انواع ابلاغیه قضایی
تفاوت مبایعه نامه و قول نامه
تیر ۲۳, ۱۴۰۳
وکیل اثبات جرم کودک آزاری
تیر ۲۳, ۱۴۰۳
ابلاغ قانونی انواع مختلفی دارد. یکی از انواع ابلاغیه‌های قضایی صادره از دادگاه ، اخطاریه است. در گذشته، ابلاغیه اوراق قضایی به شکل کاغذی صادر می‌شد و این برگه‌های کاغذی توسط مامور ابلاغ، برای طرفین پرونده ارسال می‌گردید. اما از سال 1395 و با راه اندازی سامانه ثنا، در حال حاضر، ابلاغیه اوراق قضایی از طریق این سامانه برای افراد ارسال شده و احکام ابلاغیه نیز تابع مقررات این سامانه می‌باشد.
ابلاغیه
ابلاغیه، برگهای است که دربردارنده بخشی از اطلاعات مربوط به یک پرونده قضایی بوده و مطابق مقررات ابلاغ قانون آیین دادرسی مدنی برای طرفین دعوا ارسال می‌گردد. در گذشته، ابلاغیه اوراق قضایی به شکل کاغذی صادر می‌شد و این برگه‌های کاغذی توسط مامور ابلاغ، برای طرفین پرونده ارسال می‌گردید.
ابلاغ یکی از مهم‌ترین ارکان دادرسی عادلانه به حساب می‌آید زیرا اجرا نشدن درست و صحیح تشریفات ابلاغ موجب تضییع حقوق افراد در دادرسی میشود. تا ابلاغ صحیحی در کار نباشد و دو طرف دعوا، از زمان و مکان دادرسی اطلاع نداشته باشند جلسه دادرسی هم تشکیل نخواهد شد. ابلاغیه یه مفهوم عام و وسیع است که می‌تواند شامل موارد متعددی باشد. از احضار اصحاب دعوا به دادگاه تا تعیین زمان رسیدگی و حتی صدور رای باشد.
هدف از ابلاغ
به منظور اطلاع خوانده برای حضور در دادگاه و تشکیل جلسات رسیدگی، دادگاه دستوری مبنی بر ابلاغ اوراق دعوا صادر خواهد نمود و پس از آن مدیر دفتر یک نسخه از دادخواست و پیوست‌های آن را در پررونده بایگانی می‌کند و نسخه دیگر را با ضمائم آن و اخطار، جهت ابلاغ و تسلیم به خوانده ارسال می‌دارد.همچنین رساندن سایر اخطارها و نیز رای دادگاه به مخاطب ابلاغ میشود.
ابلاغ انواع اوراق قضایی
مأمور ابلاغ، برای ابلاغ انواع اوراق قضایی باید ضمن آشنایی کامل با قوانین آیین دادرسی مدنی در مبحث ابلاغ و با در نظر گرفتن خداوند متعال که ناظر بر اعمال همه انسانهاست و رجوع به وجدان خویش برای ابلاغ صحیح اوراق قضایی به صورت صادقانه اقدام به انجام وظیفه نماید.
انواع ابلاغ قضایی اعم از
• دادخواست
• اخطاریه
• اظهار نامه
• احضاریه
• دادنامه
• اجرائیه
• برگه‌ها مراجع قضایی
• احکام دیوان عدالت اداری
• واخواست اسناد تجاری
مکان ابلاغ
○ ابلاغ در محل سکونت
لازم به ذکر است در موردی که زن در منزل شوهر سکونت ندارد، ابلاغ اوراق در محل سکونت یا محل کار او به عمل می آید.
○ ابلاغ در محل کار
برای ابلاغ در محل کار کارکنان دولت و موسسات مامور به خدمات عمومی و شرکت ها اوراق به کارگزینی قسمت مربوط یا نزد رئیس کارمند مربوط ارسال می شود که این افراد مسئول اجرای ابلاغ می باشند و باید حداکثر به مدت ده روز اوراق را اعاده نمایند، در غیر این صورت به مجازات مقرر در قانون رسیدگی به تخلفات اداری محکوم می گردند.
