شکایت به دلیل سقط جنین
اردیبهشت ۱۰, ۱۴۰۳حضانت مادر با ولایت قهری
اردیبهشت ۱۰, ۱۴۰۳
در بسیاری از مواقع وقتی شکایتی صورت میگیرد، متهم یا خانواده او به دنبال
دریافت رضایت شاکی پرونده خود هستند و سعی میکنند که تا قبل از صدور حکم نهایی و و بدون دخالت مقامات قضایی با صحبت شخص را از شکایت صرف نظر کنند.
در صورت عدم دریافت رضایت شاکی، متهم به کمک
وکیل حقگرا با ترفندهای حقوقی یک سری وعده و وعید به شاکی میدهند، که مورد پسند و رضایت هر دو طرف خواهد بود و با شاکی مصالحه میکنند تا توافقی حاصل شود.
مصالحه با شاکی
مصالحه برای رفع اختلاف که در حال حاضر بین طرفین وجود دارد، صورت میگیرد یا برای جلوگیری از وقوع اختلافات عمیقتر در آینده، طرفین متهم و شاکی سازش کرده و رضایت را دریافت میکنند.
بنابراین صلح عبارت است از توافقی دوجانبه بین طرفین یک دعوا که بهموجب آن، بین طرفین دعوا (شاکی و متشاکی) در مورد موضوع مورد اختلاف به طور داوطلبانه و بدون دخالت مقامات
قضایی، توافقی حاصل میشود که موردپسند و رضایت هر دو طرف خواهد بود.
سازش بهعنوان یک راهکار مسالمتآمیز برای حل اختلافات از اتلاف وقت و صرف هزینه زیاد جلوگیری میکند و ضمن حفظ روابط دوستانه بین طرفین باعث ایجاد صلح و آرامش در جامعه میشود.
صلح و سازش با شاکی، یکی از مهمترین راهحلها برای حل اختلافات و دریافت رضایت حقوقی و کیفری است.
سازش بهعنوان یک راهکار مسالمتآمیز برای حل اختلافات از اتلاف وقت و صرف هزینه زیاد جلوگیری میکند و ضمن حفظ روابط دوستانه بین طرفین باعث ایجاد صلح و آرامش در جامعه میشود.
انواع جرایم
در قانون جرایم را از دیدگاههای مختلف مورد بررسی کرده و جرایم را به گروهها و انواع مختلف تقسیم میکنند.
•
جرایم قابل گذشت و جرایم غیرقابل گذشت
• جرایم قابل گذشت:
جرایمی هستند که در آنها شاکی پرونده میتواند از حق خود نسبت به پیگیری یک جرم، گذشت کرده و رضایت دهد. در جرایم قابل گذشت، میتوان با رضایت شاکی، از پیگیری جرم جلوگیری نمود یا آن را متوقف ساخت. رضایت شاکی منجر به صدور
قرار موقوفی تعقیب
میشود
• جرایم غیرقابل گذشت:
جرایمی هستند که مراجع قضایی مجاز به استناد به رضایت شاکی در امر تعقیب و محاکمه و اجرای حکم را نداشته و نمیتواند به استناد دریافت رضایت شاکی، تعقیب و محاکمه را متوقف کند. در جرایم غیرقابل گذشت، با توجه به شرایط، قرار تعلیق تعقیب یا تجدیدنظر در میزان مجازات، صورت میگیرد.
•
جرایم دارای جنبه عمومی جرم و جنبه خصوصی
• جرایمی که جنبه خصوصی آن، از اهمیت بیشتری برخوردار است، قانونگذار، به افراد اجازه داده است که تحت شرایطی و با جلب نظر شاکی، دریافت رضایت شاکی را گرفته و توقف پیگیری جرم را از مراجع قضایی خواستار شوند.
• در جرائمی که جنبه عمومی داشته؛ گرفتن رضایت شاکی فقط باعث کاهش و تخفیف مجازات میشود.
گرفتن رضایت شاکی به صورت کتبی و شفاهی
در رضایت شفاهی شاکی، حضور در محضر دادگاه و قاضی پرونده الزامی است. در صورتی که، رضایت شاکی در دادگاه و یا دادسرا و به صورت شفاهی گرفته شود، این رضایت، مستقیما توسط دادیار، مدیر دفتر و یا قاضی دادگاه در صورت جلسه قیده شده و صحت و سقم آن تایید شده؛ می باشد.
در مواردی که رضایت به صورت کتبی در مراجعی غیر از دادگاه و دادسرا از شاکی اخذ می شود، لازم است که این رضایت، در دفترخانه اسناد رسمی به امضای شاکی رسیده و سردفتر نیز آن را تایید نماید. امکان دریافت رضایت کتبی در دادسرا و دادگاه محل پیگیری پرونده نیز وجود دارد که این امر، هزینه کمتری را برای طرفین به دنبال دارد.
