دعاوی تجاری چیست؟

دعواهای تجاری به دعاوی گفته میشود که به اقتضای تجارت و کسب و کار بین تجار با هم یا بین اشخاص غیر تاجر و تجار شکل میگیرد. در یک قاعده عمومی این دعاوی اصولا در صلاحیت محاکم عمومی حقوقی هستند و آیین دادرسی مدنی بر آنها حاکم است؛ اما مواردی نیز وجود دارد که صلاحیت و آیین رسیدگی به این دعاوی تحت مقررات دیگری از جمله قوانین کیفری است. دعاوی تجاری را میتوان در چند دسته طبقه بندی کرد.

رسیدگی به دعواهای تجاری

در مورد دعواهای تجاری اکثر اوقات قانون تجارت تعیین کننده است و دعواهایی که مطرح می شود اکثرا از قراردادهای تجاری نشات می گیرد. در قوانین تجارت ویژگی‌های تجاری در نظر گرفته شده که از آن جمله سرعت اجرا و تضمینات خاصی است که ذات دعواهای تجاری در مقایسه با دیگر مباحث حقوقی می طلبد و اینکه صرفا شخصی آشنا به قواعد و قوانین حوزه تجارت باشد کافی نیست و لازم است که عملا نیز در حوزه دعواهای تجاری فعالیت داشته باشد.
به همین دلیل است که وکیل دعواهای تجاری و بازرگانی آگاه به مقررات و قوانین تجاری زمانی که به طور تخصصی در زمینه دعواهای تجاری فعالیت می کند و وکالت دعوا تجاری را زمینه اصلی کار خود قرار داده است علاوه بر اینکه می تواند در مراحل مذاکرات تجاری و بستن قرارداد که شروع رابطه و پیش بینی وقایع آینده است عملکرد خوبی داشته باشد بلکه می تواند در مطرح کردن یک دعوای تجاری و یا دفاع در یک دعوا موفق عمل کند.

مهم ترین دعوای تجارت

الف) دعاوی شرکت ها

دعاوی شرکت ها را میتوان به صورت کلی به دعاوی بین سهام داران، شرکا و صاحبان سرمایه و دعاوی اشخاص ثالث اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی علیه شرکت و برعکس تقسیم بندی کرد. دسته اول بیشتر در زمینه دعاوی شرکت یا شرکا علیه مدیران در صورت تخلف از وظایف و مسئولیت های قانونی یا در خصوص معاملات مدیران با شرکت، دعاوی مربوط به ابطال تصمیمات مجامع یا هیأت مدیره ، دعاوی مربوط به انحلال و ورشکستگی شرکت، دعاوی ذینفعان علیه شرکت در خصوص تقلیل اجباری سرمایه ( موضوع ماده ۳۳ قانون تجارت) و دعاوی ورشکستگی شرکت مطرح است.
دسته دوم بیشتر شامل ، دعاوی ناشی از قراردادهای شرکت، مطالبه وجوه از شرکت، تقاضای انجام تعهدات قراردادی و غیره است که ناشی از روابط حقوقی شرکت با اشخاصی ثالث می باشد. در دسته اخیر گاه ثالث مدعی است قراردادی که مدیرعامل شرکت با وی منعقد کرده است خارج از حدود اختیارات و به نوعی خلاف اساسنامه شرکت است. بسیاری دیگر از دعواهای تجاری ناشی از پذیرش اسناد شخصی مدیران شرکت به جای اسناد تجاری به نام و به حساب شرکت است که میتواند مسیر دادخواهی اشخاص را دشوارتر سازد.
در کنار این موارد گاه دعوای شرکت ماهیتی کیفری دارد در این موارد رسیدگی به دعوا در صلاحیت مراجع قضاوتی از نوع جزایی است و بر اساس قانون مجازات یا سایر قوانینی که در این خصوص وجود دارد رسیدگی میشود. مثلا اگر یک شرکت سهامی خاص مرتکب جرم کلاهبرداری رایانه ای شود براساس قانون جرائم رایانه ای و آیین دادرسی کیفری به اتهامات آن رسیدگی خواهد شد. پیش بینی ضمانت اجراهای کیفری در موارد متعدد در قانون تجارت و لایحه اصلاحی اصلاح قسمتی از قانون تجارت به دلیل اهمیتی است که قانونگذار برای تنظیم روابط اشخاص در این حوزه قائل است.