انواع ابلاغیه اوراق قضایی
ابلاغ و انواع آن در آیین دادرسی مدنی به دو صورت است که این دو صورت باهم تفاوت دارند که عبارتند از: ۱. ابلاغ واقعی ۲. ابلاغ قانونی
1-ابلاغ واقعی
ابلاغ واقعی یکی از انواع ابلاغ اوراق قضایی است که در آن، مامور ابلاغ اوراق را به‌طور مستقیم به دست مخاطب می‌رساند و در مقابل، رسید دریافت می‌کند. این روش ابلاغ، در مقایسه با سایر روش‌ها مانند ابلاغ اخطاریه به صورت الصاق به درب منزل، از ضمانت اجرایی بالاتری برخوردار است و اطمینان بیشتری از اطلاع مخاطب از مفاد اوراق قضایی حاصل میشود. در این روش، ابلاغ به‌طور مستقیم به دست مخاطب می‌رسد و احتمال عدم اطلاع وی از مفاد اوراق قضایی به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. با توجه به ضمانت اجرایی بالای ابلاغ واقعی، احتمال تضییع حقوق اشخاص در فرآیند دادرسی به حداقل می‌رسد. ابلاغ سریع اوراق قضایی به طرفین دعوی، به تسریع در روند رسیدگی و حل و فصل نهایی پرونده کمک می‌کند.
در دعاوی که موضوع آن از اهمیت بالایی برخوردار است، مانند دعاوی مربوط به املاک و یا دعاوی خانوادگی، ابلاغ واقعی اوراق قضایی می‌تواند از بروز مشکلات و تضییع حقوق اشخاص جلوگیری کند. اگر احتمال می‌رود که مخاطب در محل سکونت خود حضور نداشته باشد، مانند زمانی که در سفر است، ابلاغ واقعی می‌تواند به‌طور دقیق به وی اطلاع‌رسانی کند.
در صورتی است که برگ موضوع ابلاغ ( مقالات مرتبط با ابلاغ - سوالات مرتبط با ابلاغ ) ، طبق تشریفات قانونی در مورد اشخاص حقیقی به شخص مخاطب یا به شخصی که صلاحیت وصول برگ را دارد. برای مثال در مورد صغار به ولی آنان و در مورد محجورین به قیم آنان تحویل داده شود و در مورد اشخاص حقوقی به شخصی که به طور قانونی مسئول وصلاحیت دریافت اوراق را دارد، تحویل داده شود و در برگ دیگر از آنان رسید دریافت گردد.
بهترین نوع ابلاغ اوراق ، همان ابلاغ واقعی است ، زیرا رابطه‌ای مستقیم در دادرسی عادلانه وپیشگیری از اصاله دادرسی واحقاق حقوق افراد دارد . نکته اگر ابلاغ واقعی شود رای که در دادرسی صادر میشود حضوری خواهد بود. این رای در صورتی که شرایط تجدید نظرخواهی را داشته باشد، قابل اعتراض شمرده خواهد شد؛ اما اگر ابلاغ قانونی باشد و به دنبال آن خوانده در دادگاه حاضر نشود و لایحه هم نفرستد؛ در این صورت رای غیابی خواهد بود و خوانده خواهد توانست علاوه بر تجدید نظرخواهی از طریق واخواهی به این رای اعتراض کند.
2- ابلاغ قانونی
ابلاغ قانونی یکی از ارکان مهم در نظام قضایی هر کشور است که به منظور اطلاع‌رسانی و آگاهی مخاطبان از اوراق و اقدامات قضایی انجام میشود. این امر، فرصت دفاع و پیگیری حقوق را برای طرفین دعوی فراهم می‌کند و از تضییع حقوق افراد جلوگیری می‌نماید. در واقع، ابلاغ قانونی به معنای رساندن و اطلاع‌رسانی رسمی اوراق قضایی، مانند احضاریه، دادخواست، و رای دادگاه به اشخاص حقیقی و حقوقی است.
این ابلاغ باید به شیوه‌ای صحیح و قانونی انجام شود تا از اعتبار قانونی برخوردار باشد. روش‌های مختلف ابلاغ قانونی متنوع هستند. در این روش، مامور ابلاغ اوراق قضایی را به صورت حضوری به شخص مخاطب تحویل می‌دهد. اگر شخص در محل سکونت خود یافت نشود، اوراق قضایی به محل کار وی ابلاغ میشود. در صورت عدم حضور شخص در محل سکونت و محل کار، اوراق قضایی به یکی از بستگان وی که در محل حاضر باشد، ابلاغ میشود.