مطابق با ماده 283 قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه شاکی در جرایم قابل گذشت، رضایت قطعی خود را به دادستان اعلام کند، در صورت وجود پرونده در دادسرا، دادستان از کیفرخواست عدول می کند. در این صورت، قرار موقوفی تعقیب توسط بازپرس صادر میشود.
در جرایم غیر قابل گذشت، هرگاه شاکی رضایت قطعی خود را اعلام کند، دادستان در صورت فراهم بودن شرایط صدور قرار تعلیق تعقیب، می تواند از کیفرخواست عدول و تعقیب را معلق کند و در صورتی که در نتیجه رضایت شاکی نوع مجازات تغییر کند، دادستان از کیفر خواست قبلی عدول و بر این اساس کیفرخواست جدید صادر می کند.
ثبت رسمی و قانونی رضایت شاکی
بعد از اینکه وکیل و موکل که از آن شکایت صورت گرفته، توانستند با ترفند دریافت رضایت شاکی را جلب کنند. حال باید این رضایت و گذشت از متهم به صورت رسمی و قانونی ثبت شود. این دریافت رضایت از شاکی به سه صورت زیر انجام میشود:
• بایستی بهصورت حضوری در شعبه
• دفاتر اسناد رسمی
• بهصورت صورتجلسه در دادگاه
در برخی پروندهها رضایت شاکی باعث بسته شدن پرونده بهصورت کامل میشود؛ در برخی پروندهها نیز رضایت شاکی تنها باعث تخفیف مجازت برای متهم خواهد شد.در هنگام دریافت رضایت شاکی یا گذشت از متهم، حتماً با یک وکیل مشورت کنید تا از احتمال بروز ضرر و زیان جلوگیری کنید.
* در قانون چیزی با عنوان رضایت مشروط نداریم و رضایت از شاکی باید مطلق و صریح باشد.
گذشت شاکی قبل از صدور حکم دادگاه
اگر قبل از صدور حکم قطعی در پروندههای غیرقابل گذشت شاکی رضایت خود را اعلام نماید، دادگاه این اختیار را خواهد داشت که در مجازات متهم تخفیف اعمال کند. البته این موضوع مربوط به پروندههای غیرقابل گذشت است.
در پروندههای قابل گذشت پس از رضایت شاکی پرونده مختومه است. اما در شرایطی که شاکی پس از حکم قطعی دادگاه رضایت خود را از متهم اعلام کند، وی میتواند از دادگاه درخواست
تخفیف در مجازات نماید. در این صورت جلساتی برگزار شده و در آن تصمیم نهایی اتخاذ میشود.
پس گرفتن رضایت بعد ثبت قانونی
اگر شاکی رضایت بدهد، قرار موقوفی تععقیب صادر شده و پرونده مختومه اعلام خواهد شد. پس شاکی دیگر نمیتواند نظر خود را تغییر دهد و با همان عنوان اتهامی قبلی، مجددا از متهم شکایت کند.
عمل نکردن به وعدهها بعد رضایت شاکی
اگر متهم به وعدههای داده شده قبل از گرفتن رضایت که توسط خود و یا خانوادهاش به شاکی داده شده بود، عمل نکند، شاکی متضرر میشود.
اگر متهم به وعده و وعیدهای خود عمل نکند، شاکی میتواند پرونده را در همان مرحلهای که بوده، مجددا به جریان بیندازد. البته بایستی به سه نکته توجه نمود:
صدور قرار ترک تعقیب فقط در جرایم قابل گذشت امکان پذیر است.
صدور قرار ترک تعقیب فقط تا قبل از کیفر خواست و در مرحلهی تحقیقات مقدماتی در دادسرا امکان پذیر است. پس اگر بعد از صدور کیفرخواست پرونده از دادسرا خارج شده باشد و به دادگاه رفته باشد، در مرحلهی دادرسی و محاکمه در دادگاه امکان صدور این قرار وجود نخواهد داشت.
بعد از صدور قرار ترک تعقیب شاکی فقط برای یک بار، تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب، میتواند تعقیب مجدد متهم را در همان مرحلهای که بوده از مرجع قضایی درخواست نماید.
عدم رضایت شاکی خصوصی
رضایت شاکی میتواند در میزان مجازات فرم مجرم موثر بوده و موجب تخفیف و یا صدور قرار موقوفی تعقیب شود. با این حال مواردی نیز پیش میآید که شاکی پرونده، به هیچ طریقی حاضر به رضایت و مصالحه نبوده و خواستار پیگیری پرونده خود میباشد.
