزیه مرتکب گردد، محکوم به مجازات جرم فروش مال غیر خواهد شد.
بر همین اساس در صورتی که مرد مرتکب جرم فروش جهیزیه شود طبق قانون مجازات میشود و مجازات جرم فروش جهیزیه بدون اجازه زن حسب مورد متفاوت است اما در صورتی که جرم، عنوان فروش مال غیر داشته باشد، شوهر به مجازات جرم کلاهبرداری محکوم میشود.
مجازات جرم فروش جهاز عبارت است از:
• حبس از یک تا هفت سال که قاضی میزان آن را تعیین میکند.
• پرداخت جزای نقدی معادل مالی که دریافت کرده است.
• بازگرداندن تمام لوازمی که به فروش رسیده است.
• برکناری از سمتهای دولتی. در صورتی که مرد از کارمندان دولتی باشد.
رسیدگی به جرم فروش جهیزیه
نحوه شکایت و نحوه رسیدگی به جرم فروش جهیزیه توسط شوهر به صورتی زیر خواهد بود:
در ابتدا، زن باید با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی یا از طریق اینترنتی و مراجعه به آدرس sana.adliran.ir، در سامانه ثنا،
ثبت نام نموده و اقدام به احراز هویت ثنا کند تا حساب کاربری ثنای او تشکیل گردد.
سپس باید، شکواییه خود، تحت عنوان فروش مال غیر را با کمک وکیل خانواده حقگرا تنظیم کرده و فایل تایپی آن را بر روی یک مموری یا تلفن همراه یا فلش و سی دی، ذخیره کند.
در مرحله بعد، زن باید، برای ثبت شکواییه خود، به نزدیک ترین دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برود و شکوائیه خود را ثبت و به دادگاه صالح، ارسال کند.
در این مرحله، پرونده شکایت زن تشکیل شده و دادسرا، تحقیقات مقدماتی را آغاز مینماید؛ در صورتی که ادله، برای انتساب یا اثبات جرم، نسبت به متهم، کافی نباشد، دادسرا، قرار منع تعقیب، صادر مینماید، در غیر این صورت، دادسرا، قرار جلب به دادرسی را صادر کرده و پس از صدور کیفر خواست، پرونده را از دادسرا، به دادگاه کیفری دو، ارسال میکند تا قاضی، تحقیقات بیشتر را انجام دهد و حکم مجازات را صادر کند.
البته میتوانید پیگیری تمامی مراحل حقوقی را به وکیل حقگرا بسپارید و فقط در صورت تشکیل دادگاه به همراه وکیل در آن شرکت کنید. وکیل خانواده نسبت به پرونده شما بهترین عنوان و ادله را برای اثبات جرم فروش جهیزیه توسط شوهر انتخاب میکند.