در صورتی که هیچ یک از روش‌های فوق امکان‌پذیر نباشد، اوراق قضایی به درب منزل یا محل کار شخص الصاق میشود. به منظور تسهیل و تسریع در امر ابلاغ اوراق قضایی، سامانه ابلاغ الکترونیکی ثنا (سامانه خدمات قضایی) راه اندازی شده است. اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند با ثبت نام سامانه سخا، اوراق قضایی خود را به صورت الکترونیکی دریافت و مشاهده نمایند. در صورتی است که برگ موضوع ابلاغ، طبق تشریفات قانونی به لحاظ عدم دسترسی به شخص مخاطب یا شخص ذی سمت یا شخصی که به طور قانونی مسئول است، به شخص دیگری که صلاحیت دریافت برگه‌ها را دارد، تحویل داده شود و در برگ دیگر از آنان رسید اخذ گردد. ، مثل تحویل برگ به خویشاوندان شخص مخاطب مانند پدر، مادر، خواهر، برادر و...
آثار ابلاغ واقعی و ابلاغ قانونی
ابلاغ واقعی و ابلاغ قانونی آثار و نتایج متفاوتی در دادرسی دارد که مهم‌ترین اثر ابلاغ در صدور رأی است. اگر اخطاریه، زمان رسیدگی به خوانده ابلاغ واقعی شده باشد و نامبرده در جلسه دادرسی حاضر نشود با وجود حاضر نشدن وی، رأی صادره حضوری محسوب میشود اما چنانچه ابلاغ به صورت قانونی باشد و خوانده در جلسه دادرسی حاضر نشود و لایحه‌ای نیز به دادگاه ارائه نکند، رأی صادره غیابی است.
● آثار ابلاغ قانونی
ابلاغ قانونی، به عنوان فعالیتی حقوقی، واجد آثار و تبعات متعددی در سطوح مختلف است. این آثار را می‌توان به‌طور کلی در دو دسته آثار شکلی و آثار ماهوی دسته بندی کرد.
● آثار شکلی
ابلاغ قانونی، تکلیف را به مخاطب ابلاغیه منتقل می‌کند و او را از مفاد و محتویات آن آگاه می‌سازد. به عبارت دیگر، تا زمانی که ابلاغ به طور قانونی انجام نشده باشد، مخاطب هیچ تکلیفی برای انجام یا عدم انجام موضوع ابلاغیه نخواهد داشت. با ابلاغ قانونی، مواعد قانونی در نظر گرفته شده برای انجام اقدامات بعدی، مانند مهلت اعتراض، تجدید نظر خواهی و یا اجرای مفاد ابلاغیه آغاز می‌شوند. ابلاغ قانونی، فرصت دفاع و اعتراض را برای مخاطب فراهم می‌کند. به این ترتیب، مخاطب می‌تواند در صورت اعتراض به مفاد ابلاغیه، از طریق مراجع قانونی ذی‌صلاح اقدام به پیگیری و احقاق حقوق خود نماید.
● آثار ماهوی
ابلاغ قانونی، اعتبار و رسمیت لازم را به اوراق و اقدامات قضایی و اداری می‌بخشد. به عبارت دیگر، تا زمانی که ابلاغ به‌طور قانونی انجام نشده باشد، هیچ گونه اثر حقوقی بر مخاطب بار نخواهد شد. در صورت عدم توجه به مفاد ابلاغیه و عدم انجام تکالیف مقرر، ضمانت اجراهای قانونی متوجه مخاطب خواهد شد. این ضمانت اجراها می‌توانند شامل جریمه نقدی، حبس و یا محرومیت از حقوق و مزایا باشند.
با ابلاغ قانونی، امکان انکار و عدم اطلاع مخاطب از مفاد ابلاغیه منتفی شده و مفاد آن برای مخاطب لازم الاجرا میشود. لازم به ذکر است که آثار ابلاغ قانونی در موارد مختلف و با توجه به نوع ابلاغیه و موضوع آن می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال ابلاغ قانونی احضاریه به دادگاه، مخاطب را ملزم به حضور در جلسه دادرسی می‌کند. در صورت عدم حضور بدون عذر موجه، ممکن است به مجازات جریمه نقدی و یا حبس محکوم شود. ابلاغ قانونی رأی دادگاه، آن را برای طرفین دعوا لازم الاجرا می‌نماید و امکان اعتراض به آن را در مواعد مقرر فراهم می‌کند.