در صورتی که شاکی خصوصی رضایت ندهد، رسیدگی به پرونده در دادسرا و دادگاه روند و مراحل عادی خود را طی مینماید. مراحل رسیدگی به پرونده کیفری شامل مرحله کشف جرم، تعقیب جرم، تحقیقات مقدماتی و دادرسی و صدور حکم و در نهایت اجرای آن میشود.
* امکان دریافت رضایت شاکی بعد از صدور حکم قطعی در جرایم غیرقابل گذشت، وجود دارد. در چنین شرایطی و با اخذ گذشت شاکی میتوان از دادگاه درخواست تجدیدنظر در میزان مجازات مذکور را نمود.
نکات دریافت رضایت شاکی
رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت
مطابق با ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری، یکی از مواردی که موجب صدور قرار موقوفی تعقیب میشود، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت میباشد. همچنین، ماده 12 همین قانون، در این خصوص بیان میکند: «تعقیب متهم در جرایم قابل گذشت، فقط با شکایت شاکی شروع و در صورت گذشت او موقوف میشود.»
اگر رضایت پس از صدور کیفر خواست و قبل از ارسال به دادگاه باشد، در صورت وجود پرونده در دادسرا، دادستان از کیفر خواست عدول میکند. در این صورت، قرار موقوفی تعقیب توسط بازپرس صادر میشود.
اثر رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت، صدور قرار موقوفی تعقیب میباشد. همچنین، امکان گذشت و رضایت قبل از صدور کیفر خواست نیز وجود دارد که در این مواقع، شاکی میتواند تا قبل از صدور کیفر خواست درخواست ترک تعقیب کند. در چنین مواردی، دادستان قرار ترک تعقیب صادر میکند. شاکی میتواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند.
رضایت شاکی در جرایم غیر قابل گذشت
در جرایم غیر قابل گذشت، تجدید نظر در میزان مجازات می باشد. مطابق با ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم غیر قابل گذشت، پس از قطعی شدن حکم از شکایت خود گذشت کند، محکوم علیه میتواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، درخواست کند در میزان مجازات او تجدیدنظر نماید.
مطابق ماده 283 قانون آیین دادرسی کیفری، در جرایم غیر قابل گذشت، هرگاه شاکی رضایت قطعی خود را اعلام کند، دادستان در صورت فراهم بودن شرایط صدور قرار تعلیق تعقیب، میتواند از کیفر خواست عدول و تعقیب را معلق نماید. امکان تخفیف و تجدید نظر پس از گذشت شاکی در جرایم غیر قابل گذشت وجود دارد.
اگر دادگاه به درخواست محکومعلیه در وقت فوق العاده و با حضور دادستان یا نماینده او با رعایت مقررات ماده 300 همین قانون، رسیدگی میکند و مجازات را در صورت اقتضاء در حدود قانون تخفیف میدهد یا به مجازاتی که مناسبتر به حال محکوم علیه باشد، تبدیل میکند.
شرایط دریافت رضایت شاکی
از جمله شرایط رضایت شاکی یا مدعی خصوصی باید اشاره نمود که نخستین شرط این است که رضایت، میبایست به صورت روشن و صریح بیان شود و در آن ابهامی وجود نداشته باشد. همچنین، مطابق با ماده 101 قانون مجازات اسلامی، گذشت باید منجز باشد و به گذشت مشروط و معلق درصورتی ترتیب اثر داده میشود که آن شرط یا معلق به علیه تحقق یافته باشد.
همچنین عدول از گذشت، مسموع نیست. یعنی شاکی نمیتواند پس از رضایت دادن، گذشت خود را پس بگیرد. علاوه بر این، در مواردی که رضایت توسط قیم اتفاقی صورت میگیرد، تایید دادستان ضروری است.
بر اساس ماده 102 قانون مجازات، هرگاه متضرران از جرم، متعدد و چند نفر باشند؛ موقوفی تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موکول به گذشت تمام کسانی است که شکایت کردهاند. بنابراین، در این موارد، شاکی میبایست رضایت تمام آنها جلب نماید.
علاوه بر این، در مواردی که حق گذشت به وراث منتقل میشود، رضایت تمامی آنها برای صدور
قرار موقوفی تعقیب
الزامی است. همچنین، براساس ماده 354 همین قانون، اگر مجنی علیه یا همه اولیای دم یا برخی از آنان، صغیر یا مجنون باشند؛ رضایت و گذشت، باید از ولی اخذ شود.
میتوان چنین نتیجهگیری نمود که برای رضایت از شاکی با کمک وکیل حقگرا، شاکی باید اهلیت (بالغ، عاقل و رشید) داشته باشد و در موارد غیراهلیت، ولی میتواند با رعایت مصلحت، در خصوص رضایت یا عدم رضایت تصمیمگیری نموده و یا تا زمان بلوغ یا افاقه منتظر بماند.