انواع جنبههای عمومی جرم
تنظیم فرم دادخواست بدوی حقوقی
بهمن ۸, ۱۴۰۳
جرم و مجازات شکستن پلمپ
بهمن ۱۳, ۱۴۰۳
جرم عمومی یا جرم غیر قابل گذشت، نظیر قتل یا فساد فی الارض، جرایمی هستند که دارای جنبه عمومی جرم می باشند در قوانین ایران، جنبههای جرایم به دو بخش جنبه عمومی جرم و جنبه خصوصی جرم تقسیم می‌شود.
جنبه عمومی جرم
تمامی جرایم دارای جنبه عمومی هستند، اما برخی علاوه بر آن دارای جنبه خصوصی نیز می‌باشند. ماهیت جنبه عمومی جرم، ماهیت کیفری است، برعکس آن، جنبه خصوصی جرم ماهیت حقوقی دارد.جنبه عمومی جرم یعنی اینکه جرمی که به وقوع پیوسته است حیثیت و وجدان عمومی را جریحه‌دار کرده است. زمانی جرمی وجدان عمومی و حیثیت عمومی را جریحه‌دار می‌کند که جرم باعث تجاوز به حدود و مقررات الهی شود یا جرم باعث تعدی به حقوق جامعه و اخلال در نظم عمومی شده باشد. به جرم عمومی، جرم غیر قابل گذشت نیز گفته می‌شود.
در واقع در این دسته از جرایم، عمومیت جرم بر بُعد خصوصی آن برتری دارد؛ زیرا با وقوع آن جرم نظم و امنیت عمومی جامعه به خطر می‌افتد. اگر جرمی، جنبه عمومی نداشته باشد، به معنای آن است که زندگی طیف وسیع یا تعداد زیادی از افراد جامعه را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
تاثیر رضایت شاکی در مجازات
در صورتی که جرم عمومی، شاکی خصوصی داشته باشد با شکایت او رسیدگی به جرم آغاز می‌شود، اما رضایت شاکی قبل از صدور رای با توجه به جنبه عمومی یا خصوصی جرم می‌تواند متفاوت باشد.اگر موضوع جرم جنبه عمومی داشته باشد و به وسیله دادستانی پیگیری شود رضایت شاکی قبل از صدور رای باعث مختومه شدن پرونده نخواهد داشت. اما اگر جرم دارای ماهیت عمومی و هم خصوصی باشد با گذشت شاکی خصوصی، مجازات مجرم تخفیف می‌یابد و فقط به عنوان جنبه‌ی عمومی جرم مجازات می‌شود.
در صورتی که اگر جرم تنها جنبه خصوصی داشته باشد، رضایت و گذشت شاکی قبل از صدور رای پس از طی شدن روند اداری می‌تواند باعث متوقف شدن تعقیب و تحقیق شده و پرونده را مختومه نماید. لذا جنبه عمومی یا خصوصی پرونده در رضایت شاکی قبل از صدور رای بسیار موثر و مهم است. در مواردی که جرمی شاکی خصوصی نداشته باشد دادستانی به عنوان مدعی العموم می‌تواند پیگیری پرونده را در دستور کار قرار دهد.
جنبههای جرم در قانون
مطابق ماده ۸ قانون آیین دادرسی کیفری: «محکومیت به کیفر فقط ناشی از ارتکاب جرم است و جرم که دارای جنبه الهی است، می‌تواند دو حیثیت داشته باشد:الف - حیثیت عمومی از جهت تجاوز به حدود و مقررات الهی یا تعدی به حقوق جامعه و اخلال در نظم عمومی
ب - حیثیت خصوصی از جهت تعدی به حقوق شخص یا اشخاص معین»
طبق قانون آیین دادرسی کیفری جدید، تمامی جرائم دارای حیثیت عمومی هستند و برخی از جرائم حیثیت خصوصی دارند و این امر قابل مناقشه است زیرا تعداد زیادی از جرایم وجود دارند که تنها جنبه شخصی دارند و به جنبه الهی خدشه وارد نمی‌کنند.
درخواست تعقیب جرم عمومی
افرادی که می‌توانند درخواست تعقیب جرم عمومی را بدهند.1- دادستان که مدعی العموم است.
2- فرد بزه دیده
3- ضابطان دادگستری مثل نیروهای بسیج
4- هر کسی که شاهد وقوع جرم باشد حتی اگر ذینفع نباشد می‌تواند از جرائم با جنبه عمومی شکایت کند.
رسیدگی به پرونده با جنبه عمومی
جنبه عمومی جرم مرتبط با جامعه و ارتباط مستقیمی با امنیت اجتماعی دارد. دراین نوع جرم دادستان به عنوان مدعی العموم موظف می‌باشد از منافع جامعه دفاع کند. بنابراین پس از ارتکاب جرم، دستور رسیدگی به پرونده در دادسرای عمومی و انقلاب به ریاست دادستان عمومی و انقلاب داده می‌شود.با اثبات جرم و صدور قرار مجرمیت به واسطه کیفرخواست برای مجرم درخواست مجازات می‌شود. پس از صدور کیفرخواست و رسیدگی در دادگاه صالحه قاضی مبادرت به انشائ رای می‌نماید، این رای در وقت‌های مشخص می‌تواند قابل اعتراض قرار گیرد. پس از قطعی شدن حکم پرونده جهت اجرای حکم قطعی شده به اجرای احکام کیفری ارجاع داده می‌شود.