اوراق قضایی
مهم‌ترین و موثرترین مرحله یک دادرسی مرحله ابلاغ اوراق قضایی است. مهم‌ترین اوراق قضایی عبارتند از:
1- اخطاریه جلسه رسیدگی
2- اخطار رفع نقص
3- اخطار حضور و ادای توضیح
4- رای و تصمیم دادگاه
5- لایحه اعتراض تجدیدنظر خواهی
وظیفه ابلاغ اوراق قضایی
چه کسی باید ابلاغ را ابلاغ کند؟
وظیفه ابلاغ اوراق قضایی بر عهده مأموران ابلاغ است و ماده 68 قانون آئین دادرسی مدنی، مأمور ابلاغ را مکلف کرده است که حداکثر ظرف دو روز اوراق را به شخص خوانده تسلیم و در برگ دیگر رسید دریافت کند. در شهرهای بزرگ اداره ابلاغ و در برخی شهرهای کوچک یا روستاها مأموران انتظامی و در مورد ابلاغات خارج از کشور، وزارت امور خارجه به نحو مقتضی، وظیفه ابلاغ اوراق را ایفا می کنند.
امر ابلاغ علاوه بر موارد برشمرده شده، در مدت دادرسی نیز نقش بسزایی دارد، چنانچه مأمور ابلاغ مرتکب تخلف یا سهل انگاری شود و اوراق قضایی را به نشانی غیر از نشانی اعلامی ابلاغ قانونی کند، ابلاغ صورت گرفته از نظر دادگاه صحیح نیست و در صورت حاضر نبودن طرف های دعوا، وقت رسیدگی تجدید خواهد شد یا چنانچه ابلاغ به نحو صحیح انجام شود.
اما مأمور نسخه ثانی اخطاریه را که در آن رسید دریافت شده است، تا قبل از جلسه رسیدگی به دادگاه ارائه ندهد و طرفین نیز در جلسه حاضر نشوند، دادگاه به دلیل بی اطلاعی از ابلاغ اوراق، جلسه را تجدید می کند.
مدت زمان ابلاغ
در امور حقوقی رسیدگی به تمام دعاوی نیازمند ابلاغ به طرف دعوا و اطلاع آنان از طرح دعواست. براساس ماده 67 قانون آیین دادرسی مدنی، یک نسخه از دادخواست و ضمائم باید به طرف مقابل ابلاغ شود و حتی بنابر مفاد ماده 64 و 73 همان قانون فاصله ابلاغ تا وقت رسیدگی نیز باید حداقل 5 روز در صورت ابلاغ توسط ماموران و یک ماه در صورت ابلاغ از طریق انتشار آگهی باشد و رعایت این موارد برای شروع رسیدگی ضروری است.
در دعاوی کیفری نیز اصل بر اطلاع رسانی و ابلاغ به طرف دعواست اما بر اساس ماده 118 قانون آئین دادرسی کیفری، دادگاه مجاز است در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها قصاص، اعدام و قطع عضو تعیین شده است یا در مورد متهم هایی که محل اقامت یا شغل آنها مشخص نیست و اقدام قاضی برای دسترسی به آنها به نتیجه نرسیده است، بدون ابلاغ، بدوا دستور جلب متهم را صادر کند.
انواع ابلاغ واقعی
1- ابلاغ واقعی به اشخاص حقیقی
الف- اصل اولیه ابلاغ
مامور ابلاغ باید دادخواست و پیوست های آن را در ظرف دو روز از تاریخ وصول آن، به شخص مخاطب ابلاغ نماید و در برگ دیگر رسید گرفته و مراتب را گزارش نماید.
ب- چنانچه مخاطب ابلاغ در حوزه دادگاه دیگری اقامت داشته باشد.
برگ ها توسط دفتر دادگاهی که به دعوا رسیدگی می نماید به دفتر دادگاه محل اقامت مخاطب، به پیوست نامه ای فرستاده و انجام امر ابلاغ درخواست می شود. در اینصورت دفتر مرجوع الیه برگ ها را توسط مامور ابلاغ برابر تشریفات یاد شده، به شخص مخاطب ابلاغ و نسخه نخست را که متضمن گزارش مامور ابلاغ است به دفتر دادگاه ارجاع کننده برمی گرداند.
