سفته بانکی با هدف پرداخت مبلغی پول به دیگری در آیندهای نزدیک یا دور به کار میرود اما قبل از استفاده نیاز است که نکات حقوقی سفته را بدانید. امروزه بیشتر معاملهها و پرداختهای مدتدار با چک انجام میگیرد. پس دیگر چه نیازی برای ارائه سفته وجود هست؟ اما سفته نسبت به چک از ویژگیهای خاصی برخوردار است.
ذهنیتی که اغلب شهروندان از سفته دارند ورقهای چاپی است که گاهی برای ضمانت به کارفرما یا بانکها میسپارند. ولی این تنها بخشی از کارکرد این سند تجاری است. باوجود عقب ماندن سفته ازمحبوبیت سریع چک در معاملهها، هنوز هم سفته مورد استفاده خاص خود قرار میگیرد. به عنوان مثال افرادی به خاطر ممنوعیتهای قانونی صدور
چک، برای پرداختهای مدتدار و کسب اعتبار، ناچار به صدور این سند هستند.
سفته
سفته فرم خاصی دارد که از سوی وزارت امور اقتصاد و دارایی چاپ و در شعبههای بانک ملی ایران به فروش میرسد. هر ورق سفته تا حداکثر اعتبار اسمی که در آن با رنگی متفاوت چاپشده، تعهدزا است ضمن اینکه باید بدانیم در سفته اشخاص زیر دخالت دارند:
صادرکننده و متعهد اصلی سند و گیرنده(پرداخت کننده)که همواره یک نفر است.
دارنده که میتواند شخصی باشد که مشخصاتش توسط صادرکننده روی سند قیدشده یا بهوسیله پشتنویسی یا اینکه سفته در وجه حامل بوده و او سفته را قبض کرده، وصف دارنده را یافته است.
ضامنان که در حدود مسئولیت اشخاصی که از آنها ضمانت کردهاند مسئول هستند.
سفته در ماهیت سند تجاری لازمالاجرایی است که صادرکننده آن تعهد میکند مبلغ معینی را در موعد معین یا عندالمطالبه به حامل این سند یا کسی که نامش در سفته ذکرشده پرداخت کند.
مطابق ماده 308 قانون تجارت در تکمیل سفته رعایت نکات زیر الزامی است:
علاوه بر امضاء یا مهر باید برگه سفته دارای تاریخ و متضمن مواردی همچون،
مشخصات صادرکننده و اقامتگاه و محل پرداخت، همچنین حتما میبایست مبلغ به حروف قید شود. اگر مبلغ قید نشود تا حداکثر میزان اعتبار اسمی سفته مسئول شناخته میشوید و تاریخ پرداخت
*
با توجه به اینکه هم اکنون، دو نوع سفته کاغذی و الکترونیکی داریم، اطلاعات ذکر شده در هر دو نوع آن را ثبت کنید و جای نگرانی نیست
برخی از مواردی که از سفته بانکی استفاده میشود عبارتند از:
• به عنوان وسیله پرداخت در معاملات غیرنقدی و این امر در معاملات کالاهای مصرفی بسیار رایج است.
• بانکها و موسسات اعتباری نیز از این اسناد برای اعطای وام و تقسیط بازپرداخت آن استفاده میکنند و در مقابل پرداخت وام به مشتری، از او سفته مطالبه میکنند.
• در قراردادهایی که شرکتها و موسسات اداری با پیمانکاران منعقد میکنند، سفته ابزاری ارزان و مطمئن برای تضمین اجرای تعهدات است.
چگونه سفته بگیریم
سفته فرم خاصی دارد که از سوی وزارت امور اقتصاد و دارایی چاپ و در
شعبههای بانک ملی ایران به فروش میرسد. هر ورق سفته تا حداکثر اعتبار اسمی که در آن با رنگی متفاوت چاپشده، تعهدزا است. ضمن اینکه باید بدانیم در سفته اشخاص زیر دخالت دارند: صادرکننده و متعهد اصلی سند و گیرنده (پرداخت کننده)که همواره یک نفر است. دارنده که میتواند شخصی باشد که مشخصاتش توسط صادرکننده روی سند قیدشده یا بهوسیله پشتنویسی یا اینکه سفته در وجه حامل بوده و او سفته را قبض کرده، وصف دارنده را یافته است. ضامنان که در حدود مسئولیت اشخاصی که از آنها ضمانت کردهاند مسئول هستند.
انواع کاربرد سفته
سفته انواع مختلفی دارد که هرکدام در جای خاص و برای یک هدف متفاوت مورد استفاده قرار میگیرند. قانون سفته برای تمام این
انواع سفته کاربرد دارد:
سفته برای ضمانت:
این نوع سفته، وقتی از فرد گرفته میشود که برای انجام یک کار یا پروژه متعهد شده است. سفته درواقع ضامن این است که پروژه به صورت کامل و تا انتها انجام شود.
سفته حُسن انجام کار:
در بسیاری از سازمانها و شرکتهای خصوصی و دولتی، نیروهای جدید هنگام استخدام این نوع سفته را امضا میکنند. تعهد این سفته، انجام کار بدون نقص، ضرر نرساندن به سازمان و افشا نکردن اطلاعات و دادههای خصوصی آن مجموعه است.
سفته برای انجام معاملات:
این سفته بین دو نفر که قرار است یک معامله را انجام بدهند، رد و بدل میشود (مثلا در بین بازاریان) و معمولا استفاده کوتاهمدت دارد. مثلا اگر یک تاجر بیست فرش دستباف از یک تاجر دیگر بخرد، در سفته خود متعهد میشود که پول را در یک تاریخ مشخص پرداخت کند.
تنظیم سند سفته
طبق ماده ۳۰۸، سفته علاوه بر امضا یا مهر، باید دارای تاریخ باشد. علاوه بر این، اطلاعات زیر هم روی آن ثبت شود. مبلغی که باید پرداخت شود، نام و نام خانوادگی گیرنده وجه، تاریخ پرداخت وجه، علاوه بر اینها نوشتن نام و نام خانوادگی صادرکننده، اقامتگاه وی و محل پرداخت سفته نیز ضروری است. به طور حتم میبایست مبلغ به حروف قید شود. اگر مبلغ قید نشود تا حداکثر میزان اعتبار اسمی سفته یا همان سقف مبلغ آن مسئول شناخته میشوید.
هر برگ سفته، سقف خاصی برای تعهد کردن دارد. به طور مثال اگر روی سفته درج شده باشد «بیست میلیون ریال» یعنی آن سفته حداکثر برای تعهد دو میلیون تومان دارای اعتبار است. پس با آن نمیتوان به پرداخت بیش از دو میلیون تومان تعهد کرد.