ج- چنانچه مخاطب ابلاغ در مقر دادگاه مقیم نباشد.
برگ ها توسط مامورین نیروی انتظامی محل، بخشداری یا شورای اسلامی، با رعایت ترتیبات قانونی به مخاطب تحویل می شود.
د- در صورتی که مخاطب ابلاغ در بازداشتگاه یا زندان باشد
برگ ها به وسیله اداره زندان به نام برده ابلاغ خواهد شد.
ه- ابلاغ به کارکنان دولت و موسسات مربوط به خدمات عمومی و شرکت ها (منصرف از شرکت های خصوصی است)
در محل کار آنها به این ترتیب است که برگ ها به کارگزینی قسمت مربوط یا نزد رئیس کارمند فرستاده می شود. چون به صراحت قانون، اشخاص مذکور نیز مسوول اجرای امر ابلاغ می باشند. اگر این افراد برگ ها را به مخاطب تحویل و ترتیبات قانونی گفته شده را رعایت نمایند، ابلاغ واقعی شمرده می شود.
ط- ابلاغ برگ به اشخاص مقیم خارج کشور
ابلاغ به این اشخاص به وسیله مامورین سیاسی یا کنسولی ایران به عمل می آید. مامورین مزبور برگ ها را به وسیله مامورین سفارت یا هر وسیله ای که امکان داشته باشد می فرستد و چنانچه مامورین یاد شده برگ ها را به شخص مخاطب تسلیم و رسید دریافت داشته و امر را گزارش نمایند، ابلاغ واقعی شمرده می شود. در هر حال دفتر دادگاه نسخه اول اخطاریه را از طریق روابط عمومی دادگستری به وزارت امور خارجه می فرستد تا برای کنسولگری یا سفارتخانه ایران در کشور مربوط جهت ابلاغ فرستاده شود.
پس از ابلاغ، مراتب نیز از طریق وزارت امور خارجه و روابط عمومی دادگستری همراه با نسخه ابلاغ شده برگ، به آگاهی دادگاه خواهد رسید. در کشورهایی که ایران مامور سیاسی و کنسولی ندارد، ابلاغ به هر گونه ای که وزارت امور خارجه شایسته بداند انجام می شود. چنانچه مخاطب مقیم خارج، از اتباع همان کشور خارجی یا سایر کشورها (غیر از ایران) باشد و کشور مزبور با کشور ایران قرارداد تعاون قضایی داشته باشد، ابلاغ توسط مامورین کشور خارجی انجام می شود. در این صورت نوع ابلاغ نیز مشمول مقررات کشور خارجی است.
2- ابلاغ واقعی به اشخاص حقوقی الف-دعاوی ادارات
در دعاوی راجع به ادارات دولتی و سازمان‌های وابسته به دولت و موسسات مامور خدمات عمومی و شهرداری‌ها و نیز موسساتی که تمام یا بخشی از سرمایه آنها متعلق به دولت است، برگهای اخطاریه و ضمایم به رئیس دفتر مخاطب یا قائم مقام او ابلاغ و در نسخه اول رسید اخذ میشود. در صورت امتناع رئیس دفتر یا قائم مقام او از اخذ برگ‌ها، مراتب در برگ اخطاریه نوشته و برگ‌ها پس فرستاده میشود.
در این مورد خودداری از گرفتن برگ های اخطاریه و ضمایم و ندادن رسید، تخلف از انجام وظیفه خواهد بود و به وسیله مدیر دفتر دادگاه به مراجع صالحه اعلام و به مجازات مقرر در قانون رسیدگی به تخلفات اداری محکوم خواهد شد. لازم به ذکر است در دعاوی مربوط به شعب مراجع بالا یا وابسته به دولت به مسوول دفتر شعبه مربوط یا قائم مقام او ابلاغ خواهد شد.
ب- عاوی اشخاص حقوقی
در دعاوی راجع به سایر اشخاص حقوقی (اشخاص حقوقی حقوق خصوصی): برگ به مدیر یا قائم مقام او و یا دارنده حق امضاء و در صورت عدم امکان به مسوول دفتر ابلاغ خواهد شد.
ج-شخص حقوقی مخاطب ورشکست
چنانچه شخص حقوقی مخاطب ورشکست شده باشد، برگ ها حسب مورد به اداره تصفیه امور ورشکستگی یا مدیر تصفیه ابلاغ می شود. در صورتی که شرکت منحل شده و دارای مدیر تصفیه نباشد، برگ ها به آخرین مدیر پیش از انحلال در آخرین محلی که به اداره ثبت شرکت ها معرفی شده ابلاغ خواهد شد. در تمامی این موارد چنانچه اخطاریه به اشخاص مزبور و در مورد اداره تصفیه به رئیس دفتر یا قائم مقام او، تحویل و رسید دریافت گردد، ابلاغ واقعی انجام شده است.
انواع ابلاغ قانونی
1- ابلاغ قانونی به اشخاص حقیقی
الف- خودداری مخاطب
در صورتی که مخاطب شخص حقیقی بوده و از گرفتن برگ ها خودداری نماید، مامور ابلاغ مراتب را با نوشتن نام و مشخصات خود و تاریخ و محل اقدام در نسخه نخست ابلاغ‌نامه گزارش و برگ ها را به دفتر دادگاه برمی‌گرداند. تاریخ مزبور تاریخ ابلاغ شمرده میشود. چنین ابلاغی در صورتی صحیح شمرده میشود که برگ‌ها در نشانی تعیین شده در ابلاغ‌نامه به مخاطب ارائه شود. در حقیقت صحیح است که چنانچه مخاطب برگ‌ها را در غیر محل تعیین شده دریافت داشته و رسید دهد ابلاغ واقعی انجام شده است. اما اگر او حاضر به قبول برگ‌ها در غیر‌محل تعیین شده نگردد، امور ابلاغ نمی‌تواند خودداری او را بنویسد تا برگ ها ابلاغ شده به شمار آید؛ چنین اقدامی ابلاغ شمرده نمی‌گردد.
ب- حضور نداشتن مخاطب
چنانچه مامور نتواند برگ ها را به شخص مخاطب برساند، باید در نشانی تعیین شده به یکی از بستگان (کسانی که با مخاطب ابلاغ درجه سببی یا نسبی تا درجه سوم از هر طبقه) یا خادمان او ابلاغ کند، مشروط بر اینکه به نظر مامور، سن ظاهری شخصی که برگ ها را دریافت می دارد برای تشخیص اهمیت برگ ها کافی باشد. در احراز این شرط، سن واقعی شخص مورد نظر قانونگذار نمی باشد و بنابراین ضرورتی به احراز آن از طرف مامور نیست؛ اما سن ظاهری شخص که علی الاصول مطابق سن واقعی اوست، باید برای تشخیص اهمیت برگ ها کافی باشد و این امر به عهده مامور ابلاغ است که صحت اقدامات و اعلامات او مفروض اما در هر حال، خلاف آن قابل اثبات بوده و باید ادعا شود.
بدیهی است مشخصات و رابطه کسی که برگ ها را دریافت داشته نیز باید گزارش شود. قانونگذار تحویل برگ ها را در در صورت حضور نداشتن مخاطب در محل، تنها به بستگان یا خادمان مخاطب که در نشانی تعیین شده در اخطاریه حضور دارند پیش بینی نموده است. بنابراین تحویل برگ ها به بستگان یا خادمان در غیر نشانی تعیین شده صحیح نمی باشد.
ج- خودداری بستگان یا خادمان و یا حاضر نبودن آنها
هرگاه بستگان مخاطب در محل حضور نداشته و یا در صورت حضور از گرفتن برگ ها خودداری نماید، مامور ابلاغ این موضوع را در نسخ اخطاریه نوشته و نسخه دوم را در محل تعیین شده الصاق می نماید و نسخه نخست را عندالاقتضاء با برگ های دعوا، همراه با گزارش امر، به دفتر دادگاه برمی گرداند. در این صورت مخاطب می تواند به دفتر دادگاه مراجعه و با دادن رسید برگ ها را دریافت نماید.
د- مقیمین خارج از مقر دادگاه
چنانچه در محل اقامت خوانده دادگاه نباشد، برگ ها توسط مامورین انتظامی و یا با پست سفارشی دو قبضه ابلاغ می شود.
پ- اشخاص مجهول المکان
خواهان باید نشانی خوانده را در دادخواست بنویسد اما آگاهی خواهان از نشانی خوانده همیشه امکان پذیر نیست. قانونگذار این امر را مانع اقامه دعوا و احقاق حق ندانسته است. در این صورت خواهان می تواند مراتب مجهول المکان بودن خوانده را به دفتر دادگاه اعلام دارد تا دادخواست از طریق آگهی در روزنامه به خوانده ابلاغ شود.
همچنین در صورتی که خوانده در نشانی اعلام شده توسط خواهان شناخته نشود و خواهان نتواند نشانی دقیق او را تعیین و اعلام نماید و مامور هم نتواند نشانی او را پیدا کند، برگ های مربوط باید از طریق روزنامه به مخاطب ابلاغ شود مگر اینکه اقامتگاه خوانده تعیین شده باشد که باید در همان محل ابلاغ شود.
2- ابلاغ قانونی به اشخاص حقوقی
الف- ابلاغ به اداره های دولتی
احتمال دارد رئیس دفتر یا قائم مقام او از گرفتن اوراق قضایی خوددرای نمایند، در این صورت الصاق نسخه دوم اخطاریه به محل، مقرر نگردیده است و مامور ابلاغ می بایست تنها مراتب را در برگ اخطاریه گزارش و برگ ها را برگرداند. در اینصورت ابلاغ قانونی شمرده می شود.
ب- ابلاغ به سایر اشخاص حقوقی (اشخاص حقوقی حقوق خصوصی)
در مورد اشخاص حقوقی حقوق خصوصی، برگ‌ها به مدیر، قائم مقام و یا دارنده حق امضاء و در صورت عدم امکان به مسئول دفتر ابلاغ میشود. در صورتی که مدیر یا قائم مقام او و یا دارنده حق امضاء از گرفتن برگ‌ها خودداری نمایند، مامور ابلاغ خودداری او را در برگ اخطاریه گزارش و برمی‌گرداند که در این صورت ابلاغ قانونی شمرده میشود.
چنانچه به دلیل عدم امکان ابلاغ برگ ها به مدیر، قائم مقام و یا دارنده حق امضاء، برگ ها به مسوول دفتر ابلاغ شود، ابلاغ قانونی شمرده می شود. در صورتی که در مراجعه مامور ابلاغ، ابلاغ برگ ها به مدیر شرکت، قائم مقام و دارنده حق امضاء امکان نداشته باشد و مسئول دفتر نیز از گرفتن برگ ها خودداری نماید، موضوع در نسخ اخطاریه نوشته شده، نسخه دوم آن در محل الصاق و مراتب گزارش میشود و بدین طریق ابلاغ قانونی انجام می‌گردد.
ج- دعاوی مربوط به اشخاص ورشکسته
در این موارد برگ ها می بایست حسب مورد، به اداره تصفیه امور ورشکستگی یا مدیر تصفیه ابلاغ شود. همچنین در دعاوی مربوط به شرکت های منحل شده که دارای مدیر تصفیه نباشند، برگ ها باید به آخرین مدیر پیش از انحلال ابلاغ شود.
در صورتی که حسب مورد، رئیس دفتر اداره تصفیه یا قائم مقام او یا مدیر تصفیه یا آخرین مدیر پیش از انحلال از گرفتن برگ ها خودداری نماید، مامور ابلاغ امتناع را در برگ اخطاریه نوشته و برگ ها را به دفتر برمی گرداند و بدین ترتیب ابلاغ قانونی انجام شده است.
انواع دسته ابلاغ مصوبات
دادگاه در ابلاغ مصوبات، پرونده‌ها و احکام خود از ابلاغیه استفاده می‌کند. ابلاغیه‌های دادگاه به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتنداز:
ابلاغیه تشریعی: در این نوع ابلاغیه دادگاه، متن قانون، مقررات و مصوبات دیگری که به اطلاع مردم می‌رسد، قرار داده میشود.
ابلاغیه تکلیف: در این نوع ابلاغیه دادگاه، محتوایی از مصوبه، پرونده یا احکام دادگاه قرار داده میشود و طرف مقابل مطلع میشود که باید اقدامات لازم را انجام دهد.
ابلاغیه اخطار: یکی دیگر از انواع ابلاغیه دادگاه ابلاغیه اخطار است. در این نوع ابلاغیه، طرف مقابل از خطراتی که برای او یا طرف دیگری در نتیجه یک عمل یا تصمیمی به وجود می‌آید، آگاه میشود.
ابلاغیه صدور حکم: یکی از انواع ابلاغیه دادگاه ابلاغیه صدور حکم است. در این نوع ابلاغیه، حکمی که دادگاه صادر کرده است به طرف مقابل ابلاغ میشود تا اطلاعات لازم را درباره حکم دریافت کند.
ابلاغیه تامین: در این نوع ابلاغیه، دادگاه درخواست تامین برای تأمین اموال یا دارایی‌هایی که قطعه‌بندی یا اجلاس درباره آن برگزار میشود، به طرف مقابل خود ابلاغ می‌کند.
ابلاغیه وثیقه: در برخی موارد، دادگاه می‌تواند از ابلاغیه درخواست وثیقه کند. در این صورت، مبلغ وثیقه و شرایطی که باید در نظر گرفته شود، در ابلاغیه ذکر میشود.
ابلاغیه الکترونیکی
ابلاغیه الکترونیکی دادگاه به معنای ارسال پیام‌ها و اطلاعات قضایی انواع ابلاغیه دادگاه از طریق رایانه و اینترنت می‌باشد. در این روش، اطلاعات و اسناد قضایی به صورت الکترونیکی برای طرفین و وکلای مربوطه ارسال میشود. این روش از روش سنتی ابلاغیه متفاوت است، که به طور کلی از طریق پست، فکس یا حضور حقوقی برای ابلاغ اطلاعات استفاده میشود.
خدمات ابلاغیه الکترونیکی به راحتی قابلیت ارائه اسناد الکترونیکی و جلسات مجازی را داراست که مزیت‌هایی نظیر کاهش هزینه‌‌ها و زمان مربوط به ابلاغ را به همراه دارد. ابلاغیه الکترونیکی دادگاه در برخی کشورها به عنوان روش اصلی ابلاغ اطلاعات در روند قضایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
احکام قانون آیین دادرسی ابلاغیه
قانون آیین دادرسی مدنی به تفصیل در مواد ۶۷ الی ۸۳ به ابلاغیه و احکام مربوط به آن پرداخته است.
نکته۱: ابلاغ دادخواست درخارج از کشور بهوسیله مأموران کنسولی یا سیاسی ایران به عمل می‌آید.
نکته۲: در دعاوی مربوط به ورشکسته، دادخواست و ضمائم آن به اداره تصفیه امور ورشکستگی یا مدیر تصفیه ابلاغ خواهد شد.
نکته۳: در دعاوی مربوط به شرکت‌های منحل شده که دارای مدیر تصفیه نباشند، اوراق اخطاریه و ضمائم آن به آخرین مدیر قبل از انحلال درآخرین محلی که به اداره ثبت شرکت ها معرفی شده است ، ابلاغ خواهد شد
نکته ۴: در مواردی که زن در منزل شوهر سکونت ندارد ابلاغ اوراق در محل سکونت یا محل کار او به عمل می آید.
نکته ۵: در دعاوی راجع به سایر اشخاص حقوقی دادخواست و ضمائم آن به مدیر یا قائم مقام او یا دارنده حق امضاء و در صورت عدم امکان به مسؤول دفتر مؤسسه ابلاغ خواهد شد.
مشاوره حقوقی حق‌گرا
آشنایی با اوراق قضایی و نحوه‌ی کارکرد آنها اهمیت ویژه‌ای در روند پرونده‌ی قضایی شما دارد. ابلاغ اوراق قضایی مسیر پرونده‌ی شما را مشخص کرده و وظایف قانونی شما را تعیین می‌کنند مطابق قانون آیین دادرسی مدنی هیچ حکم یا قراری را نمی‌توان اجراء نمود مگر اینکه به صورت حضوری و یا به صورت دادنامه یا رونوشت گواهی شده آن به‌طرفین یا وکیل آنان ابلاغ شده باشد. نحوه ابلاغ دادنامه و رونوشت آن برابر مقررات مربوط به ابلاغ دادخواست و سایر اوراق رسمی خواهد بود.
هریک از طرفین دعوا و یا وکلای آنها می‌توانند محلی برای ابلاغ اوراق قضایی در شهری که دادگاه رسیدگی کننده در آن واقع است، انتخاب نمایند که در این صورت کلیه اوراق مربوط به دعوا در آن محل ابلاغ می‌گردند. پیشنهاد میشود در رابطه با دریافت ابلاغیه دادگاه و ارسال اخطار قانونی با وکیل حق‌گرا که در این زمینه کاربلد بوده شماوره و راهنمایی بگیرید.
